ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਸਾਹਿਰਾ ਬੇਗਮ ਸਿਰਾਜ ਅਲ ਬਨਾਟ
ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਸਾਹਿਰਾ ਬੇਗਮ ਸਿਰਾਜ ਅਲ-ਬਨਾਤ ਜਾਂ ਬੀਬੀ ਗੁਲ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਿਰਫ ਸੇਰਾਜ ਅਲ-ਬਨਾਟ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਜਨਮ 1902) ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ਾਹੀ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਸੀ।
ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ ਹਬੀਬੁੱਲਾ ਖਾਨ (r. 1901-1919) ਅਤੇ ਸਰਵਰ ਸੁਲਤਾਨਾ ਬੇਗਮ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਹ ਰਾਜਾ ਅਮਾਨਉੱਲਾ ਖਾਨ ਦੀ ਭੈਣ ਸੀ।
ਉਸ ਨੇ 1919 ਵਿੱਚ ਜਨਰਲ ਮਹਾਮਹਿਮ ਤਾਜ-ਏ-ਅਫਗਾਨ 'ਅਲੀ ਅਹਿਮਦ ਜਾਨ ਸ਼ਘਾਸੀ (1883-1929), ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰੀ 1919-1920, ਕਾਬੁਲ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ।
1919 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਨੇ ਗੱਦੀ ਸੰਭਾਲੀ ਅਤੇ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਇੱਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਆਧੁਨਿਕੀਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਸ਼ਾਹੀ ਹਰਮ ਨੂੰ ਭੰਗ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਗੁਲਾਮਾਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਆਧੁਨਿਕੀਕਰਨ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। ਇਸ ਤਬਦੀਲੀ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਰਾਜੇ ਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਰਾਣੀ ਸੋਰਾਇਆ ਤਰਜ਼ੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਨੇ ਪੱਛਮੀ ਫੈਸ਼ਨ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਕੇ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾ ਕੇ ਰੋਲ ਮਾਡਲ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।[1]
ਉਹ ਅਕਸਰ ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਜਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦੀ ਸੀ। ਸੰਨ 1923 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਕਾਬੁਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਇਕੱਠ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਘਟੀਆਤਾ ਦੇ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਸੰਕਲਪ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ।
- "ਕੁਝ ਲੋਕ ਸਾਡੇ 'ਤੇ ਹੱਸ ਰਹੇ ਹਨ, ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਸਿਰਫ ਖਾਣਾ ਅਤੇ ਪੀਣਾ ਜਾਣਦੀਆਂ ਹਨ. ਬੁੱਢੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਜਵਾਨ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਕਦੇ ਭੁੱਖੇ ਨਹੀਂ ਮਰਦੀਆਂ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਪਡ਼੍ਹ ਜਾਂ ਲਿਖ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀਆਂ.... ਪਰ ਗਿਆਨ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਏਕਾਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ.[2][3]
ਸੰਨ 1924 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਮਸਤੁਰਤ ਹਸਪਤਾਲ ਦੀ ਜਨਰਲ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਕਾਬੁਲ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਪਹਿਲਾ ਹਸਪਤਾਲ ਸੀ।[4][5]
ਸੰਨ 1928 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਭਰਜਾਈ ਰਾਣੀ ਸੋਰਾਇਆ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸੰਸਥਾ ਅੰਜੁਮਨ-ਏ ਹਿਮਾਇਤ-ਏ-ਨਿਸਵਾਨ (1928) ਦੀ ਸਹਿ-ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਉਸ ਦੀ ਮਤਰੇਈ ਭੈਣ, ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਸ਼ਾਹ ਗੁਲ ਜਹਾਂ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ।[6]
ਹਾਲਾਂਕਿ, 1929 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਜਲਾਵਤਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਯਾ, ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਸੁਧਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਔਰਤਾਂ ਅਗਲੇ ਵੀਹ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਪਰਦਾ ਵਾਪਸ ਆ ਗਈਆਂ। ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਰਾਜਾ ਅਮਾਨਉੱਲਾ ਦੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 17 ਜਨਵਰੀ 1929 ਨੂੰ ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਅਮੀਰ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਫਰਵਰੀ 1929 ਵਿੱਚ ਜਗਦਲਾਕ ਵਿਖੇ ਹਬੀਬੁੱਲਾ ਕਲਾਕਾਨੀ ਦੁਆਰਾ ਹਰਾਇਆ ਗਿਆ, 9 ਮਈ 1929 ਨੂੰ ਕੰਧਾਰ ਵਿਖੇ ਫਡ਼ਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਕਾਬੁਲ ਵਿੱਚ ਕੈਦ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Rora Asim Khan (Aurora Nilsson): Anders Forsberg and Peter Hjukström: Flykten från harem, Nykopia, Stockholm 1998. ISBN 91-86936-01-8.
- ↑ Emadi, Hafizullah, Repression, resistance, and women in Afghanistan, Praeger, Westport, Conn., 2002
- ↑ Canadian Women for Women in Afghanistan. Afghan Women in History:The 20th Century
- ↑ Afghanistan Quarterly Journal. Establishment 1946. Academic Publication of the Academy of Sciences of Afghanistan. Serial No: 32 & 33 Archived 2023-01-29 at the Wayback Machine.
- ↑ Emadi, Hafizullah, Repression, resistance, and women in Afghanistan, Praeger, Westport, Conn., 2002
- ↑ Kabul Carnival: Gender Politics in Postwar Afghanistan