ਗਜਨ (ਤਿਉਹਾਰ)
| ਗਜਨ | |
|---|---|
 ਹਾਵੜਾ ਵਿਖੇ ਗਜਨ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਰਧਾਲੂ | |
| ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ | ਸ਼ਿਵਗਾਜਨ |
| ਮਨਾਉਣ ਵਾਲੇ | ਪੂਰਬੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਲੋਕ |
| ਕਿਸਮ | ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ |
| ਮਹੱਤਵ | ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਅਤੇ ਹਰਕਾਲੀ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦੀ ਰਸਮ |
| ਜਸ਼ਨ | ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਪੰਡਾਲ ਵਿੱਚ |
| ਸ਼ੁਰੂਆਤ | ਚੋਇਟਰੋ ਦੇ ਆਖਰੀ ਹਫ਼ਤੇ |
| ਬਾਰੰਬਾਰਤਾ | ਸਲਾਨਾ |
| ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ | ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ |
ਗਜਨ ਜਾਂ ਸ਼ਿਵਗਾਜਨ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਿਵ, ਨੀਲ ਅਤੇ ਧਰਮਰਾਜ ਵਰਗੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਗਜਨ ਤਿਉਹਾਰ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਚੋਇਤਰੋ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਹਫ਼ਤੇ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਬੰਗਾਲੀ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਚਰਕ ਪੂਜਾ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਨਿਆਸੀ ਜਾਂ ਭੋਕਟੋ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਲਿੰਗ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਭਾਗੀਦਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਪੂਰਾ ਇਤਿਹਾਸ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਥੀਮ ਗੈਰ ਲਿੰਗੀ ਦਰਦ, ਸ਼ਰਧਾ ਅਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀ ਰਾਹੀਂ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਹੈ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
ਨਿਰੁਕਤੀ
[ਸੋਧੋ]ਬੰਗਾਲੀ ਵਿੱਚ ਗਜਨ ਸ਼ਬਦ ਗਰਜਨ ਜਾਂ ਗਰਜਣ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਸੰਨਿਆਸੀ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੌਰਾਨ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ।[1] ਵਿਕਲਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਗਜਨ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ - ਗਾ ਸ਼ਬਦ ਗ੍ਰਾਮ ਤੋਂ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਜਨ ਸ਼ਬਦ ਜਨਸਾਧਾਰਨ ਭਾਵ ਲੋਕ ਤੋਂ ਹੈ। ਇਸ ਅਰਥ ਵਿੱਚ ਗੱਜਣ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ।[2]
ਮਹੱਤਵ
[ਸੋਧੋ]ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਗਜਨ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਿਨ ਸ਼ਿਵ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹਰਕਾਲੀ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸੰਨਿਆਸੀ ਬਰਜਾਤਰੀ (ਬਰਾਤੀ) ਬਣਦੇ ਹਨ। ਧਰਮ ਦੇ ਗਜਨ ਵਿੱਚ ਧਰਮਠਾਕੁਰ ਦਾ ਵਿਆਹ ਬਾਂਕੁਰਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਜਾਂ ਮੁਕਤੀ ਵਿੱਚ ਕਾਮਿਨੀ-ਕਾਮਾਖਿਆ ਨਾਲ ਹੋਇਆ।[1] ਗਜਨ ਤਿਉਹਾਰ 'ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਤਾਜ਼ਾ ਅਧਿਐਨ ਹਨ: 1) ਨਿਕੋਲਸ, ਆਰ. ਰੀਟਸ ਆਫ਼ ਸਪਰਿੰਗ। ਗਾਜਨ ਪਿੰਡ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਕ੍ਰੋਨਿਕਲ ਬੁੱਕਸ, 2008; ਅਤੇ 2) ਫੇਰਾਰੀ, ਐਫਐਮ ਦੋਸ਼ੀ ਪੁਰਸ਼ ਅਤੇ ਮਾਣ ਵਾਲੀ ਔਰਤਾਂ। ਬੰਗਾਲੀ ਤਿਉਹਾਰ ਵਿੱਚ ਲਿੰਗ ਬਾਰੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨਾ । ਕਲਕੱਤਾ ਅਤੇ ਲੰਡਨ: ਸੀਗਲ, 2010।
ਮੇਲੇ
[ਸੋਧੋ]
ਮੇਲੇ ਅਕਸਰ ਗਜਨ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।