ਨੂਰਮਹਿਲ

ਨੂਰਮਹਿਲ
ਨੂਰਮਹਿਲ
	ਨੂਰਮਹਿਲ, ਬਹਾਵਲਪੁਰ
	Location within ਪੰਜਾਬ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂਰਮਹਿਲ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ)
ਆਮ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਸ਼ੈਲੀ	ਇਤਾਲਵੀ ਚੈਟੋ ਵਾਂਗ ਨਿਓਕਲਾਸੀਕਲ ਲੀਹਾਂ 'ਤੇ
ਕਸਬਾ ਜਾਂ ਸ਼ਹਿਰ	ਬਹਾਵਲਪੁਰ
ਦੇਸ਼	ਪਾਕਿਸਤਾਨ
ਗੁਣਕ	29°22′45″N 71°40′04″E / 29.3792°N 71.6679°E
ਨਿਰਮਾਣ ਆਰੰਭ	1872
ਮੁਕੰਮਲ	1875
ਤਕਨੀਕੀ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਅਕਾਰ	44,600 ਵਰਗ ਫੁੱਟ (4,140 ਵਰਗ ਮੀਟਰ)
ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਅਤੇ ਉਸਾਰੀ
ਆਰਕੀਟੈਕਟ	Mr. Heennan

ਨੂਰ ਮਹਿਲ (نور محل) ਬਹਾਵਲਪੁਰ, ਪੰਜਾਬ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹਿਲ ਹੈ ਜੋ ਇਸ ਵੇਲ਼ੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਹੈ। ਇਹ 1872 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਇਤਾਲਵੀ ਚੈਟੋ ਵਾਂਗ ਨਿਓਕਲਾਸੀਕਲ ਲੀਹਾਂ 'ਤੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਉਹ ਵੀ ਉਸ ਸਮੇਂ ਜਦੋਂ ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਦਾ ਦੌਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਇਹ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਬਹਾਵਲਪੁਰ ਰਿਆਸਤ ਦੇ ਨਵਾਬਾਂ ਕੋਲ਼ ਸੀ। ^[1]

ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]

ਇਸ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਬਾਰੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹਨ। ਸੂਤਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਨਵਾਬ ਸਰ ਸਾਦਿਕ ਅੱਬਾਸੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲਈ ਮਹਿਲ ਬਣਵਾਇਆ ਸੀ। ^[2]

ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਨੂਰ ਮਹਿਲ ਬਹਾਵਲਪੁਰ ਦੇ ਲੁਕਵੇਂ ਰਤਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਮਹਿਲ ਜਨਤਾ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਅੱਜ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਹੈ ਅਤੇ ਰਾਜ ਦਰਬਾਰਾਂ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਨਾਲ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਗੈਸਟ ਹਾਊਸ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ[ਸੋਧੋ]

ਮਿਸਟਰ ਹੇਨਨ, ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਜੋ ਕਿ ਰਾਜ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਸੀ, ਨੇ ਇਮਾਰਤ ਦਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ। ਨੂਰ ਪੈਲੇਸ ਦੀ ਨੀਂਹ 1872 ਵਿਚ ਰੱਖੀ ਗਈ ਸੀ। ਰਾਜ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸਿੱਕੇ ਇਸਦੀ ਨੀਂਹ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ੁਭ ਸ਼ਗਨ ਵਜੋਂ ਦੱਬੇ ਗਏ। ਮਹਿਲ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮੱਗਰੀ ਅਤੇ ਫਰਨੀਚਰ ਇੰਗਲੈਂਡ ਅਤੇ ਇਟਲੀ ਤੋਂ ਮੰਗਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। 1862 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ ਦੇ ਸਿੱਕੇ ਵਿੱਚ 11.66 ਗ੍ਰਾਮ ਚਾਂਦੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਮਹਿਲ ਦੀ ਉਸਾਰੀ 1875 ਵਿੱਚ 12 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋਈ ਸੀ। 2016 ਵਿੱਚ ਇਹ ਰਕਮ ਲਗਭਗ 81 ਲੱਖ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਨੂਰ ਮਹਿਲ ਦਾ ਰਕਬਾ 44,600 ਵਰਗ ਫੁੱਟ (4,140 ਵਰਗ ਮੀਟਰ) ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ 32 ਕਮਰੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 14 ਬੇਸਮੈਂਟ ਵਾਲ਼ੇ, 6 ਵਰਾਂਡੇ ਅਤੇ 5 ਗੁੰਬਦ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ^[3]

1956 ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਬਹਾਵਲਪੁਰ ਰਿਆਸਤ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਇਮਾਰਤ ਔਕਾਫ਼ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਈ ਸੀ। ਮਹਿਲ 1971 ਵਿੱਚ ਫੌਜ ਨੂੰ ਲੀਜ਼ 'ਤੇ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ; 1997 ਵਿੱਚ ਫੌਜ ਨੇ ਇਸਨੂੰ 119 ਕਰੋੜ ਦੀ ਰਕਮ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਿਆ।

ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਸਤੰਬਰ 2001 ਵਿੱਚ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਇੱਕ "ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸਮਾਰਕ" ਘੋਸ਼ਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਹੁਣ ਆਮ ਸੈਲਾਨੀਆਂ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀਆਂ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਹੈ।

ਦੇਖਣ ਲਾਇਕ ਚੀਜ਼ਾਂ[ਸੋਧੋ]

ਮਹਿਲ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਨਵਾਬਾਂ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਵਰਤੋਂ-ਵਸਤੂਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ - ਤਲਵਾਰਾਂ, ਕਰੰਸੀ ਨੋਟ ਅਤੇ ਸਿੱਕੇ, ਕਾਨੂੰਨੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼, ਫਰਨੀਚਰ ਅਤੇ ਪਿਆਨੋ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲੰਬੀ ਕੰਧ ਵੀ ਹੈ ਜਿਸ ਤੇ ਨਵਾਬਾਂ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਲੱਗੀਆਂ ਹਨ। ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਤਸਵੀਰ ਅਸਲੀ ਹੈ, ਬਾਕੀ ਸਾਰੀਆਂ ਕਾਲਪਨਿਕ ਹਨ। ਮਹਿਲ ਦੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਜੇਲ੍ਹ ਦੀ ਕੋਠੜੀ ਵੀ ਹੈ।