ਦਰਸ਼ਨ ਰੰਗਨਾਥਨ
ਦਰਸ਼ਨ ਰੰਗਨਾਥਨ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Darshan Ranganathan; 4 ਜੂਨ 1941 – 4 ਜੂਨ 2001) ਭਾਰਤ ਦੀ ਇੱਕ ਜੈਵਿਕ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੀ ਜੋ ਬਾਇਓ-ਆਰਗੈਨਿਕ ਕੈਮਿਸਟਰੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ " ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਫੋਲਡਿੰਗ ਵਿੱਚ ਮੋਹਰੀ ਕੰਮ" ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।[1] ਉਸ ਨੂੰ "ਸੁਪਰਮੋਲੀਕੂਲਰ ਅਸੈਂਬਲੀਆਂ, ਅਣੂ ਡਿਜ਼ਾਈਨ, ਮੁੱਖ ਜੈਵਿਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦਾ ਰਸਾਇਣਕ ਸਿਮੂਲੇਸ਼ਨ, ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਪੇਪਟਾਈਡਾਂ ਦੇ ਸੰਸਲੇਸ਼ਣ ਅਤੇ ਨੈਨੋਟਿਊਬਾਂ ਦੇ ਸੰਸਲੇਸ਼ਣ" ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਕੰਮ ਲਈ ਵੀ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।[2]
ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]
ਦਰਸ਼ਨ ਰੰਗਨਾਥਨ ਦਾ ਜਨਮ ਦਰਸ਼ਨ ਮਾਰਕਨ 4 ਜੂਨ 1941 ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਆਵਤੀ ਮਾਰਕਨ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਵਰੂਪ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹੀ ਸੀ ਅਤੇ ਪੀਐਚ.ਡੀ. 1967 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਕੈਮਿਸਟਰੀ ਵਿੱਚ। ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਲੈਕਚਰਾਰ ਵਜੋਂ ਨੌਕਰੀ 'ਤੇ, ਉਹ ਮਿਰਾਂਡਾ ਕਾਲਜ, ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਕੈਮਿਸਟਰੀ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਮੁਖੀ ਬਣ ਗਈ, ਅਤੇ 1851 ਦੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਲਈ ਰਾਇਲ ਕਮਿਸ਼ਨ ਤੋਂ 1851 ਦੀ ਖੋਜ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਚਲੀ ਗਈ,[3] ਤਾਂ ਜੋ ਉਸਨੂੰ ਇੰਪੀਰੀਅਲ ਕਾਲਜ ਲੰਡਨ ਵਿਖੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਡੀ.ਐਚ.ਆਰ. ਬਾਰਟਨ ਨਾਲ ਪੋਸਟ-ਡਾਕਟੋਰਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ।[4]
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ[ਸੋਧੋ]
ਉਹ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਦੀ ਫੈਲੋ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਏਵੀ ਰਾਮਾ ਰਾਓ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਅਵਾਰਡ, ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਜਨਮ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਵਿਜ਼ਿਟਿੰਗ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ, ਬਾਇਓ-ਆਰਗੈਨਿਕ ਕੈਮਿਸਟਰੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ 1999 ਵਿੱਚ ਕੈਮਿਸਟਰੀ ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਵਿਸ਼ਵ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਅਵਾਰਡ, ਅਤੇ ਸੁਖ ਦੇਵ ਐਂਡੋਮੈਂਟ ਲੈਕਚਰਸ਼ਿਪ ਵੀ ਜਿੱਤੀ।[5]
ਆਪਣੇ ਦਿਹਾਂਤ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਉਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਜੈਵਿਕ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਦ ਜਰਨਲ ਆਫ਼ ਦ ਅਮਰੀਕਨ ਕੈਮੀਕਲ ਸੋਸਾਇਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦਰਜਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ, ਜਰਨਲ ਆਫ਼ ਆਰਗੈਨਿਕ ਕੈਮਿਸਟਰੀ ਵਿੱਚ ਛੇ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਜਨਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਅਕਾਉਂਟਸ ਆਫ਼ ਕੈਮੀਕਲ ਰਿਸਰਚ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਯਾਦਗਾਰੀ ਯੋਗਦਾਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਈ ਹੋਰ ਕਾਗਜ਼ਾਤ, ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ। ਉਹ ਇੰਡੀਅਨ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸਜ਼, ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਾਇੰਸ ਅਕੈਡਮੀ ਦੀ ਫੈਲੋ ਚੁਣੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਨਮਾਨਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਚੁਣੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਆਖਰੀ ਬਾਇਓ-ਆਰਗੈਨਿਕ ਕੈਮਿਸਟਰੀ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੁਪਰਮੋਲੀਕਿਊਲਰ ਅਸੈਂਬਲੀਆਂ, ਅਣੂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਵਿਸ਼ਵ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਅਵਾਰਡ ਸੀ।
ਕੰਮ[ਸੋਧੋ]
ਰੰਗਨਾਥਨ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਜਨੂੰਨ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਬਾਇਓਕੈਮੀਕਲ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਟੋਕੋਲ ਬਣਾਇਆ ਜਿਸ ਨੇ ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਮਹੱਤਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਹਿਸਟਾਡੀਨ ਅਤੇ ਹਿਸਟਾਮਾਈਨ ਦੇ ਇੱਕ ਅੰਸ਼, ਇਮੀਡਾਜ਼ੋਲ ਦੇ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਪ੍ਰਜਨਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।[6] ਉਸਨੇ ਯੂਰੀਆ ਚੱਕਰ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਸਿਮੂਲੇਸ਼ਨ ਵੀ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਸਦਾ ਕਰੀਅਰ ਵਿਕਸਤ ਹੋਇਆ, ਉਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਕਿਸਮ ਨੂੰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਅਸੈਂਬਲਿੰਗ ਪੈਪਟਾਇਡਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਨੈਨੋਸਟ੍ਰਕਚਰ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ ਬਣ ਗਈ।[7]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "StreeShakti - The Parallel Force". Retrieved 2012-10-20.
- ↑ S Ranganathan. "She Was a Star" (PDF). Lilavat's daughters. pp. 27–30. Retrieved 2012-10-19.
- ↑ 1851 Royal Commission Archives[ਪੂਰਾ ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]
- ↑ Balasubramanian, D. (25 July 2001). "Darshan Ranganathan – A tribute" (PDF). Current Science. 81 (2): 217–219. Archived from the original (PDF) on 21 August 2019. Retrieved 26 October 2012.
- ↑ "StreeShakti - The Parallel Force". streeshakti.com. Retrieved 2018-03-27.
- ↑ Ranganathan, Darshan; Rathi, Ramesh (1986). "Imidazole synthesis on a solid support". Tetrahedron Letters. 27 (22): 2491–2492. doi:10.1016/S0040-4039(00)84565-7.
- ↑ Ranganathan, Darshan (1996). "Design and synthesis of self-assembling peptides" (PDF). Pure and Applied Chemistry. 68 (3): 671–674. doi:10.1351/pac199668030671.