ਡਾਈਅਮੋਨੀਅਮ ਫਾਸਫੇਟ (ਡੀ.ਏ.ਪੀ)
ਡਾਈਅਮੋਨੀਅਮ ਫਾਸਫੇਟ (ਡੀ.ਏ.ਪੀ)[1] | |
---|---|
ਡਾਈਅਮੋਨੀਅਮ ਹਾਈਡਰੋਜ਼ਨ ਫਾਸਫੇਟ | |
Other names ਅਮੋਨੀਅਮ ਮੋਨੋਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਫਾਸਫੇਟ, ਅਮੋਨੀਅਮ ਫਾਸਫੇਟ ਡਾਇਬੈਸਿਕ | |
Identifiers | |
CAS number | 7783-28-0 |
PubChem | 24540 |
ChemSpider | 22946 |
UNII | 10LGE70FSU |
Jmol-3D images | Image 1 |
| |
| |
Properties | |
ਅਣਵੀਂ ਸੂਤਰ | (NH4)2HPO4 |
ਮੋਲਰ ਭਾਰ | 132.06 g/mol |
ਦਿੱਖ | white powder |
ਘਣਤਾ | 1.619 g/cm3 |
ਪਿਘਲਨ ਅੰਕ |
155 °C, 428 K, 311 °F |
ਘੁਲਨਸ਼ੀਲਤਾ in water | 57.5 g/100 mL (10 °C) 106.7 g/100 mL (100 °C) |
ਘੁਲਨਸ਼ੀਲਤਾ | insoluble in alcohol, acetone and liquid ammonia |
ਅਪਵਰਤਿਤ ਸੂਚਕ (nD) | 1.52 |
Thermochemistry | |
Std enthalpy of formation ΔfH |
−1566.91 kJ/mol |
Hazards | |
NFPA 704 | |
ਫ਼ਲੈਸ਼ ਅੰਕ | Non-flammable |
Related compounds | |
Other anions | Monoammonium phosphate Triammonium phosphate |
Other cations | Disodium phosphate Dipotassium phosphate |
(verify) (what is: / ?) Except where noted otherwise, data are given for materials in their standard state (at 25 °C (77 °F), 100 kPa) | |
Infobox references |
ਡਾਈਅਮੋਨੀਅਮ ਫਾਸਫੇਟ (ਡੀ.ਏ.ਪੀ) (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Diammonium phosphate (DAP)) (ਰਸਾਇਣਕ ਫਾਰਮੂਲਾ (NH4)2HPO4, ਆਈਯੂਪੀਐਕ ਨਾਮ ਹੀਰੋਨਾਈਜ਼ ਹਾਈਡਰੋਜਨ ਫਾਸਫੇਟ) ਪਾਣੀ-ਘੁਲਣ ਵਾਲਾ ਅਮੋਨੀਅਮ ਫਾਸਫੇਟ ਲੂਣ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਹੈ ਜੋ ਅਮੋਨੀਆ ਫਾਸਫੋਰਿਕ ਐਸਿਡ ਨਾਲ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਠੋਸ ਡਾਇਰੀਅਮ ਫਾਸਫੇਟ ਅਮੋਨੀਆ ਦੇ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਦਬਾਅ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਅਤੇ ਸਮੀਕਰਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ:
|
|
ਜਿਥੇ:
- P = ਅਮੋਨੀਆ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਦਬਾਅ
- T = ਪੂਰਨ ਤਾਪਮਾਨ (ਕੇ)
100 ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਤੇ, ਹਾਰੀਮੋਨੀਅਮ ਫਾਸਫੇਟ ਦਾ ਅਸੈਂਬਲੀਏਸ਼ਨ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਲਗਭਗ 5 mmHg ਹੈ।
ਵਰਤੋਂ
[ਸੋਧੋ]ਡੀ.ਏ.ਪੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਖਾਦ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਪੌਦੇ ਦੇ ਭੋਜਨ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਿੱਟੀ ਪੀ ਐਚ ਨੂੰ ਵਧਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਇੱਕ ਲੰਮੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਬਾਅਦ ਅਮੋਨੀਆਿਅਮ ਦੇ ਨਾਈਟਰ੍ਰਿਫਿਕੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੇਜ਼ਾਬ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਲਕੋਲੇਨ ਕੈਮੀਕਲਾਂ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਦੇ ਅਮੋਨੀਅਮ ਆਉਨ ਇੱਕ ਉੱਚ ਪੀ ਐਚ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਅਮੋਨੀਆ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਹੱਲ ਵਿੱਚ ਔਸਤ pH 7.5-8 ਹੈ। ਆਮ ਬਣਤਰ 18-46-0 (18% N, 46% P2O5, 0% K2O) ਹੈ।
ਡੀ.ਏ.ਪੀ ਨੂੰ ਅੱਗ ਰੋਕਣ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਇਹ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਬਲਨ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਭਾਰ ਘਟਾਉਣ ਦੀਆਂ ਦਰਾਂ ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਬਚੇ ਜਾਂ ਚਾਰ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਜੰਗਲੀ ਫਾਇਰਿੰਗ ਨਾਲ ਲੜਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਪਿਰਾਇਲਿਸਿਸ ਤਾਪਮਾਨ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਾ ਅਤੇ ਚਾਰਜ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਮਾਤਰਾ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧਾਉਣ ਨਾਲ ਉਪਲਬਧ ਬਾਲਣ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਇੱਕ ਅੱਗ ਨਾਲ ਸੜਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਪਾਰਕ ਫਾਇਰਫਾਈਟਿੰਗ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਭਾਗ ਹੈ।
ਡੀਏਪੀ ਨੂੰ ਵਾਈਨ ਮੇਕਿੰਗ ਅਤੇ ਬਰੀਵਿੰਗ (ਬੀਅਰ ਮੇਕਿੰਗ) ਵਿਚ ਵੀ ਖਮੀਰ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ; ਸਿਗਰੇਟ ਦੇ ਕੁਝ ਬ੍ਰਾਂਡਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਐਂਟੀਟਿਵ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਿਕੋਟੀਨ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲੇ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ; ਮੈਚਾਂ ਵਿਚ ਅੱਗੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ, ਖੰਡ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰਨ ਵਿਚ; ਸਿਲਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਟਿਨ, ਤੌਨੇ, ਜ਼ਿੰਕ ਅਤੇ ਪਿੱਤਲ ਲਈ ਇੱਕ ਫੋਕਸ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ; ਅਤੇ ਉੱਨ ਤੇ ਅਲਾਕੀ-ਘੁਲਣਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਐਸਿਡ-ਅਡੋਲਬਲ ਕਲਿਲੇਜਲ ਰੰਗਾਂ ਦੇ ਮੀਂਹ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Pradyot Patnaik. Handbook of Inorganic Chemicals. McGraw-Hill, 2002, ISBN 0-07-049439-8