ਅਸ਼ਵਘੋਸ਼

ਅਸ਼ਵਘੋਸ਼
ਅਸ਼ਵਘੋਸ਼
ਕਿੱਤਾ	Poet, dramatist, philosopher
ਭਾਸ਼ਾ	ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ
ਕਾਲ	ਅੰ. 1st century CE
ਸ਼ੈਲੀ	Sanskrit drama, epic poetry, kāvya
ਵਿਸ਼ਾ	Sarvāstivāda or Mahāsāṃghika Buddhism
ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕੰਮ	Buddhacharita, Saundarananda, Sutralankara

ਅਸ਼ਵਘੋਸ਼, ਬੋਧੀ ਮਹਾਕਵੀ ਅਤੇ ਦਾਰਸ਼ਨਕ ਸੀ। ਬੁੱਧਚਰਿਤੰ ਉਸ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਚਨਾ ਹੈ। ਉਹ ਕੁਸ਼ਾਣਨਰੇਸ਼ ਕਨਿਸ਼ਕ ਦਾ ਸਮਕਾਲੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਸਮਾਂ ਈਸਵੀ ਪਹਿਲੀ ਸਦੀ ਦਾ ਅੰਤ ਅਤੇ ਦੂਸਰੀ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੈ। ਕਨਿਸ਼ਕ-ਕਾਲ ਦੇ ਅਨੇਕ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਨਾਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਬੋਧੀ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਾਰਨ ਵਾਲਾ ਬੋਧੀ ਵਿਦਵਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦੇ ਉਪਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਫੈਲਾਉਣ ਲਈ ਹੀ ਕਾਵਿ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ।

ਅਸ਼ਵਘੋਸ਼ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਨਾਟਕਕਾਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਕਾਲੀਦਾਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਾਨ ਭਾਰਤੀ ਕਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਜੀਵਨ

ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦਾ ਜਨਮ ਅਯੁੱਧਿਆ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।[7] ਉਸਦਾ ਅਸਲੀ (ਆਮ) ਨਾਮ ਅਣਜਾਣ ਹੈ, ਅਸ਼ਵਘੋਸ਼ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਉਪਨਾਮ ਹੈ। ਅਸ਼ਵਘੋਸ਼ ਦੀ ਰਵਾਇਤੀ ਜੀਵਨੀ, [8][9] ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਿਸਦਾ ਚੀਨੀ ਵਿੱਚ ਕੁਮਾਰਜੀਵ ਦੁਆਰਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸੇ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਉਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਭਟਕਦਾ ਤਪੱਸਵੀ ਸੀ ਜੋ ਬਹਿਸ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਆਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਹਰਾਉਣ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਬੋਧੀ ਭਿਕਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵੀ ਬਹਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਤਾਂ ਉਹ ਲੱਕੜ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਨੂੰ ਕੁੱਟਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦੇਣ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਭੇਟਾਂ ਲਿਆਉਣ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। ਚੁਣੌਤੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਉੱਥੇ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੀ ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੱਕੜ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਨੂੰ ਕੁੱਟਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਪਾਰਸ਼ਵ ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਬਜ਼ੁਰਗ ਭਿਕਸ਼ੂ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਹ ਇਸ ਤਪੱਸਵੀ ਨੂੰ ਧਰਮ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਰਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਧਰਮ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਸੰਪਤੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੇ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਲੱਕੜ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਨੂੰ ਵਜਾਇਆ। ਤਪੱਸਵੀ ਪੁੱਛਣ ਆਇਆ ਕਿ ਇਹ ਕਿਉਂ ਵਜਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਕਿ ਬੁੱਢਾ ਭਿਕਸ਼ੂ ਉਸ ਨਾਲ ਬਹਿਸ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇਗਾ, ਉਸਨੇ ਚੁਣੌਤੀ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਈ। ਸੱਤ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ, ਰਾਜਾ, ਉਸਦੇ ਮੰਤਰੀਆਂ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਤਪੱਸਵੀਆਂ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਬਹਿਸ ਹੋਈ। ਹਾਰਨ ਵਾਲਾ ਦੂਜੇ ਦਾ ਚੇਲਾ ਬਣਨ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਗਿਆ।

ਉਹ ਸਹਿਮਤ ਹੋਏ ਕਿ ਬਜ਼ੁਰਗ ਪਾਰਸ਼ਵ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਬੋਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ: "ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਬਣਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਰਾਜਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਭਰਪੂਰ ਫ਼ਸਲਾਂ ਹੋਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਸਾਰੀ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਅਣਗਿਣਤ ਬਿਪਤਾਵਾਂ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ", ਜਿਸਦਾ ਤਪੱਸਵੀ ਕੋਲ ਕੋਈ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਪਾਰਸ਼ਵ ਦਾ ਚੇਲਾ ਬਣਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਭਿਕਸ਼ੂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਨਿਯੁਕਤੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਨੂੰ ਇਸ ਲਈ ਸਹਿਮਤੀ ਦੇਣੀ ਪਈ, ਉਹ ਅਜੇ ਵੀ ਬਜ਼ੁਰਗ ਦੇ ਗੁਣਾਂ 'ਤੇ ਯਕੀਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਉਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿ ਉਸਨੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਅਧਾਰਾਂ (ਰੁੱਧੀਪਾਦਾ:) ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਉਸਨੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਫਿਰ ਪਾਰਸ਼ਵ ਨੇ ਉਸਨੂੰ 5 ਫੈਕਲਟੀ, 5 ਸ਼ਕਤੀਆਂ, 7 ਕਾਰਕ ਅਤੇ 8-ਗੁਣਾ ਮਹਾਨ ਮਾਰਗ ਸਿਖਾਇਆ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਈ।

ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਕੇਂਦਰੀ ਰਾਜ ਨੂੰ ਕੁਸ਼ਨ ਰਾਜੇ ਦੀ ਫੌਜ ਨੇ ਘੇਰ ਲਿਆ, ਜਿਸਨੇ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਵਜੋਂ 300,000 ਸੋਨੇ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਮੰਗੇ। ਰਾਜਾ ਇੰਨਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦੇ ਕੋਲ ਸਿਰਫ 100,000 ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਕੁਸ਼ਨ ਰਾਜੇ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਲਈ ਬੁੱਧ ਦਾ ਭੀਖ ਮੰਗਣ ਵਾਲਾ ਕਟੋਰਾ, ਪਰਿਵਰਤਿਤ ਭਿਕਸ਼ੂ ਅਤੇ 100,000 ਸੋਨੇ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਮੰਗੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੇਂਦਰੀ ਰਾਜ ਦਾ ਰਾਜਾ ਨਾਖੁਸ਼ ਸੀ, ਪਰ ਭਿਕਸ਼ੂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਮਨਾ ਲਿਆ ਕਿ ਇਹ ਧਰਮ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੇ ਭਲੇ ਲਈ ਹੋਵੇਗਾ ਜੋ ਕਿ ਚਾਰ ਮਹਾਂਦੀਪਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਜਾਵੇਗਾ ਜੇਕਰ ਉਹ ਕੁਸ਼ਨ ਰਾਜੇ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੂੰ ਲੈ ਜਾਇਆ ਗਿਆ।

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੁਸ਼ਾਣ ਦੇ ਰਾਜੇ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਨਾਖੁਸ਼ ਸਨ, ਇਹ ਨਹੀਂ ਸੋਚਦੇ ਸਨ ਕਿ ਭਿਕਸ਼ੂ ਦੀ ਕੀਮਤ 100,000 ਸੋਨੇ ਦੇ ਸਿੱਕਿਆਂ 'ਤੇ ਸਹੀ ਸੀ। ਰਾਜਾ, ਜੋ ਭਿਕਸ਼ੂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਜਾਣਦਾ ਸੀ, ਨੇ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸੱਤ ਘੋੜੇ ਛੇ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਭੁੱਖੇ ਰਹਿਣ। ਫਿਰ ਰਾਜਾ ਨੇ ਇੱਕ ਸਭਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਭਿਕਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਧਰਮ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਘੋੜੇ ਵੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਨਪਸੰਦ ਭੋਜਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਭਿਕਸ਼ੂ ਦੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ, ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸੁਣਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਰ ਕੋਈ ਉਸਦੀ ਕੀਮਤ ਤੋਂ ਕਾਇਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਉਸਨੂੰ ਅਸ਼ਵਘੋਸ਼, ਰੋਣਾ _ਘੋੜਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।

ਉਸਨੇ ਧਰਮ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਬੁੱਧੀ ਅਤੇ ਸਮਝ ਦੁਆਰਾ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪੂਰੇ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਚਾਰ-ਗੁਣੀ ਸਭਾ ਦੁਆਰਾ ਉਸਦਾ ਬਹੁਤ ਸਤਿਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਜੋ ਉਸਨੂੰ ਗੁਣ ਅਤੇ ਗੁਣ ਦੇ ਸੂਰਜ ਵਜੋਂ ਜਾਣਦੇ ਸਨ।

ਹੁਣ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸ਼ਵਘੋਸ਼ ਮਹਾਯਾਨਵਾਦੀ ਕਾਲ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਸੀ, [10] ਅਤੇ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਮਹਾਸੰਘੀਕਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਉਪ-ਸੰਪਰਦਾ ਵਿੱਚ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। [11] ਉਸਦੀਆਂ ਕਾਵਿ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਹਾਲੀਆ ਖੋਜਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਯੋਗਾਚਾਰਭੂਮੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪਾਠ ਸੰਦਰਭ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸੌੰਦਰਾਨੰਦ ਲਈ, ਜੋ ਇਸ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਯੋਗਾਚਾਰ ਜਾਂ ਸੌਤਰਾਂਟਿਕਾ ਸਕੂਲ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸੀ। [12]