ਜਰਮਨ ਕਲਾ
ਜਰਮਨ ਕਲਾ ਦੀ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਆਰਟਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲੰਬੀ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ, ਅਲੰਕਾਰਕ ਕਲਾ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਕੰਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਮਕਾਲੀ ਕਲਾ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਤੱਕ।
19ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਜਰਮਨੀ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਹੀ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਏਕਤਾ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਦੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕਰਨਾ ਇੱਕ ਬਦਨਾਮ ਮੁਸ਼ਕਲ ਅਤੇ ਦਰਦਨਾਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੇ ਸਮਿਆਂ ਲਈ ਜਰਮਨ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਜਰਮਨ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਸਟ੍ਰੀਆ, ਅਲਸੇਸ ਅਤੇ ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਆਧੁਨਿਕ ਜਰਮਨ ਸਰਹੱਦਾਂ ਦੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਜਰਮਨ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਜਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਇਤਾਲਵੀ ਅਤੇ ਫ੍ਰੈਂਚ ਯੋਗਦਾਨਾਂ ਦੇ ਸਾਪੇਖਕ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦਾ ਰੁਝਾਨ, ਜਰਮਨ ਕਲਾ ਨੇ ਪੱਛਮੀ ਕਲਾ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਕੇਲਟਿਕ ਕਲਾ, ਕੈਰੋਲਿੰਗੀਅਨ ਕਲਾ ਅਤੇ ਓਟੋਨੀਅਨ ਕਲਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। ਰੋਮਨੇਸਕ ਕਲਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਤੋਂ, ਫਰਾਂਸ ਅਤੇ ਇਟਲੀ ਨੇ ਬਾਕੀ ਮੱਧ ਯੁੱਗ ਲਈ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਪਰ ਵਧਦੀ ਅਮੀਰ ਜਰਮਨੀ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਿਹਾ।
ਜਰਮਨ ਪੁਨਰਜਾਗਰਣ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਇਤਾਲਵੀ ਪੁਨਰਜਾਗਰਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ, ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਅਲਬਰੈਕਟ ਡੁਰਰ ਦੀ ਕੇਂਦਰੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਅਤੇ ਛਪਾਈ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜਰਮਨ ਦਬਦਬੇ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਸੀ। ਪੁਨਰਜਾਗਰਣ ਦਾ ਅੰਤਮ ਪੜਾਅ, ਉੱਤਰੀ ਵਿਹਾਰਵਾਦ, ਜਰਮਨ ਭੂਮੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰਿਆਂ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਸੀ, ਫਲੈਂਡਰਜ਼ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਪ੍ਰਾਗ ਵਿੱਚ, ਪਰ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਵਿੱਚ, ਜਰਮਨ ਬਾਰੋਕ ਅਤੇ ਰੋਕੋਕੋ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਆਯਾਤ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਲਿਆ। ਰੋਮਾਂਸਵਾਦ ਦੇ ਜਰਮਨ ਮੂਲ ਨੇ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਆਰਟਸ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰ ਕੇਂਦਰੀ ਸਥਿਤੀ ਵੱਲ ਅਗਵਾਈ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਅਕਾਦਮਿਕ ਕਲਾ ਦੇ ਢਹਿ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਧੁਨਿਕਤਾਵਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਵਿੱਚ ਜਰਮਨ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਪੂਰਵ-ਇਤਿਹਾਸ ਤੋਂ ਦੇਰ ਪੁਰਾਤਨਤਾ
[ਸੋਧੋ]ਆਧੁਨਿਕ ਜਰਮਨੀ ਦਾ ਖੇਤਰ ਪੂਰਵ-ਇਤਿਹਾਸਕ ਕਲਾ ਦੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹੋਲੇ ਫੇਲਜ਼ ਦਾ ਵੀਨਸ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਹ 35,000 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੀ.ਪੀ.(BP) ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਉੱਪਰੀ ਪੈਲੀਓਲਿਥਿਕ ਕਲਾ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਰੂਪ ਦੀ ਅਲੰਕਾਰਿਕ ਮੂਰਤੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਨਿਰਵਿਵਾਦ ਉਦਾਹਰਨ ਜਾਪਦੀ ਹੈ, 35,000 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਬੀਪੀ, ਜੋ ਕਿ ਸਿਰਫ 2008 ਵਿੱਚ ਖੋਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ[1] ਵਿਲੇਨਡੋਰਫ (24-22,000 ਬੀਪੀ) ਦਾ ਵਧੇਰੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਵੀਨਸ ਆਸਟ੍ਰੀਆ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਿਹੇ ਰਸਤੇ ਤੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਕਾਂਸੀ ਯੁੱਗ ਦੀਆਂ ਸੁਨਹਿਰੀ ਟੋਪੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਖੋਜਾਂ ਜਰਮਨੀ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਰਨਫੀਲਡ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਹਾਲਸਟੈਟ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ "ਕੇਂਦਰੀ" ਰੂਪ ਸੀ। ਲੋਹੇ ਦੇ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ "ਸੇਲਟਿਕ" ਲਾ ਟੇਨੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਪੱਛਮੀ ਜਰਮਨੀ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਫਰਾਂਸ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਸੀ, ਅਤੇ ਜਰਮਨੀ ਨੇ ਸੇਲਟਿਕ ਕਲਾ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੋਜਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੇਨਹਾਈਮ ਅਤੇ ਹੋਚਡੋਰਫ ਵਿਖੇ ਕੁਲੀਨ ਦਫ਼ਨਾਉਣ, ਅਤੇ ਗਲਾਬਰਗ, ਮੈਨਚਿੰਗ ਅਤੇ ਹਿਊਨਬਰਗ ਵਰਗੇ ਓਪੀਡਾ ਕਸਬੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਹਨ।
ਲੰਬੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ ਨੇ ਆਧੁਨਿਕ ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਦੱਖਣ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਲਾਈਮਜ਼ ਜਰਮਨੀਕਸ ਦੇ ਨਾਲ ਜਰਮਨੀਆ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਦਾ ਨਿਪਟਾਰਾ ਕੀਤਾ। ਜਰਮਨ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਨੇ ਰੋਮਨ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਦੇ ਸੂਬਾਈ ਸੰਸਕਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕਲਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਉੱਥੇ ਦੇ ਕੇਂਦਰ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਫਰਾਂਸ ਵਿੱਚ ਰਾਈਨ ਦੇ ਉੱਪਰ, ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਰੋਮਨ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਬਰਤਨਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਦੇ ਉਤਪਾਦਕ ਸਨ, ਜੋ ਸਾਰੇ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿੱਚ ਨਿਰਯਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਜਿਸਦੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖੁਦਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਮਰਪਿਤ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਹੈ।
ਵਿਚਕਾਰਲਾ ਯੁੱਗ
[ਸੋਧੋ]ਜਰਮਨ ਮੱਧਕਾਲੀਨ ਕਲਾ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਰਲੇਮੇਨ ਦੇ ਫ੍ਰੈਂਕਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ (ਡੀ. 814) ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਫਰਾਂਸ ਅਤੇ ਇਟਲੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸੇ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਰਾਜ ਹੈ। ਕੈਰੋਲਿੰਗਿਅਨ ਕਲਾ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਇੱਕ ਚੱਕਰ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਛੋਟੀ ਸੰਖਿਆ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਪਾਂਸਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸ਼ਾਹੀ ਅਬਜੈਕਟਸ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਸੀ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪੂਰੇ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਮੱਧਕਾਲੀ ਕਲਾ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Venus figurine sheds light on origins of art by early humans Los Angeles Times, May 14, 2009, accessed December 11, 2009