ਨਰਹਰ ਰਘੂਨਾਥ ਫਾਟਕ
ਨਰਹਰ ਰਘੂਨਾਥ ਫਾਟਕ (ਦੇਵਨਾਗਰੀ: नरहर रघुनाथ फाटक) (15 ਅਪ੍ਰੈਲ 1893 - 21 ਦਸੰਬਰ 1979) ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਜੀਵਨੀ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਕ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਰਾਠੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ।
ਫਾਟਕ ਨੇ 1947 ਵਿੱਚ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਮਰਾਠੀ ਸਾਹਿਤ ਸੰਮੇਲਨ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕੀਤੀ।
ਪਰਿਵਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
ਫਟਕ ਦੀ ਵੰਸ਼ਜ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਹੈ ਜੋ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਕੋਂਕਣ (कोकण) ਖੇਤਰ ਦੇ ਕਮੋਦ ਕਸਬੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਉਸ ਦੇ ਪੂਰਵਜ ਭੋਰ ਚਲੇ ਗਏ, ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਉਸ ਸ਼ਾਹੀ ਰਿਆਸਤ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਅਧੀਨ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਸਿੱਖਿਆ[ਸੋਧੋ]
ਫਾਟਕ ਨੇ 1915 ਵਿੱਚ ਬੀ.ਏ. ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਕਲਾ ਅਤੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਵੀ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ। ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤ ਉਸਨੇ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਿਗੰਬਰ ਪਾਲੁਸਕਰ ਨੂੰ ਉਸਤਾਦ ਧਾਰ ਕੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸੀ।
ਕੈਰੀਅਰ[ਸੋਧੋ]
ਫਟਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਪਹਿਲਾਂ ਮਰਾਠੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਇੰਦੁਪ੍ਰਕਾਸ਼ (इंदुप्रकाश) ਦੇ ਸੰਪਾਦਕੀ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਿਰ 1923 - '35 ਦੌਰਾਨ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਨਵਾਂ ਕਾਲ (नवा काळ), ਜੋ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਜੀ ਪ੍ਰਭਾਕਰ ਖਾਡਿਲਕਰ ਨੇ 1923 ਵਿੱਚ ਨਵਾਂ ਅਰੰਭ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
1935 ਵਿਚ, ਫਾਟਕ ਮਰਾਠੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਰੁਈਆ ਕਾਲਜ ਦੀ ਫੈਕਲਟੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ।
ਉਸਨੇ ਵਵਿਧ ਗਿਆਨ ਵਿਸਤਾਰ (विविधज्ञानविस्तार), ਚਿਤ੍ਰਮਯ ਜਗਤ (चित्रमयजगत), ਅਤੇਵਵਿਧਵ੍ਰੁਤ (विविधवृत्त) ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਭਿੰਨ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਉੱਤੇ ਲੇਖ ਲਿਖੇ। ਉਹ ਅਕਸਰ ਐਸੇ ਵਿਚਾਰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦਾ ਸੀ ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਉਲਟ ਸੀ। ਉਸਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰਭੇਦੀ (अंतर्भेदी) ਕਲਮੀ ਨਾਮ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਕੁਝ ਜੀਵਨ ਚਿੱਤਰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।
ਫਾਟਕ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਬਾਲ ਗੰਗਾਧਰ ਤਿਲਕ ਦੀ ਲੇਖਕ ਨਰਹਰ ਚਿੰਤਨ ਕੇਲਕਰ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀ ਜੀਵਨੀ ਦੀ ਵਿਸਥਾਰਤ ਆਲੋਚਨਾ ਲਿਖੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਉਸ ਜੀਵਨੀ ਵਿੱਚ ਅਢੁਕਵੀਂ ਲਫ਼ਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਗਲਤੀਆਂ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕੁਝ ਇਤਿਹਾਸਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਕਾਰਜ ਦੀ ਸਮਝ ਦੀ ਕਦੇ ਕਦੇ ਮਿਲਦੀ ਕਮੀ ਲਈ ਜੀਵਨੀ ਲੇਖਕ ਦੀ ਅਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] [ <span title="This claim needs references to reliable sources. (May 2016)">ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ</span> ]
ਜੀਵਨੀਮੂਲਕ ਰਚਨਾਵਾਂ[ਸੋਧੋ]
- श्रीमन्महाराज संद्रराव होलकर: मराठेशाहीअखेरचा अद्वितीय स्वातंत्र्यवीर
- अर्वाचीन महाराष्ट्रातील सहा थोर पुरुष (1949)
- ज्ञानेश्वर ਅਤੇ ज्ञानेश्वरी (1949)
- श्री एकनाथ - वाड्मय आणि कार्य (1950)
- आदर्श भारतसेवक
- ਜਸਟਿਸ ਮਹਾਦੇਵ ਗੋਵਿੰਦ ਰਨਡੇ ਦੀ ਜੀਵਨੀ (ਮਰਾਠੀ ਵਿੱਚ)
- ਬਾਲ ਗੰਗਾਧਰ ਤਿਲਕ ਦੀ ਜੀਵਨੀ (ਮਰਾਠੀ ਵਿੱਚ)
- ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਜੀ ਪ੍ਰਭਾਕਰ ਖਾਡਿਲਕਰ ਦੀ ਜੀਵਨੀ (ਮਰਾਠੀ ਵਿੱਚ)
ਆਦਰਸ਼ ਭਾਰਤ ਸੇਵਕ (आदर्श भारतसेवक) ਨੂੰ 1970 ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ।