ਜੈਨ ਮੰਦਰ

ਪਾਲੀਟਾਨਾ ਮੰਦਰ

ਜੈਨ ਮੰਦਰ ਜਾਂ ਡੇਰਾਸਰ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਜੈਨੀਆਂ ਲਈ ਪੂਜਾ ਦਾ ਸਥਾਨ ਹੈ।^[1] ਜੈਨ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੰਦਰਾਂ ਅਤੇ ਮੱਠਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਹੈ, ਅਤੇ ਜੈਨ ਇਮਾਰਤਾਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਸ ਸਥਾਨ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜਦੋਂ ਉਹ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਨ।

ਜੈਨ ਮੰਦਰ ਭਵਨ ਨਿਰਮਾਣ ਕਲਾ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਭਵਨ ਨਿਰਮਾਣ ਕਲਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ, ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਬੋਧੀ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਹੀ ਨਿਰਮਾਤਾ ਅਤੇ ਕਾਰਵਰ ਸਾਰੇ ਧਰਮਾਂ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਅਤੇ ਖੇਤਰੀ ਅਤੇ ਪੀਰੀਅਡ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕੋ ਜਿਹੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। 1,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਹਿੰਦੂ ਜਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਜੈਨ ਮੰਦਰਾਂ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਖਾਕੇ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਮੂਰਤੀ ਜਾਂ ਪੰਥ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਗਾਰਭਗ੍ਰਹਿ ਜਾਂ ਪਨਾਹਗਾਹ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਉੱਚ ਸੁਪਰਸਟ੍ਰਕਚਰ ਉੱਠਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਇੱਕ ਜਾਂ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੱਡੇ ਮੰਡਪ ਹਾਲ।

ਮੁਰੂ-ਗੁਰਜਾਰਾ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਜਾਂ "ਸੋਲੰਕੀ ਸ਼ੈਲੀ" ਗੁਜਰਾਤ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਤੋਂ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੰਦਰ ਸ਼ੈਲੀ ਹੈ (ਇੱਕ ਮਜ਼ਬੂਤ ਜੈਨ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਾਲੇ ਦੋਵੇਂ ਖੇਤਰ) ਜੋ 1000 ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਜੈਨ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਤਪੰਨ ਹੋਈ ਸੀ, ਪਰ ਜੈਨ ਸਰਪ੍ਰਸਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸਥਾਈ ਤੌਰ ਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋ ਗਈ। ਇਹ ਅੱਜ ਤੱਕ, ਕੁਝ ਕੁ ਸੋਧੇ ਹੋਏ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੀ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰਾਂ ਲਈ ਵੀ ਇਹ ਫਿਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਸਟਾਈਲ ਮਾਊਂਟ ਆਬੂ, ਤਰੰਗਾ, ਗਿਰਨਾਰ ਅਤੇ ਪਾਲੀਤਾਨਾ 'ਤੇ ਦਿਲਵਾੜਾ ਦੇ ਤੀਰਥ ਮੰਦਰਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।