ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ
ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦਾ ਝੰਡਾ
ਸਥਾਪਨਾ26 ਜਨਵਰੀ 1950; 74 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ (1950-01-26) (ਮੌਜੂਦਾ ਸੇਵਾ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ)

5 ਸਤੰਬਰ 1612; 411 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ (1612-09-05) (ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਮਰੀਨ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ)[1][2]


ਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ
ਕਿਸਮਜਲ ਸੈਨਾ
ਭੂਮਿਕਾਜਲ ਸੈਨਾ ਯੁੱਧ, ਪਾਵਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਸ਼ਨ, ਸੀਲਿਫਟ, ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਰੋਕਥਾਮ
ਆਕਾਰ67,252 ਸਰਗਰਮ ਕਰਮਚਾਰੀ[3]
75,000 ਰਿਜ਼ਰਵ ਕਰਮਚਾਰੀ[4]
150 ਜਹਾਜ਼[5][6] (295 (ਸਹਾਇਕ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ)
ਲਗਭਗ 300 ਜਹਾਜ਼
ਦਾ ਅੰਗਭਾਰਤੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲ
ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਰੱਖਿਆ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ, ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲਾ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ
ਮਾਟੋशं नो वरुणः (Sanskrit)
Shaṁ No Varuna (ISO)
ਅਨੁ. 'May the Lord of Water be auspicious unto us'
ColoursNavy blue, gold and white
     
ਮਾਰਚ
  • ਤੁਰੰਤ Jai Bharati 
    (ਭਾਰਤ ਦੀ ਜਿੱਤ)
  • ਹੌਲੀ ਫ਼ਾਈਲ "Anand Lok.ogg" ਨਹੀਂ ਲੱਭੀ
    (ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਖੇਤਰ)
ਵਰ੍ਹੇਗੰਢਾਂਜਲ ਸੈਨਾ ਦਿਵਸ: 4 ਦਸੰਬਰ
ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਬੇੜਾ
ਝੜਪਾਂ
ਵੈੱਬਸਾਈਟindiannavy.nic.in
ਅਧਿਕਾਰਤ ਚਿੰਨ੍ਹ
ਝੰਡਾ
ਜੈਕ
ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼
ਲੜਾਕੂਮਿਗ-29ਕੇ
ਹੈਲੀਕਾਪਟਰDhruv, Ka-28, Ka-31, Sea King Mk.42C, UH-3 Sea King, Chetak, Sikorsky MH-60R
Utility helicopterDhruv
PatrolBoeing P-8 Poseidon, Ilyushin Il-38, Dornier 228
ReconnaissanceIAI Heron, IAI Searcher Mk II, General Atomics MQ-9B SeaGuardian
TrainerBAE Hawk, HAL HJT-16, Pipistrel Virus, MiG-29KUB

ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਭਾਰਤੀ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸ਼ਾਖਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦਾ ਸੁਪਰੀਮ ਕਮਾਂਡਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਲ ਸੈਨਾ ਦਾ ਮੁਖੀ, ਚਾਰ ਸਿਤਾਰਾ ਐਡਮਿਰਲ, ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਨੀਲੇ-ਪਾਣੀ ਦੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਫ਼ਾਰਸ ਦੀ ਖਾੜੀ ਖੇਤਰ, ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦੇ ਹੌਰਨ, ਮਲਾਕਾ ਜਲਡਮਰੂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਜਲ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਮੁੰਦਰੀ ਡਾਕੂ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਅਤੇ ਭਾਈਵਾਲੀਆਂ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੱਖਣ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪੱਛਮੀ ਭੂਮੱਧ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਦੋ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਰੁਟੀਨ ਤਾਇਨਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਜਲ ਸੈਨਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸਰਹੱਦਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਸੰਘ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ, ਯੁੱਧ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਖੇਤਰ, ਲੋਕਾਂ ਜਾਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਹਿੱਤਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕਿਸੇ ਵੀ ਖਤਰੇ ਜਾਂ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਜਾਂ ਹਰਾਉਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਅਭਿਆਸਾਂ, ਸਦਭਾਵਨਾ ਮੁਲਾਕਾਤਾਂ ਅਤੇ ਆਫ਼ਤ ਰਾਹਤ ਸਮੇਤ ਮਾਨਵਤਾਵਾਦੀ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਰਾਹੀਂ, ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਦੁਵੱਲੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਜੂਨ 2019 ਤੱਕ, ਭਾਰਤੀ ਜਲ ਸੈਨਾ ਵਿੱਚ 67,252 ਸਰਗਰਮ ਹਨ[7] ਅਤੇ 75,000 ਰਿਜ਼ਰਵ ਕਰਮਚਾਰੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਕੋਲ 150 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ ਅਤੇ 300 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦਾ ਬੇੜਾ ਹੈ।[5][6] ਸਤੰਬਰ 2022 ਤੱਕ, ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਫਲੀਟ ਵਿੱਚ 2 ਸਰਗਰਮ ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਕੈਰੀਅਰ ਅਤੇ 1 ਅੰਬੀਬੀਅਸ ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟ ਡੌਕ, 8 ਲੈਂਡਿੰਗ ਸ਼ਿਪ ਟੈਂਕ, 11 ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ, 13 ਫ੍ਰੀਗੇਟਸ, 1 ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਪਣਡੁੱਬੀ, 16 ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਚਾਲਿਤ ਹਮਲਾਵਰ ਪਣਡੁੱਬੀਆਂ, 24 ਕਾਰਵੇਟਸ ਕਾਊਂਟਰਸੇਲਮਾਈਨ, ਇੱਕ ਕਾਊਂਟਰਸੇਲਮਾਈਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। , 4 ਫਲੀਟ ਟੈਂਕਰ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਸਹਾਇਕ ਜਹਾਜ਼, ਛੋਟੀਆਂ ਗਸ਼ਤੀ ਕਿਸ਼ਤੀਆਂ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਜਹਾਜ਼। ਇਸ ਨੂੰ ਬਹੁ-ਖੇਤਰੀ ਪਾਵਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਸ਼ਨ ਬਲੂ-ਵਾਟਰ ਨੇਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[8][9]

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. Bhatia 1977, pp. 28.
  2. "Genesis of Indian Navy". Retrieved 8 January 2022.{{cite news}}: CS1 maint: url-status (link)
  3. "Strength of Defence Forces".
  4. The International Institute of Strategic Studies (14 February 2017). The Military Balance 2017 (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Routledge, Chapman & Hall, Incorporated. ISBN 9781857439007.
  5. 5.0 5.1 Dutta, Amrita Nayak (2020-11-18). "Hit by budget crunch, Indian Navy now plans to buy 2 Landing Platform Docks instead of 4". ThePrint (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2020-11-27. [...] current strength of 150 ships and submarines.
  6. 6.0 6.1 "FAQ | Department Of Defence". www.mod.gov.in. Retrieved 2020-11-27. Q 1. What are the current Force Levels of the Indian Navy? [...] Ans. The Indian Navy's present force level comprises about 150 ships and submarines. [...]
  7. "Strength of Defence Forces". pib.gov.in. 24 July 2019. Retrieved 16 October 2019.
  8. Todd, Daniel; Lindberg, Michael (1996). Navies and Shipbuilding Industries: The Strained Symbiosis. Greenwood Publishing Group. pp. 56–57. ISBN 9780275953102. Retrieved 30 November 2015.
  9. Kirchberger, Sarah (2015). Assessing China's Naval Power: Technological Innovation, Economic Constraints, and Strategic Implications. Heidelberg: Springer. p. 60. ISBN 9783662471272. OCLC 911616881.