ਅੰਡਕੋਸ਼

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਅੰਡਕੋਸ
ਅੰਡਾਕੋਸ ਮਹਿਲਾ ਪ੍ਰਜਨਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਫੈਲੋਪਾਈਅਨ ਟਿਊਬਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਦ ਹੈ

ਮਨੁੱਖੀ ਮਹਿਲਾ ਪ੍ਰਜਨਨ ਅੰਗਾਂ ਦੀ ਖੂਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਖੱਬੀ ਅੰਡਕੋਸ ਅੰਡੇ ਵਰਗੀ ਸ਼ਕਲ ਦੀ ਬਣਤਰ ਦਾ ਹੈ ਜੋ ਲੇਬਰ "ਅੰਡਕੋਸ਼ ਦੀਆਂ ਧਮਣੀਆਂ" ਤੋਂ ਉਪਰ ਦਿੱਸਦਾ ਹੈ।

ਜਾਣਕਾਰੀਪ੍ਰਨਾਲੀਮਹਿਲਾ ਪ੍ਰਜਨਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ
ਧਮਣੀovarian artery, uterine arteryਸ਼ਿਰਾovarian veinਨਸovarian plexusਲਿੰਫ਼Paraaortic lymph nodeਪਛਾਣਕਰਤਾਲਾਤੀਨੀovariumMeSHD010053TA98A09.1.01.001TA23470FMA7209ਸਰੀਰਿਕ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ

ਅੰਡਕੋਸ਼ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਦੇ ਦੋਵੇ ਪਾਸੇ ਗ੍ਰੰਥੀਆਂ ਹੁੰਦਿਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੰਡਕੋਸ਼ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮਹਿਲਾ ਪ੍ਰਜਨਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਭਾਗ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਆਕਾਰ ਬਾਦਾਮ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੰਮ ਮਹਿਲਾ ਹਾਰਮੋਨ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਦੂਸਰਾ ਇਸ ਵਿਚੋਂ ਅੰਡਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।  ਅੰਡਾਕੋਸ 'ਚ ਅੰਡਾ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਨਾਲ ਮਹਾਂਵਾਰੀ ਚੱਕਰ ਚੱਲਣ ਵਿੱਚ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਵਜੋਂ  ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਅੰਡਾਕੋਸ ਬੱਚੇ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮੇਨੋਪੌਇਸ ਤੱਕ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਹਾਰਮੋਨਸ ਦੀ ਇੱਕ ਅੰਤਰਾਕਰੀ ਗ੍ਰੰਥੀ ਵੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੋ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਖੱਬੇ ਅਤੇ ਸੱਜੇ।[1]

ਬਣਤਰ[ਸੋਧੋ]

ਅੰਡਕੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮਾਦਾ ਗੋਨੇਡ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. ਹਰ ਇੱਕ ਅੰਡਾਸ਼ਯ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਚਿੱਟੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਗਰੱਭਾਸ਼ਯ ਦੇ ਅੰਦਰਲੀ ਕੰਧ ਦੇ ਨਾਲ ਸਥਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਅੰਡਕੋਸ਼ ਫੋਸਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੰਡਕੋਸ਼ ਫੋਸਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਖੇਤਰ ਹੈ ਜੋ ਬਾਹਰੀ iliac ਧਮਣੀ ਨਾਲ ਅਤੇ ureter ਅਤੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਇਲੀਏਕ ਧਮਾਕੇ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੈ। ਇਹ ਖੇਤਰ ਲਗਭਗ 4 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ x 3 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ x 2 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਹੈ। ਅੰਡਾਸ਼ਯ ਇੱਕ ਕੈਪਸੂਲ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਬਾਹਰੀ ਕੌਰਟੈਕਸ ਅਤੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਮੈਡੁਲਾ ਹੈ।

ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਦੋ ਅੰਡਕੋਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਹਰੇਕ ਮਾਹਵਾਰੀ ਚੱਕਰ' ਤੇ ਇੱਕ ਅੰਡੇ ਰਿਲੀਜ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ; ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜੇ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਮਾਮਲਾ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਅੰਡਕੋਸ ਅੰਡਾ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਜਾਂ ਫਿਰ ਗੈਰ-ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਹੈ ਤਾਂ ਦੂਜਾ ਅੰਡਕੋਸ ਚੱਕਰ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਜਾਂ ਬਾਰਬਾਰਤਾ ਵਿੱਚ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ  ਅੰਡਾਂ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਾਉਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖੇਗਾ।ਫਰਮਾ:Medical citation needed

ਕੰਮ[ਸੋਧੋ]

ਜਵਾਨ ਹੋਣ ਜਾਂ ਕਿਸ਼ੋਰ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਅੰਡਕੋਸ ਵਿੱਚ ਹਾਰਮੋਨ ਵਧਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਯੋਨ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਣ  ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਅੰਡਕੋਸ ਅੰਡੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਕਸਿਤ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਸਰੀਰਕ ਅੰਗਾਂ ਦੀ ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਹਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਗਮੇਟ ਦਾ ਉਪਾਦਨ[ਸੋਧੋ]

ਅੰਡਾਸ਼ ਉਤਪਾਦਨ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਅਤੇ ਅੰਡੇ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਦੀ ਸਮਕਾਲੀ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਮਾਦਾ ਗਾਮੈਟੀਆਂ. ਅੰਡਾਸ਼ਯ ਵਿੱਚ, ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਅੰਡੇ ਸੈੱਲ (ਜਾਂ ਓਕਾਇਟ) ਤਰਲ-ਭਰੇ ਫੁਲਿਕਸ ਵਿੱਚ ਪਰਿਪੱਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ. ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ, ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਓਸਾਈਟ ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਵਿਕਸਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਦੂਸਰੇ ਵੀ ਇਕੋ ਸਮੇਂ ਪੱਕ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਫੋਕਲਿਕਸ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪਰਿਪੱਕਤਾ ਦੇ ਪੜਾਅ ਅਨੁਸਾਰ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਅਤੇ ਸੈੱਲਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨਾਲ ਬਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਆਕਾਰ ਓਸਾਈਟ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਪੜਾਅ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੈ।

ਹਾਰਮੋਨ ਬਰਾਬਰਤਾ[ਸੋਧੋ]

ਫਰਮਾ:Medical citation needed

ਕਲੀਨੀਕਲ ਮਹੱਤਵ[ਸੋਧੋ]

ਜੇ ਆਂਡੇ ਅੰਡਾਕੋਸ ਵਿੱਚ follicle ਤੋਂ ਛੱਡੇ ਜਾਣ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਅੰਡਕੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਗੱਠ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸਿਹਤਮੰਦ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਛੋਟੇ ਅੰਡਕੋਸ਼ ਦੇ ਪਤਾਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਕੁਝ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਆਮ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਿਸ਼ਾਬ (ਪੌਲੀਸੀਸਟਿਕ ਅੰਡਾਸ਼ਯ ਸਿੰਡਰੋਮ) ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ follicles ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਵਧਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਚੱਕਰ ਅਨਿਯਮੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਣ ਮਹਾਂਵਾਰ ਘੱਟ ਜਾਂ ਵੱਧ,ਬਹੁਤ ਜਲਦੀ ਜਾਂ ਦੇਰੀ ਨਾਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਕਾਰਣ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਭਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਰਸੌਲੀ ਦਾ ਕਾਰਣ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੰਡਕੋਸ਼ ਕਾਰਣ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਇੰਨਫੈਕਸ਼ਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ : 

Notes Ref(s)

1 ਅੰਡਾਸ਼ਯ ਨਿਓਪਲਾਸਮ   
                            ਜਰਾਸੀਮ ਦਾ ਸਟਾਫ ਟਿਊਮਰ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜਵਾਨ
2 ਔਰਤਾਂ ਜਾਂ ਕਿਸ਼ੋਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ
3 ਜਰਮ ਸ਼ੈਲ ਟਿਊਮਰ : ਐੰਡੋਡਰਮਲ ਸਾਈਨਸ ਟਿਊਮਰ ਅਤੇ ਟੈਰੇਟੋਮਾ,
4 ਅੰਡਕੋਸ਼ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਵਿੱਚ ਅੰਡਕੋਸ਼ ਸੰਬੰਧੀ ਉਪਰੀ ਦਾ ਕੈਂਸਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ


5 ਲੂਟੋਮਾ
6 ਓਵਰਾਈਟਸ ਸਿੰਨ ਓਓਫੋਰਾਇਟਿਸ ਅੰਡੇਸ਼ਵਰਨ ਬਚੇ ਹੋਏ ਸਿੈਂਡਮ
7 ਹਾਇਪੋਗੋਨਿਆਡਿਜਮ
8 ਹਾਈਪਰਥਕੋਜਿਸ
9 ਅੰਡਾਸ਼ੁਰੀ ਅੰਡਾਸ਼ਯ ਅਨੁਪਾਤ (ਭੰਗ) ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅੰਡਾਣੂ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ
10 ਐਨੋਬੁਲੇਸ਼ਨ ਅੰਡਾਸ਼ਯ ਦੇ ਫੁੱਲ ਦੇ ਫੁੱਲ ਕਾਰਪਸ
11 ਲਿਟਿਊਮ ਪਤਾਲ ਥੀਕਾ ਲਿਊਟਿਨ ਪਤਾਲ ਚਾਕਲੇਟ ਪਤਾਲ ਅੰਡਕੋਸ਼ ਦੇ ਜਰਮ ਦੇ ਸੈੱਲ ਟਿਊਮਰ ਸੁਭਾਵਕ ਹਨ ਡਾਈਜਰਮਿਨੋਮਾ ਚੋਰਿਓਕੋਕਾਰਿਨੋਮਾ ਯੋਕ ਸੈਕ 
12  ਟਿਊਮਰ ਟੈਰੇਟੋਮਾ ਅੰਡਾਸ਼ੁਰੀ ਰੇਸਰੋਸ ਸਿਸਟਾਡਾਡਾਮਾ ਸੌਰਸ
13 ਸਾਈਟਾਡਾਡਾਕੋਕਾਰਿਨੋਮਾ Mucinous cystadenoma ਮਸੂਿਨਸ 14ਸਾਈਟਾਡਾਡਾਕੋਰੈਕਿਨੋਮਾ ਬਰੇਨਰ ਟਿਊਮਰ Granulosa ਸੈੱਲ ਟਿਊਮਰ ਕਰਕੈਨਬਰਗ ਟਿਊਮਰ




ਵਾਧੂ ਤਸਵੀਰਾ[ਸੋਧੋ]

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. Colvin, Caroline Wingo; Abdullatif, Hussein (2013-01-01). "Anatomy of female puberty: The clinical relevance of developmental changes in the reproductive system". Clinical Anatomy (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 26 (1): 115–129. doi:10.1002/ca.22164. ISSN 1098-2353.