ਜੁਰ ਸੀਤਲ
ਜੁਰ ਸੀਤਲ ਜਾਂ ਮੈਥਿਲ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਮੈਥਿਲ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਖਰ ਬੋਛੋਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੈਥਿਲ ਦਿਨ 'ਤੇ ਭਾਟ ਨਾਲ ਬਾਰੀ ਖਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਦਿਨ ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗ੍ਰੇਗੋਰੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ 'ਤੇ 15 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਮੈਥਿਲਸ ਅਤੇ ਥਾਰੂ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਨਿਰਯਾਨ ਮੇਸ਼ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ ਅਤੇ ਤਿਰਹੂਤਾ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[1] ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਥਿਲਾ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਤਿਰਹੂਤਾ ਪੰਚਾਂਗ ਕੈਲੰਡਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ।
ਮੂਲ ਅਤੇ ਮਹੱਤਤਾ
[ਸੋਧੋ]ਮੈਥਿਲੀ ਨਵਾਂ ਸਾਲ ਨਿਰਯਾਨਮ ਵਰਨਲ ਸਮਰੂਪ ਦਾ ਅਨੁਸਰਣ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗ੍ਰੇਗੋਰੀਅਨ ਸਾਲ 'ਤੇ 14 ਅਪ੍ਰੈਲ (ਕਈ ਵਾਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਸਕਦਾ ਹੈ) ਨੂੰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। 15 ਅਪ੍ਰੈਲ ਰਵਾਇਤੀ ਤਿਰਹੂਤਾ ਪੰਚਾਂਗ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦਿਨ ਹੈ।
22 ਮਾਰਚ ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ ਟ੍ਰੋਪਿਕਲ ਵੈਰਨਲ ਈਕਨੌਕਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ 23 ਡਿਗਰੀ ਘਬਰਾਹਟ ਜਾਂ ਦੋਲਤਾ ਜੋੜਨ ਨਾਲ, ਸਾਨੂੰ ਹਿੰਦੂ ਸਾਈਡਰੀਅਲ ਜਾਂ ਨਿਰਯਾਨ ਮੇਸ਼ਾ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ (ਸੂਰਜ ਦਾ ਨਿਰਯਾਨ ਆਂਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਰਤਨ) ਮਿਲਦਾ ਹੈ।[2]
ਇਸ ਲਈ, ਮੈਥਿਲੀ ਕੈਲੰਡਰ ਸਾਲ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਮਹੀਨਾ ਵੈਸਾਖ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸੇ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਰਵਾਇਤੀ ਕੈਲੰਡਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ, ਅਸਾਮ, ਬੰਗਾਲ, ਕੇਰਲਾ, ਮਨੀਪੁਰ, ਉੜੀਸਾ, ਪੰਜਾਬ, ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਵੀ।[3]
ਅਧਿਕਾਰਤ ਮਹੱਤਤਾ
[ਸੋਧੋ]ਮੈਥਿਲੀ ਕੈਲੰਡਰ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਮਿਥਿਲਾ ਖੇਤਰ ਦਾ ਰਵਾਇਤੀ ਕੈਲੰਡਰ ਹੈ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਮੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਿਹਾਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 2011 ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਰਾਜ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਜਨਤਕ ਛੁੱਟੀ ਵਜੋਂ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਬਿਹਾਰ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਮੈਥਿਲੀ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੇ ਦਿਨ ਨੂੰ ਮਿਥਿਲਾ ਦਿਵਸ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ 14 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਜੂਇਰ ਸ਼ੀਤਲ ਦੇ ਮਹਾਨ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਮਿਥਿਲਾ ਦਿਵਸ ਦੀ ਛੁੱਟੀ ਹੋਵੇਗੀ।[4]
ਤਸਵੀਰਾਂ
[ਸੋਧੋ]-
ਮੈਥਿਲੀ ਸਾਲ ਦੀ ਥਾਲੀ -
ਮੈਥਿਲੀ ਸਾਲ, ਝੋਰੀ ਬਾਰੀ -
ਮੈਥਿਲੀ ਨਵੀਂ ਸਾਲ, ਤਰੁਵਾ ਥਾਲੀ -
ਮੈਥਿਲੀ ਨਵੀਂ ਸਾਲ, ਤਰੂਆ ਪਲੇਟ
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "MITHILA PANCHANG". Angelfire.com. Retrieved 15 January 2019.
- ↑ Maithili Panchang, of Kameshwar Singh Darbhanga Sanskrit University Published from Darbhanga
- ↑ "Keeping Track of Time". Imsc.res.in. Retrieved 15 January 2019.
- ↑ "India (Bihar) - bank and public holidays of the world - 1970-2070". Bank-holidays.com. Retrieved 15 January 2019.