ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ੴ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ
(ਇੱਕ ਓਅੰਕਾਰ ਤੋਂ ਮੋੜਿਆ ਗਿਆ)
ਇੱਕ ਓਅੰਕਾਰ; ਯੂਨੀਕੋਡ: ੴ

ੴ (ਇੱਕ ਓਅੰਕਾਰ), ਜਿਸਨੂੰ ਏਕ ਓਂਕਾਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Ik Onkar ਗੁਰਮੁਖੀ: ੴ ਜਾਂ ਇੱਕ ਓਂਕਾਰ; ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਵ, "ਇੱਕ ਪਰਮਾਤਮਾ"[1][2][3][4], ਇਸ ਲਈ "ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਪਰਮਾਤਮਾ"[5] ਜਾਂ ਇੱਕ ਸਿਰਜਣਹਾਰ ਹੈ"[6] ਵਜੋਂ ਵਿਆਖਿਆ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ) ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਕੰਸ਼ ਨਿਸ਼ਾਨ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਪਰਮ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਦਰਸ਼ਨ ਦਾ ਇੱਕ ਕੇਂਦਰੀ ਸਿਧਾਂਤ ਹੈ।[7]

ੴ ਮੂਲ ਮੰਤਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸ਼ਬਦ ਹਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਪਵਿੱਤਰ ਗ੍ਰੰਥ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਹਨ।[8]

ਇੱਕ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ "ਇੱਕ ਅਤੇ ਇਕਲੌਤਾ, ਜਿਸਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ", "ਅਪ੍ਰਗਟ, ਸ਼ਕਤੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭੂ, ਪਵਿੱਤਰ ਸ਼ਬਦ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਮੁੱਢਲਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ[9] ਜਿਸ ਦੁਆਰਾ ਅਤੇ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਚਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਵਜੂਦ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਿਸ ਦੁਆਰਾ ਸਾਰੇ ਪੂਰਨ ਪਰਮਾਤਮਾ, ਪਰਮ ਹਕੀਕਤ ਵੱਲ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਦਾ ਰਸਤਾ ਲੱਭਦੇ ਹਨ।"[10]

ਗੁਰਮੁਖੀ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਵਾਕੰਸ਼ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ[11] ਅਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਰਗੇ ਪੂਜਾ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਕਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।[12][13][14]

ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਅਦੁੱਤੀ ਨਿਸ਼ਾਨ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰਕੇ ਸਿਖ ਧਰਮ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ। ਇਸ ਦਾ ਪਾਠ (ਉਚਾਰਨ ਜਾਂ ਬੋਲ) ਇੱਕ ਓਅੰਕਾਰ ਹੈ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ 13 ਵਾਰ ਆਪਣੀ ਸਵੈ-ਰਚਿਤ ਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਕਿ ਆਪ ਜੀ ਦੇ ਨਾਮ ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਮਹਲਾ 1 ਹੇਠ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹੈ। ਇੱਕ ਓਅੰਕਾਰ ਮੂਲ ਮੰਤਰ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅੰਕ ਤੇ ਬ੍ਰਹਮੰਡ ਦੇ ਬੇਅੰਤ ਪਸਾਰੇ ਤੇ ਇਸਦੇ ਇਕੋ ਇੱਕ ਕਰਤਾ (ਭਾਵ ਇੱਕ ਕਰਤਾਰ) ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਦੇ ਸੂਚਕ ਵਜੋਂ ਦਰਜ ਹੈ। 'ਓਅੰ' ਬ੍ਰਹਮ ਦਾ ਸੂਚਕ ਹੈ ਅਤੇ 'ਕਾਰ' ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦਾ ਪਿਛੇਤਰ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਅਰਥ ਹਨ ਇਕ-ਰਸ। ਓਅੰਕਾਰ ਅੱਗੇ 'ਇਕ' ਲਾਉਣਾ ਅਦਵੈਤਵਾਦੀ ਸਿੱਖ ਦਰਸ਼ਨ ਦਾ ਸੂਚਕ ਹੈ।

ਮੂਲ ਮੰਤਰ ਵਿਚ

[ਸੋਧੋ]
ਮੁੱਖ ਲੇਖ: ਮੂਲ ਮੰਤਰ

ੴ ਮੂਲ ਮੰਤਰ ਦਾ ਮੁੱਢਲਾ ਵਾਕੰਸ਼ ਵੀ ਹੈ, ਜੋ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਮੁੱਢਲਾ ਵਾਕੰਸ਼ ਵਜੋਂ ਮੌਜੂਦ ਹੈ, ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਰਚਨਾ ਅਤੇ ਅੰਤਿਮ ਸਲੋਕ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਦੁਆਰਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮੂਲ ਮੰਤਰ ਵੀ ਜਪੁਜੀ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 38 ਭਜਨ ਅਤੇ ਇਸ ਰਚਨਾ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਅੰਤਿਮ ਸਲੋਕ ਹੈ।[15]


ੴ ਸਤਿ ਨਾਮੁ ਕਰਤਾ ਪੁਰਖੁ ਨਿਰਭਉ ਨਿਰਵੈਰੁ ਅਕਾਲ ਮੂਰਤਿ ਅਜੂਨੀ ਸੈਭੰ ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥ ਜਪੁ।। ਆਦਿ ਸਚੁ ਜੁਗਾਦਿ ਸਚੁ ਹੈ ਭੀ ਸਚੁ।। ਨਾਨਕ ਹੋਸੀ ਭੀ ਸਚੁ।।

(Ik Oankaar Sati nāmu karatā purakhu nirabha'u niravairu akāla mūrati ajūnī saibha gura prasādi. Japu.. Ādi sacu jugādi sacu hai bhī sacu.. Nānaka hōsī bhī sacu...)

ਇਹ ਸਰਵ ਵਿਆਪਕ ਹਸਤੀ ਹੈ, ਨਾਮ ਤੋਂ ਸੱਚ, ਸਿਰਜਣਹਾਰ, ਬਿਨਾ ਡਰ - ਨਿਰਭਉ, ਬਿਨਾਂ ਦੁਸ਼ਮਣ - ਨਫ਼ਰਤ ਰਹਿਤ, ਅਕਾਲ ਅਤੇ ਮੌਤ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਸਦੀਵੀ ਰੂਪ ਵਾਲਾ, ਜਨਮ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦੇ ਚੱਕਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ - ਅਣਜੰਮਿਆ, ਸਵੈ-ਹੋਂਦ ਵਾਲਾ, ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

(ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਅਨੁਵਾਦ: This Being is one, truth by name, creator, fearless, without hatred, of timeless form, unborn, self-existent, and known by the Guru's grace.)[16]

ਵਰਣਨ

[ਸੋਧੋ]

"ੴ" ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਏਕਤਾ ਦਾ ਕਥਨ ਹੈ, ਯਾਨੀ 'ਇੱਕ ਪਰਮਾਤਮਾ ਹੈ'।[17][18]

ਵੈਂਡੀ ਡੋਨੀਗਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਵਾਕੰਸ਼ ਇੱਕ (ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ "ਇੱਕ") ਅਤੇ ਓਂਕਾਰ ਦਾ ਮਿਸ਼ਰਣ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਵਿੱਚ "ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਸੰਪੂਰਨ ਇੱਕ ਈਸ਼ਵਰਵਾਦੀ ਏਕਤਾ" ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇਣ ਲਈ ਸਿਧਾਂਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਓਂਕਾਰ ਸ਼ਬਦ ਕਈ ਭਾਰਤੀ ਧਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਪਵਿੱਤਰ ਧੁਨੀ "ਓਮ" ਜਾਂ ਸੰਪੂਰਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ, ਸਿੱਖ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰਾ ਅਰਥ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।[19][20] ਪਸ਼ੌਰਾ ਸਿੰਘ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਕਿ "ਸਿੱਖ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਓਅੰਕਾਰ ਦਾ ਅਰਥ ਭਾਰਤੀ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਆਖਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਵੱਖਰਾ ਹੈ", ਅਤੇ ਸਿੱਖ "ਓਅੰਕਾਰ ਨੂੰ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਅਕਥਨਯੋਗ ਗੁਣ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਜ਼ੋਰ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਦੇਖਦੇ ਹਨ, ਜਿਸਨੂੰ 'ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਰੇ ਵਿਅਕਤੀ', ਸਦੀਵੀ ਇੱਕ, ਜਾਂ 'ਬਿਨਾਂ ਰੂਪ' ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।"[21] ਵਜ਼ੀਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਓਂਕਾਰ, "ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤੀ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦੇ ਓਮ (ਓਮ) ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਹੈ (ਇਸਦੇ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜ ਵਿੱਚ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਬਦਲਾਅ ਦੇ ਨਾਲ), ਜੋ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਬੀਜ-ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।"[22] ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਓਂਕਾਰ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਕਵਿਤਾ ਲਿਖੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ, ਡੋਨੀਗਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਸਨੇ "ਬੋਲੀ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਬ੍ਰਹਮਤਾ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ, ਜੋ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਓਮ-ਨਿਰਮਾਤਾ ਹੈ"।

ਓਅੰਕਾਰ ('ਇੱਕ, ਜਿਸਦੀ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਆਦਿ ਧੁਨੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਭਰਦੀ ਹੈ') ਨੇ ਬ੍ਰਹਮਾ ਨੂੰ ਬਣਾਇਆ। ਓਅੰਕਾਰ ਨੇ ਚੇਤਨਾ ਨੂੰ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ। ਓਅੰਕਾਰ ਤੋਂ ਪਹਾੜ ਅਤੇ ਯੁੱਗ ਆਏ। ਓਅੰਕਾਰ ਨੇ ਵੇਦਾਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ। ਓਅੰਕਾਰ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬ੍ਰਹਮ ਸ਼ਬਦ ਦੁਆਰਾ ਬਚਾਇਆ ਗਿਆ। ਓਅੰਕਾਰ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ, ਉਹ ਗੁਰੂ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮੁਕਤ ਹੋਏ।

— ਰਾਮਕਲੀ ਦਖਣੀ, ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ 929–930, ਪਸ਼ੌਰਾ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਅਨੁਵਾਦਿਤ [23]

ਪਸ਼ੌਰਾ ਸਿੰਘ ਅੱਗੇ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ:

"'ਇੱਕ' ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਕੇ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਬ੍ਰਹਮ ਦੀ ਇਕਵਚਨਤਾ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਯਾਨੀ ਕਿ, ਅੰਕ '1' ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰਵਉੱਚ ਹਸਤੀ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਦੂਜੇ ਦੇ ਇੱਕ ਹੈ, ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ ਉਸਦਾ ਸਰੋਤ ਅਤੇ ਟੀਚਾ ਵੀ ਹੈ। ਇਹ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਕਥਨ ਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ: 'ਮੇਰਾ ਮਾਲਕ (ਸਾਹਿਬ) ਇੱਕ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਹੈ, ਭਰਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਹ ਇੱਕਲਾ ਹੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ' (AG 350)। ਇੱਕ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਉਦਾਹਰਣ ਵਿੱਚ, ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਆਪਣੇ ਆਸਾ ਭਜਨ ਦੀ ਇੱਕ ਲਾਈਨ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਵਾਰ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦ "ਇੱਕ" ('ਇੱਕ') ਦੇ ਸੰਜੋਗਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਪਰਮ ਹਸਤੀ ਦੀ ਇੱਕਤਾ ਦਾ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਬਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕੇ: 'ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਹੀ ਸਾਰੀ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦਾ ਸਰੋਤ ਹੈ।'[21]

ਉਹ ੴ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਮੰਨਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅੰਕ 1 (ਇੱਕ) ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੀ ਏਕਤਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਈਸ਼ਵਰਵਾਦੀ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।[24]

ਗੁਰੂਆਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹੀ ਇੱਕ ਪਰਮ ਸੱਚਾਈ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹੋਰ ਆਮ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਸ਼ਬਦ, ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ, "ਅਨਾਦੀ ਇੱਕ", ਨਿਰੰਕਾਰ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ, "ਬਿਨਾਂ ਰੂਪ ਵਾਲਾ ਇੱਕ", ਅਤੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ("ਅਦਭੁਤ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ") ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[25]

ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ

[ਸੋਧੋ]
  • 2019 ਵਿੱਚ, ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਨੇ ਲੰਡਨ ਤੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਲਈ ਸਿੱਧੀ ਉਡਾਣ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੋਇੰਗ 787 ਡ੍ਰੀਮਲਾਈਨਰ ਦੀ ਪੂਛ 'ਤੇ ਲਾਲ ਬੈਕਗ੍ਰਾਊਂਡ ਦੇ ਨਾਲ ਸੁਨਹਿਰੀ ਰੰਗ ਵਿੱਚ "ੴ" ਸ਼ਬਦ ਛਪਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ 550ਵੇਂ ਜਨਮ ਦਿਵਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[26]
  • ਗੁਰਮੁਖੀ ਚਿੰਨ੍ਹ ੴ ਸਿਰਫ਼ ਤਿੰਨ TLDs ਦੇ ਅਧੀਨ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ verisign ਇਹਨਾਂ TLDs[27][28][29][30] ਵਿੱਚ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅੱਖਰਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਹੈ: ੴ.com Archived 2024-04-14 at the Wayback Machine., ੴ.net ਅਤੇ ੴ.cc।

ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ

[ਸੋਧੋ]

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. ↑ Girardot, Norman (1999). Merriam-Webster's Encyclopedia of World Religions. p. 500. ISBN 9780877790440. Oankar corresponds to the Sanskrit term Om.....Guru Nanak, the founder of the Sikh tradition, wrote a long composition entitled "Oankar", in which he attributed the origin and sense of speech to the Divinity, who is thus the "Om Maker"
  2. ↑ Historical Dictionary of Sikhism (2nd ed.). p. 97. 'Oankar' is actually a cognate of "Om" and can carry the same mystical meaning
  3. ↑ Oxtoby, Willard G. World Religions: Eastern Traditions. Oxford University Press. p. 191. On the other hand, Nanak refers to God as Onkar, 'the expression of Om', that is, of the sacred syllable of the Hindus, a conception that actively continues as Ik Onkar, 'the one om expression'.
  4. ↑ Hawley, John Stratton (2004). Songs of the Saints of India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Oxford University Press. p. 65. ISBN 978-0-19-569420-8. It is the diagram that emerges when the first two words of the Adi Granth-words attributed to Nanak-are written together in Punjabi script. The words are ek omkar- "1 Omkar" or simply "1 OM"- and they are almost always interpreted as meaning that God, who is signified by the mysterious syllable OM, is one.
  5. ↑ Singh, Jagraj (2009). A Complete Guide to Sikhism. Unistar Books. p. 204. ISBN 9788171427543.
  6. ↑ Nayar, Dr Kamala Elizabeth (16 April 2020). The Sikh View on Happiness Guru Arjan's Sukhmani. Bloomsbury Publishing. p. 129. ISBN 9781350139893.
  7. ↑ Rose, David (2012). Sikhism photopack. Fu Ltd. p. 10. ISBN 978-1-85276-769-3.
  8. ↑ "Mool Mantar Part 1 Ik". YouTube.
  9. ↑ "ਇੱਕ - meaning in English". Shabdkosh. Archived from the original on 3 March 2016. Retrieved 20 September 2013.
  10. ↑ Dogra, Ramesh Chander, and Gobind Singh Mansukhani. Encyclopaedia of Sikh Religion and Culture. pp 138–39: "Ek-Omkār / Ik-Omkār / Ekankār It is from the Sanskrit word Omkar. The mystic name of God. It is used at the beginning of prayers and holy recitations, and also at the beginning of writing respectful salutations. The unmanifest, God in power, the holy word, the primal manifestation of Godhead by which and in which all live, move and have their being and by which all find a way back to Absolute God. God is the Supreme Reality. His other name is 'Sat Nām'. The Sikhs meditate on God as Ek-Omkar, and not in any other way like worship of idols “Rām Nām Jap Ek-Omkar". (GGS, p. 185) Ek Omkar is the Transcendent Lord of entire creation, who existed before the creation and who alone will survive the creation. (GGS, pp. 296 and 930, and Bhai Gurdas Var, 4011.)"
  11. ↑ David Rose, Gill Rose (2003). Sacred Texts photopack. Folens Limited. p. 12. ISBN 1-84303-443-3.
  12. ↑ Signs and Symbols. London: Dorling Kindersley, 2019. ISBN 978 0 2413 8704 7. p. 185. "Ek Onkar Meaning 'God is one', these first two words in the Guru Granth Sahib are the ones most repeated by Sikhs. They are one of the cornerstones of Sikhism, and in their written form make up one of the most famous symbols of the Sikh religion."
  13. ↑ Britannica Encyclopedia of World Religions. 2006. ISBN 978-1-59339-491-2. p. 500: "IK OANKAR (Punjabi: 'God is One'), expression or invocation that opens the ADI GRANTH, the primary SCRIPTURE of SIKHISM. The expression is a compound of the numeral 1 and the letter that represents the sound “o” in Gurmukhi, the writing system developed by the Sikhs for their sacred literature. Referring to the Sikh understanding of the absolute monotheistic unity of God, the expression is the central symbol of Sikhism."
  14. ↑ McLeod, W. H. 2005. Historical Dictionary of Sikhism (2nd ed.), Lanham, MD: Scarecrow. p. 97: "IK-OANKAR. A popular emblem used by Sikhs, a combination of the Gurmukhi figure 1 and the letter O, taken from the Adi Granth, where it is employed as the first part of various invocations. It represents the unity of God ('One Oankar' or One Being). The emblem is a common feature of Sikh logos and frequently appears on buildings, clothing, books, letterheads, and so on. 'Oankar' is actually a cognate of “Om” and can carry the same mystical meaning. Many Sikhs, however, object to any suggestion that they are the same word. For them 'Om' is Hindu whereas 'Oankar' is Sikh."
  15. ↑ Arvind Mandair (2008), Shared Idioms, Sacred Symbols, and the Articulation of Identities in South Asia (Editor: Kelly Pemberton), Routledge, ISBN 978-0415958288, page 61
  16. ↑ Nesbitt, Eleanor (2018), "Sikhism", The International Encyclopedia of Anthropology, Oxford, UK: Wiley Blackwell, pp. 1–12, doi:10.1002/9781118924396.wbiea2186, ISBN 978-0-470-65722-5
  17. ↑ Singh, Wazir (1969). Aspects of Guru Nanak's philosophy. Lahore Book Shop. p. 20. Retrieved 2015-09-17. the 'a,' 'u,' and 'm' of aum have also been explained as signifying the three principles of creation, sustenance and annihilation. ... aumkār in relation to existence implies plurality, ... but its substitute Ekonkar definitely implies singularity in spite of the seeming multiplicity of existence. ...
  18. ↑ Singh, Khushwant (2002). "The Sikhs". In Kitagawa, Joseph Mitsuo (ed.). The Religious Traditions of Asia: religion, history, and culture. London: RoutledgeCurzon. p. 114. ISBN 0-7007-1762-5.
  19. ↑ Singh, Pashaura. 2014. The Oxford Handbook of Sikh Studies, editors by P. Singh and L. E. Fenech. Oxford University Press. ISBN 978-0199699308. p. 227.
  20. ↑ "It should be however, be emphasized that the meaning of oankar in the Sikh tradition is quite different in certain respects from the various interpretations of this word in the Indian philosophical traditions." (Pashaura Singh 2006: 247)
  21. ↑ 21.0 21.1 Singh, Pashaura. 2014. The Oxford Handbook of Sikh Studies, editors by P. Singh and L. E. Fenech. Oxford University Press. ISBN 978-0199699308. p. 227.
  22. ↑ Wazir Singh (1969), Guru Nanak's philosophy, Journal of Religious Studies, Vol. 1, Issue 1, page 56
  23. ↑ Pashaura Singh (2014), in The Oxford Handbook of Sikh Studies (Editors: Pashaura Singh, Louis E. Fenech), Oxford University Press, ISBN 978-0199699308, page 227
  24. ↑ Pashaura Singh (2000). The Guru Granth Sahib: Canon, Meaning and Authority. Oxford University Press. p. 257. ISBN 978-0-19-564894-2.
  25. ↑ Singh, Pashaura. 2014. The Oxford Handbook of Sikh Studies, editors by P. Singh and L. E. Fenech. Oxford University Press. ISBN 978-0199699308. p. 227.
  26. ↑ "Air India Paints Sikh Symbol On Aircraft In Tribute To Guru Nanak". NDTV.com. Retrieved 28 October 2019.
  27. ↑ "Xn--2cc.com [Whois Lookup & Whois History]". www.whoxy.com. Retrieved 2024-11-22.
  28. ↑ "Xn--2cc.net [Whois Lookup & Whois History]". www.whoxy.com. Retrieved 2024-11-22.
  29. ↑ "Xn--2cc.cc [Whois Lookup & Whois History]". www.whoxy.com. Retrieved 2024-11-22.
  30. ↑ Freshworks, Faye for. "Internationalized domain name registrations". OpenSRS Customer Support (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2024-11-22.
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ੴ&oldid=818787" ਤੋਂ ਲਿਆ