ਹਰਿਪਦ ਕਪਾਲੀ

ਹਰੀਪਦ ਕਪਾਲੀ (17 ਸਤੰਬਰ 1922 – 6 ਜੁਲਾਈ 2017) ਇੱਕ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਕਿਸਾਨ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਹਰੇ ਚਾਵਲ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ 1996 ਵਿੱਚ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਕਿਸਮ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਹਰੀ ਧਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਗਈ।

ਜਨਮ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ

ਹਰੀਪਦ ਕਪਾਲੀ ਦਾ ਜਨਮ 17 ਸਤੰਬਰ 1922 ਨੂੰ ਝਨੇਡਾ ਦੇ ਸਦਰ ਉਪਜ਼ਿਲਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਇਨਾਇਤਪੁਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਕੁੰਜੂ ਲਾਲ ਕਪਾਲੀ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸਰੋਧਨੀ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਆਪਣਾ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਮਾਇਆ ਅਤੇ ਆਸਨਨਗਰ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਸੁਨੀਤੀ ਬਿਸਵਾਸ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਹੁਰੇ ਘਰ ਰਹਿਣ ਲੱਗਾ।

ਹਰੇ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਖੋਜ

ਹਰੀਪਦ ਕਪਾਲੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਇਰੀ ਝੋਨੇ ਦੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬੇਮਿਸਾਲ ਝੋਨੇ ਦਾ ਬੂਟਾ ਦੇਖਿਆ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। ਬੀਜ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਇਹ ਚੌਲਾਂ 1992 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਲਾਇਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਹ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਖੇਤੀ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਈ। ਆਪਣੇ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਕਿਸਾਨ ਹਰੀਪਦ ਕਪਾਲੀ ਤੋਂ ਬੀਜ ਇਕੱਠੇ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਰੀ ਅਤੇ ਬੋਰੋ ਸੀਜ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹਨ। 1994 ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ, ਝੇਨਾਈਦਾਹ ਸਮੇਤ ਦੱਖਣੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਬੇਨਾਮ ਕਿਸਮ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫੈਲ ਗਈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1995 ਵਿੱਚ ਚੌਲਾਂ ਬਾਰੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰਿਪੋਰਟ ਛਪੀ। 1996 ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਰਿਪੋਰਟ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਤਾਂ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਦੀ ਚਰਚਾ ਹੋਈ ਸੀ। ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜਿਆਂ, ਖਾਰੀ ਅਤੇ ਭਾਰੀ ਬਰਸਾਤ ਪ੍ਰਤੀ ਰੋਧਕ ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿੱਚ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਰਾਈਸ ਰਿਸਰਚ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਿਸਮ ਦੇ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਏ ਅਤੇ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਝੋਨੇ ਦੀ ਕਾਢ ਲਈ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੇ ਹਰੀਪਦ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤੇ। ਹਰੀਪਦ ਕਪਾਲੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ 9ਵੀਂ ਅਤੇ 10ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਦੀਆਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਦੁਆਰਾ ਖੋਜੇ ਚੌਲਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਵੀ ਹਰੀਪਦ ਕਪਾਲੀ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਹਰੀ ਚਾਵਲ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਰੀਪਦ ਕਪਾਲੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਝੋਨੇ ਦੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਝੋਨੇ ਦਾ ਇੱਕ ਝੁੰਡ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਰੱਖਿਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਝੋਨੇ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੱਧ ਸੀ ਅਤੇ ਝੋਨੇ ਦਾ ਬੂਟਾ ਵੀ ਪੁਰੁਸ਼ਤੂ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਸ ਨੇ ਉਸ ਗਰੁੱਪ ਨੂੰ ਵੱਖਰਾ ਖੜ੍ਹਾ ਕੀਤਾ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਉਸ ਨੇ ਉਸ ਝੁੰਡ ਦੇ ਝੋਨੇ ਦੇ ਨਾਲ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਿਹੇ ਰਕਬੇ ਵਿੱਚ ਬੀਜ ਬੀਜਿਆ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਿਹੇ ਰਕਬੇ ਵਿੱਚ ਬੂਟੇ ਲਗਾ ਦਿੱਤੇ। ਝਾੜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਇਸ ਚੌਲਾਂ ਦਾ ਝਾੜ ਕੁੱਲ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਬੀਆਰ-11 ਚੌਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਅਗਲੀ ਵਾਰ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਉਹੀ ਨਵਾਂ ਝੋਨਾ ਹੀ ਬੀਜਿਆ। ਅਤੇ BR-11 ਜਾਂ ਸਵਰਨ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਝਾੜ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਚੌਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੋ। ਉਦੋਂ ਬੀਆਰ-11 ਦਾ ਝਾੜ 18 ਤੋਂ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ 20 ਮਣ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿੱਘਾ ਸੀ। ਪਰ ਹਰੀਪਦ ਕਪਾਲੀ ਦੇ ਨਵੇਂ ਝੋਨੇ ਦਾ ਝਾੜ 22 ਮਣ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਘੱਟ ਖਾਦ ਦੀ ਲੋੜ ਪਈ।

ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ

ਹਰੀਪਦ ਨੇ ਸਥਾਨਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਸਥਾਰ ਡਾਇਰੈਕਟੋਰੇਟ, ਗੋਨੋਸ਼ਠਯ ਕੇਂਦਰ, ਢਾਕਾ ਰੋਟਰੀ ਕਲੱਬ ਸਮੇਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 16 ਮੈਡਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਹਨ।

ਮੌਤ

ਹਰੀਪਦ ਕਪਾਲੀ ਨੇ 6 ਜੁਲਾਈ 2017 ਨੂੰ ਬੁਢਾਪੇ ਕਾਰਨ ਝਨੇਡਾ ਦੇ ਆਸਨਨਗਰ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਲਿਆ। ਮੌਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਉਹ 95 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ।