ਕਵਿਤਾ ਦੇਵੀ (ਪੱਤਰਕਾਰ)

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ

ਕਵਿਤਾ ਦੇਵੀ, ਵਿਕਲਪਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਵਿਤਾ ਬੁੰਦੇਲਖੰਡੀ,[1][2] ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਅਤੇ ਨਿਊਜ਼ ਪੇਸ਼ਕਾਰ ਹੈ।[3] ਉਹ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ ਦੇ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਨਿਊਜ਼ ਨੈੱਟਵਰਕ ਖਬਰ ਲਹਿਰੀਆ ਦੀ ਸੰਪਾਦਕ-ਇਨ-ਚੀਫ਼ ਅਤੇ ਸਹਿ-ਸੰਸਥਾਪਕ ਹੈ।[2][4] ਦੇਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਗਿਲਡ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਬਣਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਦਲਿਤ ("ਅਛੂਤ") ਸੀ।[3]

ਜੀਵਨੀ[ਸੋਧੋ]

ਕਵਿਤਾ ਦੇਵੀ ਦਾ ਜਨਮ ਬਾਂਦਾ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਨੇੜੇ ਕੁੰਜਨ ਪੁਰਵਾ ਦੇ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਪਿੰਡ[5] ਵਿੱਚ ਦਲਿਤ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।[2][6] ਛੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ,[5] ਉਸਦਾ 12 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਕੋਈ ਰਸਮੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ।[7] ਆਪਣੀ ਗਵਾਹੀ ਵਿੱਚ, ਦੇਵੀ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾ (ਐਨ.ਜੀ.ਓ.) ਨੇ ਉਸਦੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੇਂਦਰ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਵਿਆਪਕ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ,[5] ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਕਾਫ਼ੀ ਵਿਰੋਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ।[8] ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ।[9] ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।[6]

ਦੇਵੀ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਨਿਊਜ਼ਲੈਟਰ ਮਹਿਲਾ ਡਾਕੀਆ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਉਸਦੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। [3] [6] ਆਖ਼ਰਕਾਰ 2002 ਵਿੱਚ, [9] ਉਸਨੇ ਸੱਤ ਹੋਰ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਇੱਕ NGO ਨਿਰੰਤਰ, [10] ਅਤੇ ਦੋਰਾਬਜੀ ਟਾਟਾ ਟਰੱਸਟ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਅਤੇ ਦਲਿਤ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਫੰਡਿੰਗ ਦੇ ਨਾਲ , ਖੈਬਰ ਲਹਿਰੀਆ ਦੀ ਸਹਿ-ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। [11] [12] 2004 ਵਿੱਚ, ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਸਮੂਹਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਮਹਿਲਾ ਮੀਡੀਆਪਰਸਨਜ਼ ਲਈ ਚਮੇਲੀ ਦੇਵੀ ਜੈਨ ਅਵਾਰਡ ਦੇ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਬਣ ਗਏ। [10] 2014 ਤੱਕ, ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੇ ਛੇ ਐਡੀਸ਼ਨ ਸਨ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 40 ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਪੱਤਰਕਾਰ ਸਟਾਫ ਸੀ। [13] ਬਿਜ਼ਨਸ ਸਟੈਂਡਰਡ ਦੁਆਰਾ ਇਸਨੂੰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਬਿਹਾਰ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਬੁੰਦੇਲਖੰਡ ਅਤੇ ਅਵਧ ਦੇ ਗਰੀਬ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰੀੜ੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। [14]

ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਦੇਵੀ ਨੇ ਸੰਗਠਨ ਵਿੱਚ ਕਈ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬੰਦਾ ਐਡੀਸ਼ਨ ਦਾ ਸੰਪਾਦਕ, [15] ਡਿਜੀਟਲ ਸੰਚਾਲਨ ਦਾ ਮੁਖੀ, [16] ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੋਲੋ ਫੀਲਡ ਪੱਤਰਕਾਰ ਵਜੋਂ। [7] ਉਹ ਨੈੱਟਵਰਕ 'ਤੇ 'ਦ ਕਵਿਤਾ ਸ਼ੋਅ' ਨਾਂ ਦਾ ਹਫ਼ਤਾਵਾਰੀ ਨਿਊਜ਼ ਟਿੱਪਣੀ ਸ਼ੋਅ ਵੀ ਚਲਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ 2019 ਤੋਂ ਸੰਪਾਦਕ-ਇਨ-ਚੀਫ਼ ਹੈ [6] [17] ਉਸੇ ਸਾਲ, ਉਹ ਇੱਕ TED ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬੁਲਾਰੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਈ ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਸਦੀ ਕਹਾਣੀ ਉੱਤੇ ਵਿਆਪਕ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, [18] ਅਤੇ ਹੋਸਟ ਅਤੇ ਅਭਿਨੇਤਾ ਸ਼ਾਹਰੁਖ ਖਾਨ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। [19]

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. Bhandare, Namita (2020-10-16). "A model for rooted, inclusive journalism". Hindustan Times (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-11-25.
  2. 2.0 2.1 2.2 Pande, Pooja (2020). Momspeak: The Funny, Bittersweet Story of Motherhood in India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Penguin Books. ISBN 978-0-14-349778-3.
  3. 3.0 3.1 3.2 Murti, Aditi (2020-10-31). "Tell Me More: Talking Media Ethics and Representation With Kavita Devi". The Swaddle (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2020-11-24.
  4. "Kavita Devi on the jobs that will define India's future". Quartz India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 12 February 2020. Retrieved 2020-11-24.
  5. 5.0 5.1 5.2 Dhamini, Ratnam (2019-11-09). "'People wouldn't think of me as a journalist': Kavita Devi, editor-in-chief, Khabar Lahariya". Hindustan Times (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-11-24.
  6. 6.0 6.1 6.2 6.3 Hazra, Nivedita (2019-11-10). "In Conversation With Kavita Devi: The Editor-In-Chief Of Khabar Lahariya". FII English (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2020-11-26.
  7. 7.0 7.1 Kotamraju, Priyanka (27 June 2017). "A reporter's notebook". Business Line (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-11-24.
  8. "Khabar Lahariya, A Women Rural Newspaper in Uttar Pradesh, India". Ritimo (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 1 September 2011.
  9. 9.0 9.1 Gupta, Neha (2019-09-23). "Women in News panel discusses impact of 'Me Too' in Indian newsrooms". WAN-IFRA (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2020-11-24.
  10. 10.0 10.1 Katakam, Anupam (25 April 2008). "Making news". Frontline (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). The Hindu. Retrieved 2020-11-26.
  11. Gahilote, Prarthana (2 April 2004). "Khabar Lahariya: When six women started a wave". The Hoot. Retrieved 2020-11-26.[permanent dead link]
  12. Chakraborty, Sanghamitra (1 November 2004). "Mother India". Outlook India. Retrieved 2020-11-26.
  13. Ratnam, Dhamini (2019-11-09). "Small-town newsrooms fail to provide equal space to women". Hindustan Times (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-11-26.
  14. "Khabar Lahariya: Making rural media a force for change (Media Feature)". Business Standard India. Indo-Asian News Service. 2014-03-02. Retrieved 2020-11-26.
  15. Pande, Manisha (2012-11-10). "Writing from the roots". Business Standard. Retrieved 2020-11-26.
  16. "The First Woman With Her Own Talk Show in Bundelkhand Shares What Freedom Means to Women". The Better India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2017-08-15.
  17. "A video featuring a 'witch' goes viral with seeming complicity from the police and press in UP's Banda". Firstpost. 2018-08-14.
  18. "कविता गुनगुना रहीं बुंदेलखंडी हक की 'लहरिया'". Dainik Jagran (in ਹਿੰਦੀ). 6 November 2019.
  19. ""Kavita Devi is an inspiration for all of us" says Shah Rukh Khan on TED Talks India Nayi Baat". Telly Chakkar (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 8 November 2019. Retrieved 2020-11-26.