ਨਗਰ ਵਾਦੀ
ਨਗਰ ਵਾਦੀ [1] ਇੱਕ ਸਾਬਕਾ ਰਿਆਸਤ ਹੈ ਅਤੇ ਗਿਲਗਿਤ-ਬਾਲਤਿਸਤਾਨ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਦਸ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। [2] [3] [4] ਇਹ ਘਾਟੀ ਗਿਲਗਿਤ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਰਸਤੇ 'ਤੇ ਕਾਰਾਕੋਰਮ ਹਾਈਵੇਅ ਦੇ ਨਾਲ ਹੈ। ਵਾਦੀ ਵਿੱਚ ਰਾਕਾਪੋਸ਼ੀ (7788 ਮੀਟਰ), ਦੀਰਨ ਪੀਕ (7265 ਮੀਟਰ), ਗੋਲਡਨ ਪੀਕ ਅਤੇ ਰਸ਼ ਪੀਕ ਸਮੇਤ ਕਈ ਉੱਚੀਆਂ ਪਹਾੜੀ ਚੋਟੀਆਂ ਹਨ।
ਨਗਰ ਘਾਟੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਲਈ ਦੋ ਤਹਿਸੀਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ: ਨਗਰ-1 ਅਤੇ ਨਗਰ-2। [5] ਅੱਪਰ ਨਗਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪਿੰਡ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਇਰ, ਅਸਕੁਰਦਾਸ, ਸੁਮੇਰ, ਨਗਰਖ਼ਾਸ, ਹੋਪਰ ਵੈਲੀ ਅਤੇ ਹਿਸਪਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਨਗਰ-1 ਤਹਿਤ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਹੇਠਲੇ ਨਗਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ਚਲਤ ਪੀਂ, ਚਲਤ ਬਾਲਾ, ਸੋਨੀਕੋਟ, ਅਕਬਰਾਬਾਦ, ਰਬਾਤ, ਬਾਰ, ਬੁਢਲਾ, ਚਪਰੋਟੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।, ਸਕੰਦਰਾਬਾਦ, ਜਾਫ਼ਰਾਬਾਦ, ਨੀਲਤ, ਥੋਲ, ਗ਼ੁਲਮੇਤ, ਪਿਸਾਨ, ਮੀਨਾਪਿਨ, ਮੇਚਰ, ਦਧੀਮਲ, ਫੇਕਰ, ਅਤੇ ਹਕੁਚਰ ਨਗਰ-2 ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ। ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਬੁਰੁਸ਼ਾਸਕੀ ਅਤੇ ਸ਼ੀਨਾ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। [6]
ਰਸ਼ ਝੀਲ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਐਲਪਾਈਨ ਝੀਲ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦੀ 27 ਵੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਝੀਲ, ਵੀ ਇਸ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਭੂਗੋਲ[ਸੋਧੋ]
ਸਮੁੱਚਾ ਖੇਤਰ ਪਹਾੜੀ ਹੈ, ਪਰ ਵਾਦੀ ਦਾ ਹਰ ਹਿੱਸਾ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਹੁੰਚਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੈ। ਕਾਰਾਕੋਰਮ ਪਰਬਤ ਲੜੀ ਪੂਰੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਵਲ਼ਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਰਾਕਾਪੋਸ਼ੀ ਹੈ। ਨਗਰ ਵਾਦੀ ਦੇ ਕੁੱਲ ਖੇਤਰਫਲ ਵਿੱਚੋਂ, 90% ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 3,000 ਮੀਟਰ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ ਅਤੇ 30% ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 5,000 ਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੀ ਉੱਪਰ ਹੈ। [7]
ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
ਨਗਰ 1,200 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਾਂ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਰਿਆਸਤ ਰਿਹਾ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਐਂਗਲੋ-ਬੁਰਸ਼ੋ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਨਗਰ ' ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਥਾਨਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੰਗੀਰ-ਏ-ਲਾਏ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੰਗੀਰ-ਏ-ਲਾਏ ਦੀ ਲੜਾਈ 1 ਤੋਂ 23 ਦਸੰਬਰ 1891 ਤੱਕ ਨਗਰ ਰਿਆਸਤ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਨਿਲਟ ਵਿਖੇ ਹੋਈ ਸੀ [8]
ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਥੰਮ (ਮੁਖੀ) ਅਜ਼ੂਰ ਖ਼ਾਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਨਿਲਟ ਨਾਲੇ (ਜਮੀਲਾ ਮੋ ਹਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) 'ਤੇ ਨਗਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਤਿੱਖੇ ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। [9] ਨਗਰ ਦੇ ਲੋਕ 20 ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਹਾਦਰੀ ਨਾਲ ਲੜੇ ਪਰ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਹਾਰ ਗਏ। 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਗਰ ਮਾਰੇ ਗਏ ਅਤੇ 127 ਕੈਦ ਹੋਏ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ, ਚਾਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਅਫਸਰ ਅਤੇ 50 ਤੋਂ ਵੱਧ ਡੋਗਰੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ। [10] ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਨਗਰ ਦਾ ਦਰਜਾ ਰਿਆਸਤ ਵਜੋਂ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ। [11] 1948 ਵਿੱਚ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਬਗ਼ਾਵਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ਰਤ ਰਲੇਵੇਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ, ਨਗਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਇੱਕ ਰਿਆਸਤ ਵਾਲੀ ਬਣੀ ਰਹੀ।
1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ, ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮੀਰ ਦੀ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਬੇਗਰ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਟੈਕਸ ਘਟਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ। 1970 ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਦਰਜ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਗਿਲਗਿਤ ਵੱਲ ਮਾਰਚ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਗਿਲਗਿਤ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਕਾਊਟ ਭੇਜੇ। ਸਕਾਊਟਸ ਨੇ ਚਾਲਟ ਵਿਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ 'ਤੇ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ 9 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਆਗੂਆਂ ਨੂੰ ਕੈਦ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ। [12] ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, 25 ਸਤੰਬਰ 1974 ਨੂੰ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜ਼ੁਲਫਿਕਾਰ ਅਲੀ ਭੁੱਟੋ ਨੇ ਨਗਰ ਅਤੇ ਹੁੰਜ਼ਾ ਦੀਆਂ ਰਿਆਸਤਾਂ ਨੂੰ ਭੰਗ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਖੇਤਰ ਕੌਂਸਲ, ਜੋ ਹੁਣ ਗਿਲਗਿਤ-ਬਾਲਿਤਸਤਾਨ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹੈ, ਨੂੰ ਜਮਹੂਰੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਦਿੱਤੀ। [13]
ਸੈਲਾਨੀ ਟਿਕਾਣੇ[ਸੋਧੋ]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ Martin, Sokefeld (2005). "From Colonialism to Postcolonial Colonialism: Changing Modes of Domination in the Northern Areas of Pakistan". The Journal of Asian Studies. 64 (4): 939–973. doi:10.1017/S0021911805002287. JSTOR 25075905.
- ↑ "Nagar Valley". visitgilgitbaltistan.gov.pk. Archived from the original on 11 ਸਤੰਬਰ 2019. Retrieved 15 September 2019.
- ↑ "Dividing governance: Three new districts notified in G-B". The Express Tribune (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2015-07-25. Retrieved 2023-02-17.
- ↑ "Nagar Valley, Gilgit Baltistan, Pakistan". myadventure.pk. Archived from the original on 8 ਨਵੰਬਰ 2018. Retrieved 7 November 2018.
- ↑ "Geography & Demography of Gilgit-Baltistan". Gilgit-Baltistan Scouts. Archived from the original on 2020-11-05. Retrieved 2022-04-21.
- ↑ "Nagar Valley". visitgilgitbaltistan.gov.pk. Archived from the original on 11 ਸਤੰਬਰ 2019. Retrieved 15 September 2019."Nagar Valley" Archived 2020-03-01 at the Wayback Machine.. visitgilgitbaltistan.gov.pk.
- ↑ Spies, Michael (2019). Norther Pakistan: High Mountain Farming and Changing Socionatures. Lahore Pakistan: Vanguard books. p. 63. ISBN 9789694026091.
- ↑ Syed, Yahya. Broshaal Ke Qabail. Gilgit: North News Agency.
- ↑ Zulfiqar Ali, Khan; Farman Karim, Baig. "128th Anniversary of the Anglo-Burusho War". PAMIR TIMES. Retrieved 2020-12-24.
- ↑ Syed, Yahya. Broshaal Ke Qabail. Gilgit: North News Agency.Syed, Yahya.
- ↑ Masud, Khan. "Anglo-Brusho War Of 1891". Daily Times.
- ↑ Martin, Sokefeld (2005). "From Colonialism to Postcolonial Colonialism: Changing Modes of Domination in the Northern Areas of Pakistan". The Journal of Asian Studies. 64 (4): 939–973. doi:10.1017/S0021911805002287. JSTOR 25075905.Martin, Sokefeld (2005).
- ↑ Ahmad, Sajjad (2020-11-01). "HISTORY: THE GILGIT-BALTISTAN CONUNDRUM". DAWN.COM (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2022-04-21.