ਕੌੜੀ ਰੋਟੀ ਦੀ ਰਸਮ

ਸੁਆਦ ਵਿਚ ਜੋ ਕੌੜੀ ਹੋਵੇ, ਕੁੱੜਤਨ ਵਾਲੀ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਕੌੜੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਗੁੰਨੇ ਹੋਏ ਆਟੇ ਦੀ ਅੱਗ ਦੇ ਸੇਕ ਤੇ ਬਣਾਈ ਗੋਲ ਟਿੱਕੀ ਨੂੰ ਰੋਟੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਅਨੁਸਾਰ ਕੌੜੀ ਰੋਟੀ ਉਹ ਰੋਟੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸੁਆਦ ਵਿਚ ਕੌੜੀ/ਕੁੜੱਤਨ ਵਾਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਏਥੇ ਇਹ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਕੌੜੀ ਰੋਟੀ ਉਸ ਰੋਟੀ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਦ ਕਿਸੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਜੋ ਰੋਟੀ ਉਸ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਜਾਂ ਮਿੱਤਰ ਪਰਿਵਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਭੇਜਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਰੋਟੀ ਕੌੜੀ ਰੋਟੀ ਅਖਵਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਜਿਸ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚ ਮੌਤ ਹੋਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਸਾਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਮੌਤ ਦੇ ਸੋਗ ਵਿਚ ਡੁੱਬਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਨਾ ਖਾਣਾ ਸੁਝਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਪੀਣਾ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਹੀ ਮਰਨ ਵਾਲੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਘਰ ਕੌੜੀ ਰੋਟੀ ਭੇਜਣ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਚੱਲਿਆ।

ਪਹਿਲੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿਚ ਸ਼ਰੀਕੇ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿਚ ਆਪਸ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਦੁੱਖ ਤੇ ਸੁੱਖ ਵਿਚ ਸਾਰੇ ਸ਼ਰੀਕ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਕੌੜੀ ਰੋਟੀ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਆਮ ਸੀ। ਹੁਣ ਸ਼ਰੀਕੇ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿਚ ਪਹਿਲੇ ਜਿਹਾ ਪਿਆਰ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ। ਇਸ ਲਈ ਹੁਣ ਜਿਸ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚ ਕੋਈ ਮੌਤ ਹੋਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਕੋਈ ਮੈਂਬਰ ਜਾਂ ਆਪ ਹੀ ਰੋਟੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।ਜਾਂ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ ਲਾਗੀ ਰੋਟੀ ਬਣਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਰੋਟੀ ਪਕਾਉਣ ਵਾਲੇ ਨੌਕਰ ਮਿਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਡੀ ਇਹ ਕੌੜੀ ਰੋਟੀ ਦੀ ਬਰਾਦਰੀ ਦੀ ਸਾਂਝ ਹੁਣ ਦਿਨੋਂ ਦਿਨ ਘੱਟਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।