ਜਿਲੀਆ
ਜਿਲੀਆ ਰਾਜਸਥਾਨ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਗੌਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਇਹ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਿਆਸਤੀ ਠਿਕਾਣਾ ਸੀ। ਇਹ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੀ ਦੇਖਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ ਦੇ ਤੌਰ `ਤੇ ਵਿਕਸਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਆਬਾਦੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਸੰਕਲਪ ਵਾਲੰਟੀਅਰ ਸੋਸਾਇਟੀ ਵਰਗੀਆਂ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ "ਜਿਲੀਆ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ" ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਗੈਰ ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਪੰਜ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।
ਜਿਲੀਆ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਅਭੈਪੁਰਾ ਜਾਂ ਜਿਲੀਆ ਜੋਧਪੁਰ ਰਿਆਸਤ ਦਾ ਇੱਕ ਰਿਆਸਤੀ ਠਿਕਾਣਾ ਸੀ। ਰਿਆਸਤ ਅਭੈਪੁਰਾ ਮਰੋਠ ਰਿਆਸਤ ਦਾ ਅੱਧਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ [1] ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1683 ਈਸਵੀ (1740 ਬੀ.ਐੱਸ.) ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਮਹਾਰਾਜਾ ਬਿਜੈ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਮਰੋਠ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਘੁਨਾਥ ਸਿੰਘ ਮਰਤੀਆ ਰਾਠੌਰ ਦਾ ਤੀਜਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ। [2] 1820 ਈ: ਵਿਚ ਉਸ ਨੇ ਜੋਧਪੁਰ ਰਾਜ ਦੀ ਨਾਮਾਤਰ ਅਧੀਨਗੀ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਈ। [3] ਇਸ ਵਿੱਚ ਮਰੋਠ ਦੇ 40 ਪਿੰਡ ਸਨ; [4] ਬਾਅਦ ਵਿਚ, ਇਕ ਸੰਧੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਮਾਰਵਾੜ ਦਾ ਠਿਕਾਣਾ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਸ ਨੂੰ ਠਿਕਾਣਾ ਜਿਲੀਆ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ 14 ਪਿੰਡ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਬਾਕੀ ਦੇ ਪਿੰਡ ਛੋਟੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗੀਰਾਂ ਦੇ ਤੌਰ `ਤੇ ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ। [5] [6]
ਕਲਾਵਾਂ ਦੇ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮਰੋਠ, ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਮਨ ਮੰਦਿਰ ਦੀਆਂ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ 17ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਰਾਜਪੂਤਾਨਾ ਦੇ ਕਲਾ ਰੂਪ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਢੰਗ ਨਾਲ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। [7]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Rajawat, Daulat Singh (1991). "Glimpses of Rajasthan: Off the Beaten Track".
- ↑ "वीर श्रेष्ठ रघुनाथ सिंह मेडतिया, मारोठ-1".
- ↑ http://freepages.genealogy.rootsweb.ancestry.com/~princelystates/states/m/maroth.html [ਉਪਭੋਗਤਾ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਸਰੋਤ]
- ↑ (India), Rajasthan (1962). "Rajasthan [district Gazetteers].: Nagaur".
- ↑ "JILIYA". Archived from the original on 24 December 2013. Retrieved 17 July 2012.
- ↑ "Archived copy". Archived from the original on 29 September 2015. Retrieved 24 July 2014.
{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) - ↑ "Rajasthani Kala: Itihas Ka Poorak Sadhan".