ਫ਼ੀਹੇ ਮਾ ਫ਼ੀਹ
ਫ਼ੀਹੇ ਮਾ ਫ਼ੀਹ (Persian: فیه مافیه; Arabic: فیه ما فیه), "ਇਸ ਹੈ ਜੋ ਇਹ ਹੈ" ਜਾਂ " ਇਸ ਵਿੱਚ ਜੋ ਇਸ ਵਿੱਚ") 13ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਲੇਖਕ, ਰੂਮੀ ਦੀ ਇੱਕ ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਾਰਤਕ ਲਿਖਤ ਹੈ। ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ 72 ਛੋਟੇ ਪ੍ਰਵਚਨ ਹਨ।
ਵੇਰਵਾ[ਸੋਧੋ]
ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਅਤੇ ਮੂਲ[ਸੋਧੋ]
ਜੇ. ਐੱਮ. ਸਾਦੇਗ਼ੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ 1316 ਵਿੱਚ ਮਿਲੀ ਕਾਪੀ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ "ਫ਼ੀਹੇ ਮਾ ਫ਼ੀਹ" ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 1350 ਦੇ ਨੇੜੇ ਤੇੜੇ ਮਿਲੀ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕਾਪੀ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਅਸਰਾਰ ਅਲ-ਜਲਾਲੀਏਹ ਹੈ। ਮਸਨਵੀ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਖ਼ੁਦ ਰੂਮੀ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦਾ ਹੈ[1] ਕਿ
بس سوال و بس جواب و ماجرا
بد میان زاهد و رب الوری
که زمین و آسمان پر نور شد
در مقالات آن همه مذکور شد
(ਬੱਸ ਸਵਾਲ ਓ ਬੱਸ ਜਵਾਬ ਵ ਮਾਜਰਾ
ਬਦ ਮਿਆਨ ਜ਼ਾਹਿਦ ਓ ਰੱਬ ਅਲੋਰੀ
ਕਿ ਜ਼ਮੀਨ ਓ ਆਸਮਾਨ ਪੁਰ ਨੂਰ ਸ਼ੁੱਦ
ਦਰ ਮਕਾਲਾਤ ਆਨ ਹੁੰਮਾ ਮਜ਼ਕੂਰ ਸ਼ੁੱਦ)
ਬਹੁਤੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ਕਿ ਹਵਾਲਾ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਵੱਲ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਾਪੀਆਂ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ Maghalat-e Mowlana ਨਕਲ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਇਰਾਨ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਹੇਠ.ਮਿਲਦਾ ਹੈ।
ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਦੇ ਨਿਜੀ ਜੀਵਨ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ। ਕਿਤਾਬ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਕਾਪੀ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ, ਬ. ਫੋਰੁਜ਼ਾਨਫਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਸੁਲਤਾਨਵਲਾਦ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਹ ਰੂਮੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਮਸਨਵੀ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਲੈਕਚਰਾਂ ਦੇ ਖਰੜਿਆਂ ਅਤੇ ਆਪ ਲਿਖੇ ਨੋਟਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਲਿਖੀ।
ਈਸੈਂਸ ਆਫ਼ ਰੂਮੀ ਵਿਚ, ਜੌਨ ਬਾਲਡੌਕ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਫ਼ੀਹੇ ਮਾ ਫ਼ੀਹ ਰੂਮੀ ਦੇ ਡਿਸਕੋਰਸਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਗਏ ਸੀ। ਰੂਮੀ 1207 ਤੋਂ 1273 ਤਕ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਫ਼ੀਹੇ ਮਾ ਫ਼ੀਹ ਸ਼ਾਇਦ 1260 ਅਤੇ 1273 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਰੂਮੀ, ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀ ਗਈ ਸੀ।
ਮਹੱਤਤਾ[ਸੋਧੋ]
ਫ਼ਾਰਸੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ (ਇੰਕਲਾਬ-ਏ ਅਦਬੀ) ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਪਹਿਲੀਆਂ ਵਾਰਤਿਕ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਮਸਨਾਵੀ ਦੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ ਸੂਫ਼ੀਵਾਦ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਦਾ ਵੀ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਨੁਵਾਦ[ਸੋਧੋ]
ਇਹ ਪੁਸਤਕ 1 ਫਰਵਰੀ 1961 ਵਿੱਚ ਏ. ਜੇ. ਅਰਬੇਰੀ ਦੁਆਰਾ ਡਿਸਕੋਰਸਜ ਆਫ਼ ਰੂਮੀ (ਰੂਮੀ ਦੇ ਪ੍ਰਵਚਨ) ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ (ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ) ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ 71 ਪ੍ਰਵਚਨ ਹਨ। ਇੱਕ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕ ਅਨੁਵਾਦ 1998 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਡਾ. ਬਾਂਕੇ ਬਿਹਾਰੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਸਿਰਲੇਖ Fiha Ma Fiha, Table Talk of Maulani Rumi (ਫ਼ੀਹੇ ਮਾ ਫ਼ੀਹ, ਟੇਬਲ ਟਾਕ ਮੌਲਾਨੀ ਰੂਮੀ) ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਡੀ.ਕੇ. ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ - ਆਈਐਸਬੀਐਨ 81-7646-029-ਐਕਸ।
ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ[ਸੋਧੋ]
- ਮਸਨਵੀ
- ਪਰਵਾਨੇ
ਸੂਚਨਾ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "حکایت شیخ محمد سررزی غزنوی قدس الله سره" in Masnavi-i Ma'navi.
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ[ਸੋਧੋ]
- Discourses of Rumi (PDF; 695 KB)