ਅੰਮ੍ਰਿਤਵਰਸ਼ਿਨੀ (ਰਾਗ)
| ਤਾਟ | ਕਲਿਆਣ |
|---|---|
| ਅਰੋਹਾਨਾ | ਐੱਸ ਜੀ ਐੱਮ ਪੀ ਐੱਨ<abbr style="text-decoration:none;" title="<nowiki>Shadja (Sa, higher octave)</nowiki>">Ṡ |
| ਅਵਾਰੋਹਾਨਾ | ਐੱਨ ਪੀ ਐੱਮ ਜੀ ਐੱਸ<abbr style="text-decoration:none;" title="<nowiki>Shadja (Sa)</nowiki>">S |
| ਵਾਦੀ | ਪੀ. |
| ਸਾਮਵਾਦੀ | ਐੱਸ. |
ਅੰਮ੍ਰਿਤਵਰਸ਼ਿਨੀ ਇੱਕ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਰਾਗ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਾਮ 7 ਤੋਂ 10 ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਥਿਊਰੀ
[ਸੋਧੋ]ਰਾਗ ਦੇ ਅਰੋਹ ਅਤੇ ਅਵਰੋਹ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਸੁਰ ਲਗਦੇ ਹਨ - ਸ਼ਡਜ (ਸ), ਸ਼ੁੱਧ ਗੰਧਾਰ (ਗ), ਸ਼ੁੱਧ ਨਿਸ਼ਾਦ (ਨੀ),ਤੀਵ੍ਰ ਮਧਿਅਮ(ਮ) ਅਤੇ ਪੰਚਮ (ਪ)। ਰਿਸ਼ਭ(ਰੇ) ਅਤੇ ਧੈਵਤ(ਧ) ਇਸ ਵਿੱਚ ਵਰਜਿਤ ਹਨ ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਰਾਗ ਨੂੰ ਇੱਕ ਔਡਵ/ਔਡਵ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਰਾਗ ਵਜੋਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[1]
ਅਰੋਹਣ ਅਤੇ ਅਵਰੋਹਣ
[ਸੋਧੋ]ਅਰੋਹ - (ਚੜਾਈ) ਸ ਗ ਮ(ਤੀਵ੍ਰ) ਪ ਨੀ ਸੰ
ਅਵਰੋਹ- (ਉਤਾਰ) ਸੰ ਨੀ ਪ ਮ(ਤੀਵ੍ਰ) ਗ ਸ
ਵਾਦੀ ਅਤੇ ਸੰਵਾਦੀ
[ਸੋਧੋ]ਵਾਦੀਃ ਪੰਚਮ (ਪ)
ਸੰਵਾਦੀਃ ਸ਼ਡਜ (ਸ)
ਪਕੜ ਜਾਂ ਚਲਨ
[ਸੋਧੋ]ਪਕੜ : ਸ ਗ ਮ(ਤੀਵ੍ਰ) ਪ ਨੀ (ਮ(ਤੀਵ੍ਰ) ਪ ਮ(ਤੀਵ੍ਰ) ਗ ਸ
ਚਲਨ : ਸ੍ਗ੍ਮ(ਤੀਵ੍ਰ)ਗ, ਮ(ਤੀਵ੍ਰ)ਗਸ, ਗਮ(ਤੀਵ੍ਰ)ਪਨੀ, ਨੀਪਮ(ਤੀਵ੍ਰ) , ਗਮ(ਤੀਵ੍ਰ)ਪਪਨੀਪਮ(ਤੀਵ੍ਰ)ਗ ,ਮ(ਤੀਵ੍ਰ)ਗ ,ਸ ਗਮੰ(ਤੀਵ੍ਰ)ਪ ਨੀ ਸ , ਪ ਨੀ ਸੰ ਗੰਮੰ(ਤੀਵ੍ਰ)ਸੰ
,ਨੀਸੰ ਪ ਮ(ਤੀਵ੍ਰ)ਗ, ਮ(ਤੀਵ੍ਰ)ਸ
ਸੰਗਠਨ ਅਤੇ ਸੰਬੰਧ
[ਸੋਧੋ]ਥਾਟ - ਕਲਿਆਣ
ਇਹ ਰਾਗ ਕਰਨਾਟਕਿ ਰਾਗ ਅੰਮ੍ਰਿਤਵਰਸ਼ਿਨੀ ਉੱਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ 66ਵੇਂ ਮੇਲਕਾਰਥਾ ਚਿੱਤਰਮਬਾਡ਼ੀ ਦਾ ਇੱਕ ਜਨਯ ਰਾਗ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਰਿਸ਼ਭ ਅਤੇ ਧੈਵਤ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਹੋਰ ਮੇਲਕਾਰਥ ਕਲਿਆਣੀ, ਗਮਾਨਾਸ਼ਰਮ ਜਾਂ ਵਿਸ਼ਵੰਬਰੀ ਤੋਂ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸਮਾਂ (ਟਾਈਮ)
[ਸੋਧੋ]ਸੁਰਲਿਪੀ ਸੰਕੇਤ ਲਈ ਨਾਮਕਰਣ : ਧ(ਮੰਦਰ)ਨੀ(ਮੰਦਰ)ਨੀ(ਮੰਦਰ)ਸ ਰੇ ਰੇ ਗ ਗ ਮ(ਤੀਵ੍ਰ)ਧ ਧ ਨੀ ਸੰ ਰੇ ਰੇ
ਪ, ਰੇ ਸ ( ਪ ਤੋਂ ਰੇ ਸ ਤਕ ਮੀੰਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਪਹੁੰਚਨਾ
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- "ਰਾਗਨਿਧੀ"-ਪ੍ਰੋ. ਐਸ. ਸੁਬਾਰਾਓ, ਵਾਲੀਅਮ.ਆਈ-ਦ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਅਕੈਡਮੀ, ਚੇਨਈ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ
- "ਰਾਗ ਦਰਸ਼ਣ"-ਪੰਡਿਤ. ਮਾਨਿਕਬੂਵਾ ਠਾਕੁਰਦਾਸ, ਵਾਲੀਅਮ।II-ਪੰਡਿਤ.
ਫ਼ਿਲਮੀ ਗੀਤ
[ਸੋਧੋ]- ਤੂੰਗਾਥਾ ਵਿਜ਼ੀਗਲ ਰੰਡੂ (ਅਗਨੀਨਕਸ਼ਤਰਮ) (ਤਮਿਲਃ ਸੰਗੀਤਕਾਰਃ ਇਲੈਅਰਾਜਾ, ਗਾਇਕਃ ਕੇ. ਜੇ. ਯੇਸੂਦਾਸ, ਜਾਨਕੀ
- ਵਨਿਨ ਦੇਵੀ ਵਰੁਗਾ (ਓਰੁਵਰ ਵਾਜ਼ੂਮ ਅਲਯਾਮ) (ਤਾਮਿਲ) ਸੰਗੀਤਕਾਰ-ਇਲੈਅਰਾਜਾ, ਗਾਇਕ-ਐਸ. ਪੀ. ਬੀ., ਜਾਨਕੀ
- ਮਲਾਇਕੋਰੂ ਦੇਵਨੇ (ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਘਵੇਂਦਰ) (ਤਮਿਲਃ ਸੰਗੀਤਕਾਰਃ ਇਲਯਾਰਾਜਾ, ਗਾਇਕਃ ਕੇ. ਜੇ. ਯੇਸੂਦਾਸ)
- ਉਨਾਥੂ ਕਲਾਈ (ਸਸਾਨਮ) (ਤਮਿਲ) ਸੰਗੀਤਕਾਰ-ਬਾਲਭਾਰਤੀ, ਗਾਇਕ-ਕੇ. ਐੱਸ. ਚਿਤਰਾ
- ਕਥਿਰੁੰਥਾ ਮੱਲੀ (ਮੱਲੂ ਵੀਤੀ ਮਾਇਨਰ) (ਤਮਿਲਃ ਸੰਗੀਤਕਾਰਃ ਇਲੈਅਰਾਜਾ, ਗਾਇਕਃ ਪੀ. ਸੁਸ਼ੀਲਾ
- ਅਜ਼ਾਗੀਆ ਮੇਗੰਗਲ (ਗੰਗਾ ਗੌਰੀ) (ਤਮਿਲਃ ਸੰਗੀਤਕਾਰਃ ਐਮ. ਐਸ. ਵਿਸ਼ਵਨਾਥਨ, ਗਾਇਕਃ ਐਸ. ਜਾਨਕੀ)
- ਸ਼ਿਵਗਾਮੀ ਆਡ਼ਾ ਵੰਥਾਲ (ਪਾੱਟਮ ਭਾਰਤੁਮ) ਸੰਗੀਤਕਾਰ-ਐਮ. ਐਸ. ਵੀ., ਗਾਇਕਾ-ਪੀ. ਸੁਸ਼ੀਲਾ, ਟੀ. ਐਮ. ਐਸ
- ਇਪੋਥੇਨਾ ਥੇਵਾਈ (ਮੱਕਲ ਅੱਚੀ) ਸੰਗੀਤਕਾਰ-ਇਲੈਅਰਾਜਾ, ਗਾਇਕਾ-ਲੇਖਾ
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Mani, Charulatha (30 March 2012). "A Raga's Journey — Appealing Amritavarshini". The Hindu.