ਦੀਵਾਨ (ਸ਼ਾਇਰੀ)

ਦੀਵਾਨ ਏ ਗ਼ਾਲਿਬ ਦਾ ਕਵਰ

ਦੀਵਾਨ (ਫ਼ਾਰਸੀ: دیوان, ਦੀਵਾਨ, ਅਰਬੀ: ديوان, ਦੀਵਾਨ) ਸ਼ਾਇਰੀ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਿਹ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਅਕਸਰ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਉਰਦੂ, ਫ਼ਾਰਸੀ, ਪਸ਼ਤੋ, ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਉਜਬੇਕ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਇਰੀ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਿਹਾਂ ਲਈ ਇਸਤੇਮਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ ਗਾਲਿਬ ਦੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਿਹ ਨੂੰ ਦੀਵਾਨ ਏ ਗ਼ਾਲਿਬ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੀਵਾਨ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਫ਼ਾਰਸੀ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸੂਚੀ, ਬਹੀ ਜਾਂ ਰਜਿਸਟਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰ ਕੇ ਭਾਰਤੀ ਉਪਮਹਾਦੀਪ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਜਾਂ ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਹਿਸਾਬ ਜਾਂ ਬਹੀ-ਖਾਤਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਵੀ ਦੀਵਾਨ ਜੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।