ਅਨੀਸ ਫਾਤਿਮਾ
ਲੇਡੀ ਅਨੀਸ ਫਾਤਿਮਾ | |
|---|---|
 crop of photo by Bassano Ltd in 1924 | |
| ਜਨਮ | ਅਨੀਸ ਕਰੀਮ ਫਾਤਿਮਾ 1901 |
| ਮੌਤ | 1979 ਪਟਨਾ, ਬਿਹਾਰ, ਭਾਰਤ |
| ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ | ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨਵਾਜ਼ ਰਿਜ਼ਵੀ ਸ੍ਕੂਲ |
| ਪੇਸ਼ਾ | ਪਰਉਪਕਾਰੀ, ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਘੁਲਾਟੀਏ, ਸਿਆਸਤਦਾਨ |
| ਸਰਗਰਮੀ ਦੇ ਸਾਲ | 1918–1970 |
| ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ | ਸਈਦ ਅਲੀ ਇਮਾਮ |
| ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ | [[[ਸਈਦ ਸੁਲਤਾਨ ਅਹਿਮਦ|ਸਰ ਸੁਲਤਾਨ ਅਹਿਮਦ]] (ਕਜ਼ਨ), [[[ਸਈਦ ਹਸਨ ਇਮਾਮ]] (Brother-in-Law) ਸਰ ਖ਼ੁਦਾ ਬਖ਼ਸ਼ (Uncle) |
ਅਨੀਸ ਫਾਤਿਮਾ (1901–1979) ਜਿ ਸਨੂੰ ਲੇਡੀ ਇਮਾਮ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ, ਰਾਜਨੇਤਾ, ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਅਤੇ ਪਟਨਾ, ਬਿਹਾਰ ਦੀ ਅਧਿਆਪਕਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਸਤੀਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਅਤੇ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[1] ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਸਰ ਸਯਦ ਅਲੀ ਇਮਾਮ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ।[2]
ਆਰੰਭਕ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਅਨੀਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਿੱਖਿਆ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨਵਾਜ਼ ਰਿਜ਼ਵੀ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਤੋਂ, ਉਸ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਔਰਤਾਂ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਅਨਿਆਂ ਅਤੇ ਪਰਦੇ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜੀ।[1]
ਕਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਅਸਹਿਯੋਗ ਅੰਦੋਲਨ (1920-22) ਦੌਰਾਨ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਧੀ ਮਹਿਮੂਦਾ ਸਾਮੀ ਨਾਲ ਪਟਨਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ। ਉਸ ਨੂੰ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਕਾਂਗਰਸ ਦੁਆਰਾ ਮੋਂਟੇਗ-ਚੇਮਸਫੋਰਡ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਲਈ ਇੰਗਲੈਂਡ ਭੇਜੀ ਗਈ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। [3] ਇਸ ਵਖਰੇਵੇਂ ਨੇ ਉਹ ਬਿਹਾਰ ਤੋਂ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਬਣਾ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਹ ਸਿਵਲ ਨਾਫ਼ਰਮਾਨੀ ਅੰਦੋਲਨ (1930-34) ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਸੀ ਅਤੇ 1938 ਵਿੱਚ ਪਟਨਾ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 3,000 ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਜਲੂਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ, ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਵਾਰੰਟ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ।[1][4]
ਲੇਡੀ ਇਮਾਮ ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਉਮੀਦਵਾਰ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਬਿਹਾਰ ਤੋਂ 1937 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਚੋਣ ਲੜੀ ਅਤੇ ਜਿੱਤੀ। ਉਹ ਬਿਹਾਰ ਤੋਂ ਵਿਧਾਇਕ ਚੁਣੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਸੀ। ਉਹ ਅੰਜੁਮਨ ਤਰਕੀ-ਏ-ਉਰਦੂ ਦੀ ਇੱਕ ਸਮਰਪਿਤ ਮੈਂਬਰ ਸੀ, ਇੱਕ ਸੰਗਠਨ ਜਿਸ ਨੇ ਬਿਹਾਰ ਦੀ ਸੈਕੰਡਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਉਰਦੂ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿਵਾਉਣ ਲਈ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ।[1] ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੇ ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਕਾਰਨ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਖੁਦਾ ਬਖਸ਼ ਓਰੀਐਂਟਲ ਪਬਲਿਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਅਤੇ ਬਿਹਾਰ ਸਰਕਾਰ ਉਰਦੂ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦੀ ਇੱਕ ਸਰਗਰਮ ਮੈਂਬਰ ਸੀ।
ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ],_Lady_Imam;_Sir_Saiyid_Ali_Imam.jpg)
ਉਸ ਦੀ ਦੂਜੀ ਪਤਨੀ ਮਰੀਅਮ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਸਈਅਦ ਅਲੀ ਇਮਾਮ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਰਾਂਚੀ, ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ, ਸਰ ਸਈਅਦ ਅਲੀ ਇਮਾਮ ਨੇ ਇੱਕ ਸਕਾਟਿਸ਼ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਜੋੜੇ ਲਈ ਇੱਕ ਨਿਵਾਸ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਨੂੰ ਸਥਾਨਕ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੁਆਰਾ "ਅਨੀਸ ਕੈਸਲ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,[4] ਇਹ ਫੁਲਵਾੜੀ ਸ਼ਰੀਫ ਰੋਡ ਦੇ ਜੰਕਸ਼ਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ 1932 ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। [5] ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ, ਲੇਡੀ ਅਨੀਸ ਫਾਤਿਮਾ ਦੇ ਪਤੀ ਦਾ ਉਸੇ ਸਾਲ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ।[6] ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਕਰੀਅਰ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਵਿਰਾਸਤ
[ਸੋਧੋ]ਅਨੀਸਾਬਾਦ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਇੱਕ ਇਲਾਕੇ ਦਾ ਨਾਮ ਉਸ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।[1]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 Fatima, Nikhat (2022-09-29). "Remembering Lady Anees Imam, One of the Founders of Modern Bihar". TwoCircles.net (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2023-07-11. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; name ":0" defined multiple times with different content - ↑ "Anees Fatimah (née Karim), Lady Imam – National Portrait Gallery". www.npg.org.uk (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2023-07-11.
- ↑ "Montagu-Chelmsford Reforms and Government of India Act, 1919". SELF STUDY HISTORY (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2015-01-29. Retrieved 2023-07-11.
- ↑ 4.0 4.1 Gupta, Amitabha (2014-07-19). "A Castle in My Dreams". Amitabha Gupta (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2023-07-11. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; name ":1" defined multiple times with different content - ↑ "Eighty years after death, nobody cares for 'architect of Bihar'". Deccan Herald (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2013-04-20. Retrieved 2023-07-11.
- ↑ Ahamed, Syed Naseer (2018-10-30). "Syed Ali Imam : Who stated that nationalism cannot be achieved by division and separation". Heritage Times (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2023-07-11.