ਅੰਬਿਕਾ ਦੇਵੀ (ਕਲਾਕਾਰ)
ਅੰਬਿਕਾ ਦੇਵੀ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਕਾਰ ਹੈ, ਜੋ ਮਧੂਬਨੀ ਕਲਾ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸੰਨ 2009 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਸਤਕਾਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤਾ।
ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਦੇਵੀ ਦਾ ਜਨਮ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਮਧੂਬਨੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਰਸਿਦਪੁਰ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਖੇਤੀਬਾਡ਼ੀ ਦੁਆਰਾ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਰਾਤ ਨੂੰ ਪੇਂਟ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਫਾਰਮ 'ਤੇ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਉਹ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਪਤੀ ਦਿੱਲੀ ਚਲੇ ਗਏ ਤਾਂ ਉਹ ਇੱਕ ਕਰੀਅਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੇਂਟਿੰਗ ਵੱਲ ਮੁਡ਼ ਗਏ।[1][2] ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ, ਲੀਲਾ ਦੇਵੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਭੈਣ ਵੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ ਮਧੂਬਨੀ ਕਲਾਕਾਰ ਹਨ।
ਕਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਦੇਵੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਲੀਲਾ ਦੇਵੀ ਤੋਂ ਮਧੂਬਨੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਚਿੱਤਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਚਿੱਤਰ ਬਣਾਉਣਾ ਸਿੱਖਿਆ, ਜੋ ਖੁਦ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮਧੂਬਨੀ ਕਲਾਕਾਰ ਸੀ।[3] ਉਸ ਦੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਰਵਾਇਤੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਨ, ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਅਤੇ ਫਰਸ਼ਾਂ ਉੱਤੇ ਪਾਊਡਰ ਚਾਵਲ ਤੋਂ ਬਣੇ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਨਾਲ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।[4] ਉਸ ਦਾ ਬਚਪਨ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਮਧੂਬਨੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਗੁਜ਼ਰਿਆ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਮਧੂਬਨੀ ਕਲਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਹੈਃ "ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਘਰ ਵਿੱਚ ਪੇਂਟਿੰਗ ਕਰਦੇ ਵੇਖਿਆ, ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਇਸ ਕਲਾ ਵੱਲ ਖਿੱਚਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[5] ਦੇਵੀ ਕਾਗਜ਼ ਅਤੇ ਰੰਗ ਦੋਵੇਂ ਤਿਆਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਰਤਦੀ ਹੈ, ਹੱਥ ਨਾਲ ਬਣੇ ਖਾਦੀ ਕਾਗਜ਼ ਅਤੇ ਪੌਦੇ ਅਤੇ ਖਣਿਜ ਪਦਾਰਥ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਭੂਰੇ ਚਾਵਲ, ਇਮਲੀ ਅਤੇ ਚਾਰਕੋਲ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਰੰਗ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਦੇਵੀ ਨੇ ਮਧੂਬਨੀ ਕਲਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਰਸਮਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਿੱਸਾ ਦੱਸਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੂਜਾ ਅਤੇ ਵਿਆਹ ਸਮੇਤ ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਰਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[6] 2020 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮਧੂਬਨੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੇ ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਦਾ ਜਵਾਬ ਕਲਾ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਚਿਹਰੇ ਦੇ ਮਾਸਕ, ਹੱਥ ਧੋਣ ਅਤੇ ਮਧੂਬਨੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਅਲੱਗ-ਥਲੱਗ ਹੋਣ ਦੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।[7][8][9] ਆਪਣੀ ਕਲਾ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਦੇਵੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਮਧੂਬਨੀ ਤਕਨੀਕਾਂ ਅਤੇ ਕਲਾ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਲਈ ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਚਲਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Ambika Devi". Novica. Archived from the original on 19 August 2023. Retrieved 27 February 2021.
- ↑ "Madhubani art, a part of their daily lives". The Hindu (in Indian English). 24 August 2017. ISSN 0971-751X. Archived from the original on 24 August 2017. Retrieved 27 February 2021.
- ↑ "Artist - Ambika Devi". Saffronart. Archived from the original on 25 June 2024. Retrieved 27 February 2021.
- ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs named:2 - ↑ "Ambika Devi". Novica. Archived from the original on 19 August 2023. Retrieved 27 February 2021."Ambika Devi". Novica. Archived from the original on 19 August 2023. Retrieved 27 February 2021.
- ↑ "Madhubani art, a part of their daily lives". The Hindu (in Indian English). 24 August 2017. ISSN 0971-751X. Archived from the original on 24 August 2017. Retrieved 27 February 2021."Madhubani art, a part of their daily lives". The Hindu. 24 August 2017. ISSN 0971-751X. Archived from the original on 24 August 2017. Retrieved 27 February 2021.
- ↑ "Gods in face masks: India's folk artists take on Covid-19". BBC News (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਬਰਤਾਨਵੀ)). 1 May 2020. Archived from the original on 19 August 2023. Retrieved 27 February 2021.
- ↑ Sharma, Sarika (24 May 2020). "How folk artists respond to a pandemic". The Tribune (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Archived from the original on 7 May 2024. Retrieved 27 February 2021.
- ↑ Puri, Nikita (5 June 2020). "The pandemic is finding eloquent expression in India's folk art traditions". Business Standard. Archived from the original on 19 August 2023. Retrieved 27 February 2021.