ਅਸਥਾਈ ਸਰਕਾਰ
ਇੱਕ ਅਸਥਾਈ ਸਰਕਾਰ, ਜਿਸਨੂੰ ਅੰਤਰਿਮ ਸਰਕਾਰ, ਇੱਕ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਰਕਾਰ, ਜਾਂ ਇੱਕ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਸਰਕਾਰ[1] ਇੱਕ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਰਕਾਰੀ ਅਥਾਰਟੀ ਹੈ ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਬਣੇ ਰਾਜ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਪਿਛਲੇ ਸ਼ਾਸਨ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਢਹਿ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤਬਦੀਲੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਸਥਾਈ ਸਰਕਾਰਾਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਾਂ ਤਾਂ ਸਿਵਲ ਜਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਯੁੱਧਾਂ ਦੌਰਾਨ ਜਾਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ।
ਅਸਥਾਈ ਸਰਕਾਰਾਂ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਸ਼ਕਤੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਸਰਕਾਰ ਇੱਕ ਨਿਯਮਤ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ, ਜੋ ਕਿ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਚੋਣ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।[2] ਉਹ ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਸ਼ਾਸਨਾਂ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕਰਨ, ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ, ਅਰਥਚਾਰੇ ਦੀ ਬਣਤਰ, ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਨੁਕੂਲਤਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।[3] ਅਸਥਾਈ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਇੱਕ ਸਥਾਪਿਤ ਸੰਸਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸ਼ਾਸਨ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਬੇਭਰੋਸਗੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜਾਂ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਗੱਠਜੋੜ ਦੇ ਭੰਗ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਲੇਸਹੋਲਡਰਾਂ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।[3]
ਯੋਸੀ ਸ਼ੇਨ ਅਤੇ ਜੁਆਨ ਜੇ. ਲਿੰਜ਼ ਦੀ ਰਾਏ ਵਿੱਚ, ਆਰਜ਼ੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਚਾਰ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ:[4]
- ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਅਸਥਾਈ ਸਰਕਾਰਾਂ (ਜਦੋਂ ਸਾਬਕਾ ਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਤਖਤਾ ਪਲਟਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੱਤਾ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਉਖਾੜ ਦਿੱਤਾ ਸੀ).
- ਪਾਵਰ ਸ਼ੇਅਰਿੰਗ ਆਰਜ਼ੀ ਸਰਕਾਰਾਂ (ਜਦੋਂ ਸੱਤਾ ਸਾਬਕਾ ਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ)।
- ਮੌਜੂਦਾ ਆਰਜ਼ੀ ਸਰਕਾਰਾਂ (ਜਦੋਂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਸੱਤਾ ਸਾਬਕਾ ਸ਼ਾਸਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ)।
- ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਆਰਜ਼ੀ ਸਰਕਾਰਾਂ (ਜਦੋਂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਕਤੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ)।
ਆਰਜ਼ੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਨਿਆਂ ਦੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[5] ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਨਿਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਫੈਸਲੇ ਇਹ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਰਜ਼ੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸ ਨੂੰ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਹੈ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
ਮੁਢਲੀਆਂ ਆਰਜ਼ੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਸ਼ਾਹੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਲਈ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੌਰਾਨ ਅਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੁਲਾਈਆਂ ਅਸੈਂਬਲੀਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਨਫੇਡਰੇਟ ਆਇਰਲੈਂਡ (1641-49), ਨੂੰ "ਆਰਜ਼ੀ" ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਾਂਟੀਨੈਂਟਲ ਕਾਂਗਰਸ, ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਤੱਟ 'ਤੇ 13 ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਲੋਨੀਆਂ ਦੇ ਡੈਲੀਗੇਟਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਮੇਲਨ, 1776 ਵਿੱਚ, ਅਮਰੀਕੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੀ ਆਰਜ਼ੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣ ਗਈ। ਕਨਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਆਰਟੀਕਲਜ਼ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ 1781 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਅਸਥਾਈ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ 1789 ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਕਾਂਗਰਸ ਦੁਆਰਾ ਇਸਦੀ ਥਾਂ ਲੈਣ ਤੱਕ ਕਨਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਰਹੀ।
ਰਸਮੀ ਨਾਮ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ "ਆਰਜ਼ੀ ਸਰਕਾਰ" ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਥਾ 1814 ਵਿੱਚ ਫਰਾਂਸ ਵਿੱਚ ਟੈਲੀਰੈਂਡ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਲੱਭੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। 1843 ਵਿੱਚ, ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਉੱਤਰੀ ਪੱਛਮੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ, ਓਰੇਗਨ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਪਾਇਨੀਅਰਾਂ ਨੇ ਓਰੇਗਨ ਦੀ ਆਰਜ਼ੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ- ਕਿਉਂਕਿ ਯੂਐਸ ਫੈਡਰਲ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਇਸ ਖੇਤਰ ਉੱਤੇ ਆਪਣਾ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ ਨਹੀਂ ਵਧਾਇਆ ਸੀ—ਜੋ ਕਿ ਮਾਰਚ 1849 ਤੱਕ ਮੌਜੂਦ ਸੀ। 1848 ਦੀਆਂ ਕ੍ਰਾਂਤੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਅਸਥਾਈ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਇਸਦਾ ਆਧੁਨਿਕ ਅਰਥ ਦਿੱਤਾ: ਚੋਣਾਂ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਲਈ ਸਥਾਪਿਤ ਇੱਕ ਉਦਾਰਵਾਦੀ ਸਰਕਾਰ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Google Ngram Viewer". Archived from the original on 2019-06-08. Retrieved 2019-03-08.
- ↑ "caretaker government". Credo Reference. Dictionary of politics and government. Archived from the original on 1 June 2022. Retrieved 18 December 2015.
- ↑ 3.0 3.1 Shain(1) Linz(2), Yossi(1) Linz(2) (January 1992). "The Role of Interim Governments". Journal of Democracy. 3: 73–79. doi:10.1353/jod.1992.0012. S2CID 153562287.
{{cite journal}}: CS1 maint: numeric names: authors list (link) - ↑ Yossi Shain, Juan J. Linz, "Between States: Interim Governments in Democratic Transitions", 1995, ISBN 9780521484985 [1] Archived 2018-03-13 at the Wayback Machine., p. 5
- ↑ McAuliffe, Padraig (1 September 2010). "Transitional Justice and the Rule of Law". Ague Journal of the Rule of Law. doi:10.1017/S1876404510200015. S2CID 154281455.