ਈਰਾਨ ਦਾ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਣ
ਈਰਾਨ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਖੰਡ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਸੰਨ 1935 ਤੱਕ ਫਾਰਸ ਨਾਂਅ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਤਹਿਰਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਦੇਸ਼ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਤੁਰਕਮੇਨਿਸਤਾਨ, ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਕੈਸਪੀਅਨ ਸਾਗਰ ਅਤੇ ਅਜਰਬਾਈਜਾਨ, ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਫਾਰਸ ਦੀ ਖਾੜੀ, ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਇਰਾਕ ( ਕੁਰਦਿਸਤਾਨ ਸਰਜ਼ਮੀਨ) ਅਤੇ ਤੁਰਕੀ, ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਧਰਮ ਇਸਲਾਮ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਖੇਤਰ ਸ਼ੀਆ ਬਹੁਲ ਹੈ।[1] ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੱਡੇ ਸਾਮਰਾਜਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਰਹਿ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]ਈਰਾਨ ਦੇ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 14 ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਹਮਦੱਲਾ ਮੁਸਤਵਾਫੀ ਦੁਆਰਾ ਅੰਸ਼ਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿਰਫ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। 18 ਵੀਂ ਅਤੇ 19 ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿਚ, ਸੈਮੂਅਲ ਗੋਟਲਿਬ ਗਲੇਮਿਨ ਅਤੇ ਆਡੋਰ ਮੋਨੇਟ੍ਰੀਜ਼ ਨੇ ਕੈਸਪੀਅਨ ਸਮੁੰਦਰੀ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਟੇਲੇਸ਼ ਪਹਾੜ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਦਿਆਂ ਕੈਸਪੀਅਨ ਜੀਵ ਦੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ। 19 ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੁਦਰਤੀਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਇਸਦਾ ਪਾਲਣ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਫਿਲਿਪੋ ਡੀ ਫਿਲਪੀ, ਵਿਲੀਅਮ ਥੌਮਸ ਬਲੈਨਫੋਰਡ ਅਤੇ ਨਿਕੋਲਾਈ ਜ਼ਾਰੂਦਨੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਥਣਧਾਰੀ, ਪੰਛੀ, ਸਾਮਰੀ, ਦੋਹਾਵਾਂ ਅਤੇ ਮੱਛੀ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦਾ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀਕਰਨ ਕੀਤਾ।[2]
ਫਲੋਰਾ
[ਸੋਧੋ]ਦੇਸ਼ ਦਾ ਦਸਵੰਧ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜੰਗਲਾਤ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਆਪਕ ਵਾਧੇ ਕੈਸਪੀਅਨ ਸਾਗਰ ਤੋਂ ਚੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਪਹਾੜੀ ਲਾਣਾਂ 'ਤੇ, ਓਕ, ਸੁਆਹ, ਐਲਮ, ਸਾਈਪ੍ਰਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕੀਮਤੀ ਦਰੱਖਤਾਂ ਦੇ ਸਟੈਂਡ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ ਹਨ. ਉੱਚੇ ਪਠਾਰ 'ਤੇ, ਰਗੜੇ ਓਕ ਦੇ ਖੇਤਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਪਾਣੀ ਵਾਲੇ ਪਹਾੜ ਦੀਆਂ' ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕ ਬਗੀਚਿਆਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਦਰੱਖਤ, ਪੌਪਲਰ, ਵਿਲੋ, ਅਖਰੋਟ, ਬੀਚ, ਮੈਪਲ ਅਤੇ ਮਲਬੇਰੀ ਉਗਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜੰਗਲੀ ਪੌਦੇ ਅਤੇ ਝਾੜੀਆਂ ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ ਵਿੱਚ ਬੰਜਰ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਉੱਗਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਚਾਰਾ ਚਾਰਾਜੋਈ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਗਰਮੀ ਦੇ ਸੂਰਜ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾੜ ਦਿੱਤਾ. ਐਫਏਓ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੰਗਲਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਜੋ ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹਨ: ਉੱਤਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਕੈਸਪੀਅਨ ਜੰਗਲ (33,000) ਕਿਲੋਮੀਟਰ 2 )
- ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚੂਨੇ ਪੱਥਰ ਵਾਲੇ ਪਹਾੜੀ ਜੰਗਲ ( ਜੁਨੀਪੇਰਸ ਜੰਗਲ, 13,000) ਕਿਲੋਮੀਟਰ 2 )
- ਪੂਰਬੀ, ਦੱਖਣੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਿਸਤਾ ਜੰਗਲ (26,000) ਕਿਲੋਮੀਟਰ 2 )
- ਕੇਂਦਰੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਓਕ ਜੰਗਲ (100,000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ 2 )
- ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਅਤੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਦਸ਼ਤ-ਏ ਕਵੀਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਬੂਟੇ (10,000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ 2 )
- ਦੱਖਣੀ ਤੱਟ ਦੇ ਉਪ-ਖੰਡੀ ਜੰਗਲ (5,000 ਕਿਲੋਮੀਟਰ 2 ) ਹਾਰਾ ਜੰਗਲਾਂ ਵਾਂਗ।[3]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Acinonyx jubatus ssp. venaticus". IUCN Red List of Threatened Species. Version 2015.2. International Union for Conservation of Nature. 2008.
{{cite web}}: Invalid|ref=harv(help) - ↑ Firouz, E. (2005). The complete fauna of Iran. London, New York: I. B. Tauris. ISBN 978-1-85043-946-2.
- ↑ "74 Iranian wildlife species red-listed by Environment Department". Payvand.com. Archived from the original on 20 ਮਈ 2015. Retrieved 6 January 2018.