ਨਿਹੰਗ ਖ਼ਾਨ
ਨਿਹੰਗ ਖ਼ਾਨ (ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ: نهنگ خاں) ਰੋਪੜ ਨੇੜੇ ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਰਿਆਸਤ ਕੋਟਲਾ ਨਿਹੰਗ ਖ਼ਾਨ ਦਾ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ ਹਾਕਮ ਸੀ।[1] ਉਹ ਦਸਮ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਦੋਸਤ ਅਤੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਸੀ। ਗੁਰੂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਾਥੀ ਅਕਸਰ ਨਿਹੰਗ ਖਾਨ ਕੋਲ ਆ ਕੇ ਠਹਿਰਦੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਮੁਗਲ ਫੌਜਾਂ ਦੇ ਅਤਿਆਚਾਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਨਿਹੰਗ ਖ਼ਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਨਿਹੰਗ ਖਾਂ ਪਠਾਣ ਸ਼ਾਹ ਸੁਲੇਮਾਨ ਗਜ਼ਨਬੀ ਦੀ ਕੁਲ ਵਿੱਚੋਂ ਨੌਰੰਗ ਖਾਂ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ।[2][3]
ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਅਤੇ ਨਿਹੰਗ ਖ਼ਾਨ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਵਿਕਰਮ ਸੰਵਤ ਸਾਲ 1745 (1688 ਈਸਵੀ) ਵਿੱਚ ਮੱਘਰ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਹੋਈ ਸੀ।[1] ਨਿਹੰਗ ਖਾਨ ਗੁਰੂ ਜੀ ਤੋਂ ਏਨਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਗੁਰੂ ਦੇ ਕਾਜ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।[1] ਉਸ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਜੋਂ, ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਭਾਈ ਨਿਹੰਗ ਖਾਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[4] ਨਿਹੰਗ ਖਾਨ ਦਾ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਭਾਈ ਆਲਮ ਖਾਨ ਸੀ ਜਿਸ ਦੇ ਵਿਆਹ ਮੌਕੇ 3 ਮਈ 1694 ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਵੀ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਏ ਸਨ।[5]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ 1.0 1.1 1.2 Surjit Singh Gandhi, History of Sikh Gurus Retold: 1606-1708 C, Atlantic Publishers & Distributors, 2007, ISBN 978-81-269-0858-5,
... the Guru met Nihang Khan, the Zamindar of Kotla Nihang Khan, a place in proximity to present-day Ropar city. Nihang Khan was so moved that he decided to dedicate his all in the cause of the Guru. This happened on the Amavas or Maghar 1745 Bk 1688 ...
- ↑ N. Hanif, Biographical encyclopedia of Sufis: Volume 3, Sarup & Sons, 2000, ISBN 978-81-7625-087-0,
... Guru Gobind Singh, the reigning Sikh Guru, had a large number of followers among the Muslims like Pir Budhu Shah, Nihang Khan, Ghani Khan, Nabi Khan and others ...
- ↑ Parvinder Kaur, Virbhan Singh, Kar sewa of historical gurudwaras, Sapra Publications, 1996, ISBN 978-81-86686-00-3,
... While proceeding to Chamkaur Sahib after crossing the Sarsa river Sri Guru Gobind Singh Ji had put out the kiln here with his horse's hoofs. The local Pathaan Nihang Khan, without caring for the risk, served Guruji and ...
- ↑ Harjinder Singh Dilagir, Who are the Sikhs?, Sikh Educational Trust, 2000,
... 6.12.1705 Guru Gobind Singh Sahib reached residence of Bhai Nihang Khan at Kotla Nihang ...
- ↑ Harjinder Singh Dilagir, The Sikh reference book, Sikh Educational Trust for Sikh University Centre, Denmark, 1997, ISBN 978-0-9695964-2-4,
... On May 3, 1694, Guru Sahib attended the betrothal ceremony of Bhai Aalam Khan (second), the son of Bhai Nihang Khan ...