ਤਿਲ

ਤਿਲ
ਤਿਲ ਦੇ ਬੂਟੇ
ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਵਰਗੀਕਰਨ
ਜਗਤ:	ਪੌਦੇ
(unranked):	ਐਂਜੀਓਸਪਰਮ
(unranked):	Eudicots
(unranked):	Asterids
ਤਬਕਾ:	Lamiales
ਪਰਿਵਾਰ:	Pedaliaceae
ਜਿਣਸ:	Sesamum
ਪ੍ਰਜਾਤੀ:	S. indicum
Binomial name
Sesamum indicum L.

ਤਿਲ (Sesamum indicum) ਇੱਕ ਫੁੱਲਾਂ ਵਾਲਾ ਪੌਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਕਈ ਜੰਗਲੀ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਦੀ ਖੇਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਬੀਜ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹਜਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਤਿਲ ਦੇ ਬੀਜਾਂ ਤੋਂ ਤੇਲ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਸੁਧਰੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ

• Punjab Til No.1 (2015): ਇਹ ਕਿਸਮ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ 2.8 ਕੁਇੰਟਲ ਉਪਜਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਸਮ ਫਾਈਲੌਡੀ ਅਤੇ ਸੀਅਸੋਸਪੋਰਾ ਪੱਤੇ ਦੇ ਝੁਲਸਣ ਲਈ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲ ਹੈ।
• RT 346 (2009): ਇਹ ਕਿਸਮ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ 2.6 ਕੁਇੰਟਲ ਉਪਜਦੀ ਹੈ। ਇਹ 87 ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਪੂਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਕਾਸ਼ਤ

ਬੀਜ ਦਰ ਅਤੇ ਬਿਜਾਈ

ਬੀਜ ਦੀ ਦਰ ਪ੍ਰਤੀ ਏਕੜ 1 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਹੈ। 30 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਬੀਜ ਬੀਜੋ। ਬੀਜ ਨੂੰ 4 ਤੋਂ 5 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਡੂੰਘਾ ਬੀਜਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਫਸਲ ਜੁਲਾਈ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੰਦਰਵਾੜੇ 'ਤੇ ਬਿਜਾਈ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਿਜਾਈ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿੰਚਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਵਾਢੀ

ਪੌਦੇ ਮਿਆਦ ਪੂਰੀ ਹੋਣ 'ਤੇ ਪੀਲੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਨੇ । ਵਾਢੀ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਪੌਦਿਆਂ ਨੂੰ ਛੋਟੇ ਬੰਡਲਾਂ ਵਿਚ ਬੰਨ੍ਹੋ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੰਡਲਾਂ ਨੂੰ ਉਪਰ ਵੱਲ ਭੇਜੋ।

ਪੌਦਾ ਸੁਰੱਖਿਆ

ਕੀੜੇ- ਮਕੋੜੇ

• Sesame leaf webber and capsule borer
• Jassid

ਬਿਮਾਰੀਆਂ 

• Phyllody
• Blight