ਇਬਰਾਹਿਮ ਅਸ਼ਕ
ਇਬਰਾਹਿਮ ਖਾਨ ਗੌਰੀ (20 ਜੁਲਾਈ 1951 – 16 ਜਨਵਰੀ 2022) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਕਵੀ, ਪੱਤਰਕਾਰ, ਅਦਾਕਾਰ ਅਤੇ ਫ਼ਿਲਮ ਗੀਤਕਾਰ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਅਸ਼ਕ ਦੇ ਕਲਮੀ ਨਾਮ ਹੇਠ ਲਿਖਿਆ। ਉਹ ਰਿਤਿਕ ਰੋਸ਼ਨ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਫਿਲਮ, ਕਹੋ ਨਾ ਪਿਆਰ ਹੈ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਗੀਤਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਅਸ਼ਕ ਇੱਕ ਗੀਤਕਾਰ, ਅਤੇ ਕੁਝ ਮਸ਼ਹੂਰ ਫਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਟੀਵੀ ਸੀਰੀਅਲਾਂ ਦੇ ਸਕ੍ਰਿਪਟ ਲੇਖਕ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ 700 ਤੋਂ ਵੱਧ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਜੋ 80 ਅਤੇ 90 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤਲਤ ਅਜ਼ੀਜ਼, ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਚੰਦਨ ਦਾਸ, ਪੰਕਜ ਉਧਾਸ, ਪੇਨਾਜ਼ ਮਸਾਨੀ, ਅਨੁਰਾਧਾ ਪੌਧਵਾਲ, ਭੁਪਿੰਦਰ ਮਿਤਾਲੀ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਗਾਏ ਗਏ ਸਨ।
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ[ਸੋਧੋ]
ਇਬਰਾਹਿਮ ਅਸ਼ਕ ਦਾ ਜਨਮ 20 ਜੁਲਾਈ 1951 ਨੂੰ ਉਜੈਨ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅਸ਼ਕ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਿੱਖਿਆ ਬਦਨਗਰ, ਉਜੈਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਉਸਨੇ 1973 ਵਿੱਚ ਇੰਦੌਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਬੀਏ ਅਤੇ 1974 ਵਿੱਚ ਇੰਦੌਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਐਮ.ਏ. ਕੀਤੀ।
ਕੈਰੀਅਰ[ਸੋਧੋ]
ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ, ਕਵੀ ਅਤੇ ਫਿਲਮ ਲੇਖਕ, ਉਸਨੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਇੰਦੌਰ ਸਮਾਚਾਰ ਨਾਲ ਚਾਰ ਸਾਲ, ਸ਼ਮਾ ਅਤੇ ਸ਼ੁਸ਼ਮਾ ਰਸਾਲਿਆਂ ਨਾਲ ਛੇ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਮਾਸਿਕ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਸਰਿਤਾ ਨਾਲ ਦੋ ਸਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
ਅਸ਼ਕ ਨੇ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਕਈ ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਬੋਲ ਲਿਖੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ " ਕਹੋ ਨਾ ਪਿਆਰ ਹੈ ", " ਕੋਈ ਮਿਲ ਗਿਆ ", " ਜਨਸ਼ੀਨ ", "ਇਤਬਾਰ", " ਆਪ ਮੁਝੇ ਅੱਛੇ ਲਗਨੇ ਲਗੇ ", " ਕ੍ਰਿਸ਼ ", " ਕੋਈ " ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਸੇ ਪੂਛੇ ", ਅਤੇ " ਧੂੰਦ "। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੇ ਇੱਕ ਸੀਰੀਅਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
ਆਪਣੇ ਵਿਅਸਤ ਕਾਰਜਕ੍ਰਮ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਅਨੁਭਵ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਦਾ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਮਾਂ ਕੱਢਿਆ। ਉਸਨੇ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਮਾਸਿਕ ਗੀਤ ਲਿਖਣ ਦੀ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ।[1]
ਮੌਤ[ਸੋਧੋ]
ਅਸ਼ਕ ਦੀ 70 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ 16 ਜਨਵਰੀ 2022 ਨੂੰ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਕੋਵਿਡ-19 ਦੀਆਂ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[2]
ਸਾਹਿਤਕ ਯੋਗਦਾਨ[ਸੋਧੋ]
- ਇਲਹਾਮ - 1991
- ਆਗਾਹੀ - 1996 (ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ)
- ਕਰਬਲਾ - 1998 (ਇਤਿਹਾਸਕ ਇਲਾਹੀ)
- ਅੰਦਾਜ਼-ਏ-ਬਯਾਨ ਔਰ - 2001 (ਮਿਰਜ਼ਾ ਅਸਦ-ਉੱਲ੍ਹਾ ਖਾਨ 'ਗਾਲਿਬ' ਦੀ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਅਤੇ ਵਿਆਖਿਆ)
- ਤਨਕੀਦੀ ਸ਼ੂਰ - 2004 (ਬੇਦਿਲ, ਹਾਫਿਜ਼, ਗਾਲਿਬ, ਇਕਬਾਲ, ਫਿਰਾਕ ਗੋਰਖਪੁਰੀ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਾਹਿਤਕ ਵਿਸ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਕੰਮ)
ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ[ਸੋਧੋ]
- ਯੂਪੀ ਉਰਦੂ ਅਕਾਦਮੀ ਅਵਾਰਡ - 1991
- ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਬੈਂਜ਼ਰ ਅਵਾਰਡ - 1992
- ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਹਿੰਦੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਸੰਘ ਅਵਾਰਡ - 2000 (ਸਰਬੋਤਮ ਗੀਤਾਂ ਲਈ)
- ਟਾਟਾ ਗਰੁੱਪ ਆਫ਼ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਏਵੀ ਮੈਕਸ ਅਵਾਰਡ – 2000 (ਸਾਲ 2000 ਦੇ ਸਰਵੋਤਮ ਗੀਤਾਂ ਲਈ)
- ਉਜੈਨ ਦਾ ਸਾਹਿਤ ਸੇਵਾ ਸਨਮਾਨ - 2001 (ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼ਿਵ ਮੰਗਲ ਸਿੰਘ ਸੁਮਨ, ਵਿਕਰਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਉਜੈਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ)
- ਗ਼ਾਲਿਬ ਅਵਾਰਡ - 2003 (ਜਰਨਲ 'ਇੰਟਸਾਬ' ਸਿਰੌਂਗ ਦਾ, ਐਮ.ਪੀ. )
- ਕਾਲੀਦਾਸ ਸਨਮਾਨ - 2003 (ਐੱਮ. ਪੀ. ਸਦਭਾਵਨਾ ਮੰਚ ਦਾ)
- ਕਬੀਰ ਸਨਮਾਨ - 2003 (ਗੁੰਜਨ ਕਲਾ ਸਦਨ, ਜਬਲਪੁਰ, ਐਮ.ਪੀ )
- ਮਜਰੂਹ ਅਵਾਰਡ - 2004 (ਮਜਰੂਹ ਅਕੈਡਮੀ, ਮੁੰਬਈ ਦਾ)
- ਹਿੰਦੀ-ਉਰਦੂ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਅਵਾਰਡ - 2004 (ਲਖਨਊ, ਯੂ.ਪੀ )
- ਵਧੀਆ ਗੀਤ ਲਈ ਸਟਾਰ ਡਸਟ ਅਵਾਰਡ - 2004 (ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਲਾਕਾਰ ਸ਼੍ਰੀ ਐਮ.ਐਫ. ਹੁਸੈਨ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ)
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Acclaimed lyricist will share tips on songwriting in a three-day workshop". Mid-Day Infomedia Ltd. (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2016-04-12.
- ↑ Press Trust of India (16 January 2022). "Lyricist-poet Ibrahim Ashk dies of Covid-19 complications". Retrieved 16 January 2022 – via Business Standard.