ਚੌਂਕੇ ਚੜ੍ਹਨਾ

ਚੌਂਕਾ ਉਸ ਲਿੱਪੀ ਪੋਚੀ ਥਾਂ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਉੱਪਰ ਛੱਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਜਿੱਥੇ ਰੋਟੀ ਪਕਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਖਾਧੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਚੌਂਕੇ ਨੂੰ ਰਸੋਈ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਹਿਲੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿਚ ਚੌਕੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਅਸਮਾਨ ਥੱਲੇ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਵਿਹੜੇ ਵਿਚ ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਦੁਆਲੇ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਕੰਧ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਬੱਸ, ਇਹ ਹੀ ਚੌਂਕਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਬਹੁਤੇ ਚੌਂਕੇ ਛੱਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਸੋਈ ਘਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਚੌਂਕੇ ਚੜ੍ਹਨਾ ਉਸ ਰਸਮ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਜਣੇਪੇ ਤੋਂ ਤੇਰਾਂ ਦਿਨ ਪਿੱਛੋਂ ਜੱਚਾ ਨੂੰ ਨੁਹਾ ਕੇ, ਕੇਸ਼ੀ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਾ ਕੇ ਚੌਂਕੇ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਆਉਣ ਯੋਗ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਣੇਪੇ ਸਮੇਂ-ਜੱਚਾ ਸੂਤਕ ਵਾਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਣੇਪੇ ਵਾਲੀ ਇਸਤਰੀ ਨੂੰ ਹੀ ਸੂਤਕ ਵਾਲੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਣੇਪੇ ਵਾਲੀ ਇਸਤਰੀ ਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿਚ ਚੌਂਕੇ ਵਿਚ ਪੈਰ ਪਾਉਣ ਤੋਂ ਮਨਾਹੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਜੇਕਰ ਜਣੇਪੇ ਵਾਲੀ ਇਸਤਰੀ ਚੌਂਕੇ ਪੈਰ ਪਾ ਲੈਂਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਚੌਂਕਾ ਭਿੱਟਿਆ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਭਰਿਸਟ ਹੋਇਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਚੌਂਕੇ ਚੜ੍ਹਨ ਦੀ ਰਸਮ ਸਮੇਂ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਖਿਚੜੀ ਰਿੰਨ ਕੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿਚ ਵੰਡੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।

ਹੁਣ ਅੰਧ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਸਮਾਂ ਵਿਚ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਹੁਣ ਚੌਂਕੇ ਚੜ੍ਹਨ ਦੀ ਰਸਮ ਲਗਪਗ ਖ਼ਤਮ ਹੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ।