ਗੋਆ ਚਿਤਰਾ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ
 | |
| ਟਿਕਾਣਾ | ਮਕਾਨ. 498, ਨੇੜੇ ਏਡ ਹਾਈ ਸਕੂਲ, ਬੇਨੌਲੀਮ, ਗੋਆ 403716 |
|---|---|
| ਗੁਣਕ | 15°15′57″N 73°56′29″E / 15.265954°N 73.94129°E |
| ਕਿਸਮ | ਨਸਲੀ ਵਿਗਿਆਨ ਅਜਾਇਬ ਘਰ |
| ਸੰਸਥਾਪਕ | ਵਿਕਟਰ ਹਿਊਗੋ ਗੋਮਜ਼ |
| ਵੈੱਬਸਾਈਟ | http://www.goachitra.com/ |
ਗੋਆ ਚਿੱਤਰਾ ਗੋਆ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਬਸਤੀ (ਅਤੇ ਹੁਣ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਰਾਜ) ਵਿੱਚ ਅਧਾਰਤ ਇੱਕ ਨਸਲੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਹੈ। ਇਸ ਕੋਲ ਗੋਆ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਖੇਤੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ' ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ - 4000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ।[1][2][3][4]
ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਬੇਨੌਲੀਮ ਦੇ ਤੱਟਵਰਤੀ ਗੋਆ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ 2009 ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਕਲਾਕਾਰ-ਕਿਊਰੇਟਰ-ਰਿਸਟੋਰਰ ਵਿਕਟਰ ਹਿਊਗੋ ਗੋਮਜ਼ ਵੱਲੋਂ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।[5][6] ਗੋਮਜ਼, ਵਸਤੂਆਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਭਰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ, ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸਫ਼ਰ ਬਾਰੇ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ: “ਇਹ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ; ਮੈਂ ਸਵੈ-ਫੰਡਡ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਇੱਕ NGO ਜਾਂ ਗੈਰ-ਲਾਭਕਾਰੀ ਵਜੋਂ ਰਜਿਸਟਰਡ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਇਹਨਾਂ ਅਜਾਇਬ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਸਥਾਨਾਂ ਵਜੋਂ ਨਹੀਂ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹਾਂ ਜਿੱਥੇ ਕੋਈ ਮਰੇ ਹੋਏ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਲੇਬਲ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਟੁਕੜਿਆਂ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਦੱਸਣ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਕਹਾਣੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਾਡੀ ਭੌਤਿਕ ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਲਈ ਜਿਉਂਦੇ ਜਾਗਦੇ ਹਨ।"[7]
ਟਾਈਮਆਉਟ ਮੁੰਬਈ ਨੇ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਨੂੰ "ਗੋਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਨਮੋਹਕ ਆਕਰਸ਼ਣਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ" ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ "ਇਸ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਪੇਂਡੂ ਕੰਪਲੈਕਸ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਔਜ਼ਾਰ, ਭਾਂਡੇ ਅਤੇ ਔਜ਼ਾਰ ਹਨ ਜੋ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਗੋਆ ਦੇ ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਭੂਮੀ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਏ ਹਨ। ਅਤੇ ਹੋਰ ਰਵਾਇਤੀ ਵਪਾਰ"।[8]
ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
ਇਹ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਇਸਦੇ ਫਾਉੰਡਰ ਵਿਕਟਰ ਦੇ ਜਨੂੰਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਹਰ ਉਸ ਵਿੰਟੇਜ ਸਮਾਉਣ ਨੂੰ ਇੱਕ ਥਾਂ ਤੇ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਜੋ ਓਹਨੂੰ ਲੱਗਿਆ ਵੀ ਇਸ ਪੁਰਾਤਨ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਕੋਈ ਕਹਾਣੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਦਾਦੀ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸੁਣਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਵਿਕਟਰ ਨੇ ਭੌਤਿਕ ਵਸਤੂਆਂ ਦੁਆਰਾ ਇਤਿਹਾਸ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ। ਗੋਆ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਆਰਟ] ਦਾ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ, ਉਹ ਜਲਦੀ ਹੀ ਉਸ ਗਤੀ ਤੋਂ ਦੁਖੀ ਹੋ ਗਿਆ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਵਤਨ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵਸਤੂਆਂ ਨੂੰ ਤਿਆਗਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਹ ਲਖਨਊ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਐਂਡ ਕਰਾਫਟਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ 'ਤੇ ਲਖਨਊ ਲਈ ਗੋਆ ਛੱਡ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੇ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਟਰੱਸਟ ਫਾਰ ਆਰਟ ਐਂਡ ਕਲਚਰਲ ਹੈਰੀਟੇਜ (INTACH) ਸੈਂਟਰ ਵਿਖੇ ਬਹਾਲੀ ਅਤੇ ਸੰਭਾਲ ਬਾਰੇ ਸਿੱਖਿਆ। 1991 ਵਿੱਚ ਗੋਆ ਵਾਪਸ ਆਉਣ 'ਤੇ, ਉਸਨੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਕ੍ਰਿਸ਼ਚੀਅਨ ਆਰਟ ਦੇ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਪਰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਆਪਣੀ ਨੌਕਰੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਵਸਤੂਆਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਦੇ ਆਪਣੇ ਜਨੂੰਨ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ। ਜਲਦੀ ਹੀ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੋਰ ਸੰਗਠਿਤ ਹੋ ਜਾਣਾ ਸੀ ਅਤੇ ਗੋਆ ਚਿੱਤਰ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰਨਾ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅੱਜ ਕੋਈ ਜਾਣਦਾ ਹੈ।
ਸੰਗ੍ਰਹਿ[ਸੋਧੋ]
ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਦਾ ਨਾਮ - ਗੋਆ ਚਿੱਤਰਾ - ਦੋ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੈ: ਗੋਆ (ਖੇਤਰ ਦਾ ਨਾਮ) ਅਤੇ ਚਿਤਰਾ (ਟ੍ਰਾਂਸ. ਤਸਵੀਰਾਂ)।[7] ਇੱਕ ਸਪੇਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਨੂੰ ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਿੰਨ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ- "ਗੋਆ ਚਿੱਤਰ, ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਂਦਾ ਹੈ; ਗੋਆ ਚੱਕਰ, ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਗੈਰ-ਮਸ਼ੀਨਾਈਜ਼ਡ ਵਾਹਨਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ; ਅਤੇ ਗੋਆ ਕ੍ਰੂਟੀ, ਇੱਕ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਗਵਾਹੀ। ਗੋਆ ਵਿੱਚ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ"। ਗੋਆ ਚਿਤਰਾ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਭਾਂਡੇ, ਖੇਤੀ ਦੇ ਸੰਦਾਂ, ਸੰਗੀਤ ਯੰਤਰਾਂ, ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਗੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਪਾਲਕੀ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ[9] — ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਬਿੰਦੂਆਂ ਤੋਂ। ਇਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਜੜੀ-ਬੂਟੀਆਂ, ਮਸਾਲਿਆਂ, ਗੰਨੇ ਅਤੇ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਇੱਕ ਜੈਵਿਕ ਫਾਰਮ ਨੂੰ ਵੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ - ਤੱਟਵਰਤੀ ਪੱਛਮੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੁੱਖ ਤੱਤ।
ਵਰਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਖਾਦਾਂ ਅਤੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਰਵਾਇਤੀ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਖੇਤ ਦੇ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਤੋਂ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਗੋਂ ਚਤੁਰਾਈ ਨਾਲ, ਜੀਵਿਤ ਕੁਆਰਟਰਾਂ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖੀ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਨੂੰ ਵੀ ਬਾਇਓ-ਗੈਸ ਵਿੱਚ ਬਦਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਸੂਰਜੀ ਊਰਜਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਖੇਤ ਦੀਆਂ ਊਰਜਾ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਈਕੋ-ਵਰਤੋਂ[ਸੋਧੋ]
ਸਰਬੋਤਮ ਸਮਕਾਲੀ ਅਜਾਇਬ ਘਰ[ਸੋਧੋ]
ਗੋਆ ਚਿਤਰਾ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਨੂੰ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸਰਵੇਖਣ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਵੱਲੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ "ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਸਮਕਾਲੀ ਅਜਾਇਬ ਘਰ" ਵਜੋਂ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[10]
ਯੋਜਨਾਵਾਂ[ਸੋਧੋ]
ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਆਪਣੇ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ, ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਨ, ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਨ ਲਈ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਸਥਾਨਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਸਮਕਾਲੀ ਉਤਪਾਦ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦੇਣ ਲਈ ਇੱਕ ਕੇਂਦਰ ਬਿੰਦੂ ਬਣਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਕਿ ਵਿਕਣਯੋਗ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਨਮਾਨਜਨਕ ਜੀਵਨ ਲਈ ਕਮਾਉਣ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ "ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਸੰਚਾਲਨ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਗਰੰਟੀ ਦੇਣ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਮਾਨ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰਨ ਲਈ ਆਧਾਰ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼-ਪ੍ਰਸਾਰ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ।" [11] ਗੋਮਜ਼ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਜਗ੍ਹਾ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨਾ ਸਿਰਫ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਸਿੱਖ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਟੁੱਟ ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਯਾਦਾਂ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੇ ਸਾਂਝੇ ਅਤੀਤ ਬਾਰੇ ਸਵਾਲ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਬਲਕਿ "ਟਿਕਾਊ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਅਭਿਆਸਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਅਪਣਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੱਜ ਵਿਕਲਪ ਵਜੋਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ"।[7]
ਟਾਈਮ ਨੇ ਇੱਕ ਲਿਖਤ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ: "ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ ਖੇਤੀ ਸੰਦ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਗੋਆ ਦਾ ਮੁੱਖ ਅਧਾਰ ਸੀ। (ਹੁਣ, ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਅਤੇ ਮਾਈਨਿੰਗ ਮੁੱਖ ਉਦਯੋਗ ਹਨ ਅਤੇ ਗੋਆ ਅਨਾਜ ਅਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਵਰਗੇ ਮੁੱਖ ਪਦਾਰਥਾਂ ਲਈ ਗੁਆਂਢੀ ਰਾਜਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ) ਲਗਭਗ ਪੰਜ ਮੀਟਰ ਉੱਚਾ ਗੰਨਾ ਪੀਹਣ ਵਾਲਾ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕੇਂਦਰ ਬਿੰਦੂਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਗੋਮਜ਼ ਨੂੰ ਇਸ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਦੋ ਸਾਲ ਲੱਗ ਗਏ ਸਨ।" [12]
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ[ਸੋਧੋ]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Goa Chitra Museum".
- ↑ "A quick tour of Goa's heritage through 4,000 artefacts". Architectural Digest. 15 August 2018.
- ↑ D'silva Dias, Chryselle (June 3, 2016). "When in Goa, head to a museum". Live Mint.
- ↑ Naik, Nalini (2012). "Role of Goa Chitra Museum in Presenting Goan History and Culture". Bulletin of the Deccan College Post-Graduate and Research Institute. 72/73: 303–311 – via JSTOR.
- ↑ Almeida, Neshwin (February 24, 2019). "Story of a Goan Collector". Herald Goa.
- ↑ Amballoor, Renji George (2021). "The Ethnographic Entrepreneur". In Mitra, Jay (ed.). Indian Entrepreneurship: A Nation Evolving. Singapore: Springer. pp. 95–98. ISBN 978-981-15-4858-1.
- ↑ 7.0 7.1 7.2 Laxmi, Sri (March 4, 2022). "What Wisdom Should We Carry Forward from Our Past?". Travellers' University.
- ↑ 15 new things to look out for in Goa this season
- ↑ "Goa Chitra : Collections".
- ↑ A one-man mission, Goa Chitra Museum houses live specimen too
- ↑ Methods for Achieving Goals and Objectives
- ↑ Next Time You're in ... Goa
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ[ਸੋਧੋ]
