ਸੰਸਾਰ
ਇਸਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ, "ਸੰਸਾਰ" ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ, ਅਸਲੀਅਤ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਜਾਂ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਜੋ ਇਕਾਈਆਂ ਦੀ ਸਮੁੱਚਤਾ ਹੈ।[1] ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸੰਕਲਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੁਝ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਵਿਲੱਖਣ ਸਮਝਦੀਆਂ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੂਸਰੇ "ਸੰਸਾਰਾਂ ਦੀ ਬਹੁਲਤਾ" ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਧਾਰਨ ਵਸਤੂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੂਸਰੇ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੇ ਬਣੇ ਇੱਕ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਵਜੋਂ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਵਿਗਿਆਨਕ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਸੰਸਾਰ ਜਾਂ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ "[t] ਸਾਰੇ ਸਪੇਸ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀਤਾ; ਉਹ ਸਭ ਕੁਝ ਜੋ ਹੈ, ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਹੋਵੇਗਾ" ਵਜੋਂ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਵਿਧੀ ਦੀਆਂ ਥਿਊਰੀਆਂ, ਸੰਭਾਵੀ ਸੰਸਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਸੰਪੂਰਨ ਅਤੇ ਇਕਸਾਰ ਤਰੀਕਿਆਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਚੀਜ਼ਾਂ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਸਨ। ਫੇਨੋਮੇਨੋਲੋਜੀ, ਹਰ ਅਨੁਭਵ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸਹਿ-ਦਿੱਤੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਹਰੀਜ਼ੋਨ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ, ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਦੂਰੀ ਜਾਂ "ਸਾਰੇ ਦੂਰੀ ਦੀ ਦੂਰੀ" ਵਜੋਂ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਮਨ ਦੇ ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ ਵਿੱਚ, ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਨ ਨਾਲ ਵਿਪਰੀਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਨ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਸੰਕਲਪਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੀ ਰਚਨਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਸਮਾਨ ਜਾਂ ਦੋ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਨਿਰਭਰ ਹੋਣ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ। ਧਰਮਾਂ ਵਿੱਚ, ਧਾਰਮਿਕ ਅਭਿਆਸ ਦੁਆਰਾ ਖੋਜੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਪਦਾਰਥਕ ਜਾਂ ਸੰਵੇਦੀ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਜਗ੍ਹਾ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਧਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ ਉਹ ਖੇਤਰ ਹੈ ਜੋ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਜਾਂ ਰਚਨਾ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਐਸਕਾਟੋਲੋਜੀ ਆਖਰੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਜਾਂ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਅੰਤ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨ ਜਾਂ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੰਦਰਭਾਂ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਬਦ "ਸੰਸਾਰ" ਇੱਕ ਹੋਰ ਪ੍ਰਤੀਬੰਧਿਤ ਅਰਥ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਇਸ 'ਤੇ ਸਾਰੇ ਜੀਵਨ ਨਾਲ, ਸਮੁੱਚੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਨਾਲ ਜਾਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਾਂ ਅੰਤਰ-ਮਹਾਂਦੀਪੀ ਦਾਇਰੇ ਨਾਲ। ਇਸ ਅਰਥ ਵਿਚ, ਵਿਸ਼ਵ ਇਤਿਹਾਸ ਸਮੁੱਚੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਵਿਸ਼ਵ ਰਾਜਨੀਤੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਹੈ ਜੋ ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਅਤੇ ਮਹਾਂਦੀਪਾਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹੋਰ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਵਿੱਚ "ਵਿਸ਼ਵ ਧਰਮ","ਵਿਸ਼ਵ ਭਾਸ਼ਾ", "ਵਿਸ਼ਵ ਸਰਕਾਰ", "ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ", "ਵਿਸ਼ਵ ਆਬਾਦੀ", "ਵਿਸ਼ਵ ਆਰਥਿਕਤਾ" ਜਾਂ "ਵਿਸ਼ਵ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ" ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।