ਪੁਨੇਰੀ ਪਗੜੀ
ਪੁਨੇਰੀ ਪਗੜੀ ਦਸਤਾਰ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਸ਼ੈਲੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੁਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਮਾਣ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[1] ਇਹ ਦੋ ਸਦੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ[2] ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਸਨਮਾਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ, ਪਰ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਪਗੜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਦਲ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਹ ਕਾਲਜਾਂ ਵਿੱਚ ਰਵਾਇਤੀ ਦਿਨਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਗੜੀ ਦੀ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਲਈ, ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਇਸ ਨੂੰ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸੰਕੇਤ (ਜੀਆਈ) ਦਰਜਾ ਦੇਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[3] ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਪੂਰੀ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ 4 ਸਤੰਬਰ 2009 ਨੂੰ ਪਗੜੀ ਬੌਧਿਕ ਜਾਇਦਾਦ ਬਣ ਗਈ।[1]
ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
ਪੁਨੇਰੀ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀ ਪਗੜੀ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕ ਮਹਾਦੇਵ ਗੋਵਿੰਦ ਰਾਨਾਡੇ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਇਸਨੂੰ ਲੋਕਮਾਨਿਆ ਤਿਲਕ, ਜੇ.ਐਸ. ਕਰੰਦੀਕਰ, ਡੀ.ਡੀ. ਸਾਠੀਏ, ਡਾ. ਵਿੱਠਲ ਰਾਓ ਗਾਡੇ, ਤਾਤਿਆ ਸਾਹਿਬ ਕੇਲਕਰ ਅਤੇ ਦੱਤੋ ਵਾਮਨ ਪੋਤਦਾਰ ਵਰਗੇ ਕਈ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪਹਿਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। 1973 ਵਿੱਚ ਮਰਾਠੀ ਨਾਟਕ ਘਸ਼ੀਰਾਮ ਕੋਤਵਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਗੜੀ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋ ਗਈ।
ਵਰਤੋਂ[ਸੋਧੋ]
ਪਗੜੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਖਾਸ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਿਆਹ ਸਮਾਗਮਾਂ ਅਤੇ ਸਕੂਲਾਂ ਅਤੇ ਕਾਲਜਾਂ ਵਿਚ ਰਵਾਇਤੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ। ਗੱਭਰੂ ਕਲਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਨੌਜਵਾਨ ਇਸਨੂੰ ਪਹਿਨਦੇ ਹਨ। ਪਗੜੀ, ਸਨਮਾਨ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, ਇੱਕ ਯਾਦਗਾਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੀਰੀਅਡ ਫਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਥੀਏਟਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਰਤੋਂ ਲੱਭਦਾ ਹੈ।[3]
ਬੌਧਿਕ ਸੰਪਤੀ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦੇਣਾ[ਸੋਧੋ]
10 ਮੈਂਬਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਪੁਨੇਰੀ ਪਗੜੀ ਸੰਘ ਨੇ ਪਗੜੀ ਲਈ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸੰਕੇਤ (ਜੀਆਈ) ਟੈਗ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸੰਕੇਤ ਰਜਿਸਟਰੀ ਅੱਗੇ ਅਰਜ਼ੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਮਹਾਨ ਮਿਸ਼ਨ ਗਰੁੱਪ ਕੰਸਲਟੈਂਸੀ, ਜੋ ਬੌਧਿਕ ਸੰਪੱਤੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਅਰਜ਼ੀ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਹੈ।[2] ਇਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਪਗੜੀ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨਯੋਗ ਬਣਾਉਣਾ, ਇਸਦੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਪੁਨੇਰੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣਾ ਸੀ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ, 4 ਸਤੰਬਰ 2009 ਨੂੰ, ਸਿਰਲੇਖ ਨੂੰ ਭੂਗੋਲਿਕ ਸੰਕੇਤ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪਗੜੀ ਪੁਣੇ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪਛਾਣ ਬਣ ਗਈ।[1] ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਗੜੀ ਨੂੰ ਬੌਧਿਕ ਸੰਪੱਤੀ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ (ਆਈ.ਪੀ.ਆਰ.) ਮਿਲ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪੁਣੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਬਣੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪੱਗ ਨੂੰ ਪੁਣੇਰੀ ਪਗੜੀ ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਵੇਚਣਾ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਪੁਨੇਰੀ ਪਗੜੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਆਈਪੀਆਰ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦਾਰਜੀਲਿੰਗ ਚਾਹ, ਬਨਾਰਸੀ ਸਾੜੀਆਂ, ਤਿਰੂਪਤੀ ਲੱਡੂ, ਆਦਿ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[4]
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ[ਸੋਧੋ]
- ਪੁਣੇ ਦੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ
- ਪਗੜੀ (ਪਗੜੀ)
- ਫੇਟਾ (ਪਗੜੀ)
- ਇਲਕਲ ਸਾੜੀ
- ਨਵਲਗੁੰਡ ਦਰੀਆਂ
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 "Indian association seeks IPR for 'Puneri Pagadi'". Business Standard. 7 April 2009. Retrieved 12 June 2012.
- ↑ 2.0 2.1 "Turban legend: Puneri Pagadi may soon get intellectual property tag". Mid-day. 6 April 2009. Retrieved 13 June 2012.
- ↑ 3.0 3.1 Shruti Nambiar (2 August 2011). "The Pagadi Unravelled". The Indian Express. pp. 1–2. Retrieved 13 June 2012.
- ↑ "Puneri Pagadi gets GI tag; latest to join protected goods club". Zee News. 21 September 2009. Retrieved 13 June 2012.