ਅਧਿਆਤਮਾ ਨਿਕੇਤਨ

ਅਧਿਆਤਮਾ ਨਿਕੇਤਨ ਗਵਾਲੀਅਰ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਸ਼ਰਮ ਹੈ। ਇਹ ਗਵਾਲੀਅਰ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 7 ਕਿ.ਮੀ. ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਕੋਟੇਸ਼ਵਰ ਰੋਡ 'ਤੇ ਵਿਨੈ ਨਗਰ ਸੈਕਟਰ-1 ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।

ਇਹ ਜ਼ਮੀਨ ਹਜ਼ੂਰ ਮਲਿਕ ਸਾਹਿਬ ਸੰਤ ਯੋਗੀ ਮਾਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ 1961 ਵਿੱਚ ਆਸ਼ਰਮ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਲਈ ਖਰੀਦੀ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਸਵਾਮੀ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਤੀਰਥ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਨੇ 11 ਅਪ੍ਰੈਲ 1961 ਨੂੰ ਗਵਾਲੀਅਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਇਸ ਸਥਾਨ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਨਾਮ 'ਅਧਿਆਤਮਾ ਨਿਕੇਤਨ' ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ।

ਗਵਾਲੀਅਰ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਪਹਾੜੀ ਦੀ ਪੈਰਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ 2.5 ਕਿੱਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅਧਿਆਤਮਾ ਨਿਕੇਤਨ ਦਾ ਪਿਛਲਾ ਹਿੱਸਾ ਸੰਤ ਕ੍ਰਿਪਾਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਗਲਾ ਹਿੱਸਾ 'ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਾਧਨਾ ਕੇਂਦਰ' ਨਾਮਕ ਟਰੱਸਟ ਨੂੰ ਦਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਸਤਸੰਗ ਘਰ ਹੈ ਜੋ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਪ੍ਰਵਚਨ, ਭਜਨ, ਕੁੰਡਲਨੀ ਜਾਗਰਣ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀਪਤ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਆਦਿ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਸ਼ਰਮ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੇ ਮੌਕੇ, ਜਦੋਂ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਉੱਥੇ ਇਕੱਠੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪੂਰਬੀ ਪਾਸੇ ਹਜ਼ੂਰ ਮਲਿਕ ਸਾਹਬ ਦੀ ਸਮਾਧ ਹੈ। ਸਮਾਧੀ ਵਿੱਚ ਪੂਜਾ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 200-250 ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੇ ਬੈਠਣ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ। ਚਿੱਟੇ ਸੰਗਮਰਮਰ ਸਮੇਤ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੱਥਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।

ਅਧਿਆਤਮਾ ਨਿਕੇਤਨ ਵਿਖੇ ਸਤਿਸੰਗ

ਅਧਿਆਤਮਾ ਨਿਕੇਤਨ ਵਿਖੇ ਸਤਿਸੰਗ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਇਹ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚੇਲਾ ਜਾਂ ਸਾਧਕ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਸਤਸੰਗ ਦੁਆਰਾ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਧਿਆਤਮਾ ਨਿਕੇਤਨ ਵਿੱਚ ਸਤਿਸੰਗ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਤਿੰਨ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਵੇਰੇ ਤੜਕੇ ਦੇ ਨਾਲ, ਧੁਨ ਦਾ ਪਾਠ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧੁਨ ਮੰਤਰਾਂ ਦਾ ਨਿਰੰਤਰ ਜਾਪ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਰੀਬ 11.00 ਵਜੇ ਸਵੇਰ ਦਾ ਸਤਿਸੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤਕਰੀਬਨ ਤਿੰਨ ਘੰਟੇ ਚੱਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਚੇਲੇ ਧਿਆਨ, ਭਜਨ (ਭਗਤੀ ਗੀਤ) ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ਤੋਂ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸ਼ਾਮ 7.00 ਵਜੇ ਸ਼ਾਮ ਦਾ ਸਤਿਸੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਲਗਭਗ ਦੋ ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ।