ਕੇਲਦੀ ਚੇਂਨਾਮਾ
ਕੇਲਦੀ ਚੇਂਨਾਮਾ | |
|---|---|
| ਜਨਮ | ਚੇਂਨਾਮਾ |
| ਮੌਤ | 1696 |
| ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ | ਭਾਰਤੀ |
| ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ | ਬੀਜਾਪੁਰ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਲੜਾਈ ਅਤੇ ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਅਧੀਨਗੀ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ |
| ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ | ਸੋਮਾਸ਼ੇਕਾਰਾ ਨਾਇਕ |
ਕੇਲਦੀ ਚੇਂਨਾਮਾ ਕਰਨਾਟਕਾ ਵਿੱਚ ਕੇਲਦੀ ਰਾਜ (1671-1696) ਦੀ ਰਾਣੀ ਸੀ। ਕੁੰਦਾਪੁਰ, ਕਰਨਾਟਕਾ ਦੇ ਇੱਕ ਲਿੰਗਾਇਤ, ਦੀ ਉਹ ਸਿੱਦਾਪਾ ਸੇਤੀ ਸੀ ਧੀ ਸੀ, ਜੋ ਜੱਦੀ ਵਪਾਰੀ ਸੀ।[1] ਕੇਲਦੀ ਰਾਜ ਨੂੰ ਵਿਜੈਨਗਰ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਿਆ।[2] ਚੇਂਨਾਮਾ ਨੇ ਰਾਜਾ ਸੋਮਾਸ਼ੇਕਾਰਾ ਨਾਇਕ ਨਾਲ 1667 ਈ. ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ। ਸੋਮਾਸ਼ੇਕਾਰਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1677 ਵਿੱਚ,[3] ਚੇਂਨਾਮਾ ਨੇ ਕੇਲਾਦੀ ਨਾਇਕ ਵੰਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਸ਼ਨ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਚਲਾਇਆ। 26 ਸਾਲ ਦੇ ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਉਸ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਰਨਾਟਕ, ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਕੇਲਾਦੀ ਰਾਜ ਨੂੰ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਮੁਗਲ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਉਸਦੀ ਫੌਜੀ ਸਹਾਇਤਾ ਤੋਂ ਅਗਵਾ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਬਾਸਾਵੱਪਾ ਨਾਇਕ ਨੂੰ ਗੋਦ ਲਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਉਸਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਜੋ ਹੀਰਿਆ ਬਾਸਾਵੱਪਾ ਨਾਇਕ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਸਫਲ ਰਿਹਾ।
ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੁਆਰਾ ਹਮਲਾ [ਸੋਧੋ]
ਉਸਨੇ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਰਾਜਰਾਮ ਛਤਰਪਤੀ ਨੂੰ ਸ਼ਰਨ ਦਿੱਤੀ ਜੋ ਮੁਗ਼ਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ[4] ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਕੈਬਨਿਟ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਤੋਂ ਭੱਜਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਜਾਰਾਮ ਨੂੰ ਆਦਰ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਔਰੰਗਜੇਬ ਨੇ ਕੇਲਦੀ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਕੇਲਦੀ ਚੇਂਨਾਮਾ ਨੇ ਹਾਰਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਲੜਾਈ ਲੜੀ ਅਤੇ ਮੁਗ਼ਲਾਂ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਇੱਕ ਸੰਧੀ ਵਿੱਚ ਖ਼ਤਮ ਹੋਈ।[5] [ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
ਵਿਰਾਸਤ[ਸੋਧੋ]
ਕੰਨੜ ਔਰਤਾਂ ਰਾਣੀ ਅੱਬਕਾ, ਓਨਾਕੇ ਓਬਾਵਾ ਅਤੇ ਕਿੱਤੂਰ ਚੇਂਨਾਮਾ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹਨੂੰ ਵੀ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਬਹਾਦਰੀ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਿਰਜਾਂ ਕਿਲ੍ਹਾ ਕੇਲਾਦੀ ਚੇਂਨਾਮਾ ਵਲੋਂ ਬਣਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ amar chitra katha vol 793
- ↑ Bhat, N. Shyam (1998). South Kanara, 1799-1860: a study in colonial administration and regional response (1st ed.). New Delhi, India: Mittal Publications. p. 43. ISBN 9788170995869.
- ↑ Thilagavathi, B.S. Chandrababu, L. (2009). Woman, her history and her struggle for emancipation. Chennai: Bharathi Puthakalayam. p. 241. ISBN 9788189909970.
- ↑ Krishnamurthy, Radha (1995). Sivatattva Ratnakara of Keladi Basavaraja: a cultural study. Keladi, Karnataka: Keladi Museum and Historical Research Bureau. pp. 6, 115.
- ↑ "1671-96 Rani Regnant Chennamma of Keladi (or Bednur) (India)". Worldwise guide to women in leadership. Retrieved 13 November 2012.