ਕੋਣਾਰਕ ਸੂਰਜ ਮੰਦਿਰ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਯੁਨੈਸਕੋ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਟਿਕਾਣਾ
ਕੋਣਾਰਕ ਸੂਰਜ ਮੰਦਿਰ
ਨਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ
ਕੋਣਾਰਕ ਸੂਰਜ ਮੰਦਿਰ
ਦੇਸ਼ਭਾਰਤ
ਕਿਸਮਸੱਭਿਆਚਾਰਕ
ਮਾਪ-ਦੰਡi, iii, vi
ਹਵਾਲਾ246
ਯੁਨੈਸਕੋ ਖੇਤਰAsia-Pacific
ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਇਤਿਹਾਸ
ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ1984 (8th ਅਜਲਾਸ)
Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Location_map at line 522: Unable to find the specified location map definition: "Module:Location map/data/ਭਾਰਤ" does not exist.

ਕੋਣਾਰਕ ਦਾ ਸੂਰਜ ਮੰਦਿਰ (Konark Sun Temple, कोणार्क सूर्य मंदिर) (ਜਿਸ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਬਲੈਕ ਪਗੋਡਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ) ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੜੀਸਾ ਰਾਜ ਦੇ ਪੁਰੀ ਜਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪੁਰੀ ਨਾਂ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ । ਇਸਨੂੰ ਲਾਲ ਰੇਤਲੇ ਪੱਥਰ ਅਤੇ ਕਾਲੇ ਗਰੇਨਾਇਟ ਪੱਥਰ ਨਾਲ 1236– 1264 ਈ . ਪੂ . ਵਿੱਚ ਗੰਗ ਵੰਸ਼ ਦੇ ਰਾਜੇ ਨ੍ਰਸਿੰਹਦੇਵ ਨੇ ਬਣਵਾਇਆ ਸੀ । ਇਹ ਮੰਦਿਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।[1] ਇਸਨੂੰ ਯੁਨੇਸਕੋ ਦੁਆਰਾ ਸੰਨ 1984 ਵਿੱਚ ਸੰਸਾਰ ਅਮਾਨਤ ਨਾਲ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[2]

ਕਲਿੰਗ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਨਿਰਮਿਤ ਇਹ ਮੰਦਿਰ ਸੂਰਜ ਦੇਵਤਾ (ਅਰਕ) ਦੇ ਰੱਥ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਿਰਮਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਪੱਥਰ ਉੱਤੇ ਉੱਤਮ ਨੱਕਾਸ਼ੀ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੁੰਦਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੰਪੂਰਣ ਮੰਦਿਰ ਥਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਬਾਰਾਂ ਜੋੜੀ ਚਕਰਾਂ ਵਾਲੇ, ਸੱਤ ਘੋੜਿਆਂ ਨਾਲ ਖਿੱਚੇ ਜਾਂਦੇ ਸੂਰਜ ਦੇਵ ਦੇ ਰੱਥ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਮੰਦਿਰ ਆਪਣੀਆਂ ਕਾਮੀ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਸ਼ਿਲਪੀ ਮੂਰਤਾਂ ਲਈ ਵੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਅੱਜ ਇਸਦਾ ਕਾਫ਼ੀ ਭਾਗ ਧਵਸਤ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ।

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. onark.nic.in/index.htm
  2. http://whc.unesco.org/en/list/246