ਬਿਕਰਮੀ ਸੰਮਤ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਗਿਆਨਕੋਸ਼ ਤੋਂ

ਬਿਕਰਮੀ ਸੰਮਤ ( Listen ) ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਕਲੰਡਰ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੇਪਾਲ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੁਝ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਕਲੰਡਰ ਦਾ ਦਰਜਾ ਹਾਸਿਲ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਮਹੀਨੇ ਚੰਦ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਦੁਆਲੇ ਧਰਤੀ ਦੇ ਗੇੜੇ ਮੁਤਾਬਕ ਹਨ।

ਬਿਕਰਮੀ ਸੰਮਤ ਗ੍ਰੈਗੋਰੀਅਨ ਕਲੰਡਰ ਤੋਂ 56.7 ਸਾਲ ਅੱਗੇ ਹੈ। 

ਬਿਕਰਮੀ ਸੰਮਤ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਰਾਜਾ ਵਿਕ੍ਰਮਾਦਿੱਤ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ।[1][2] ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਰਾਣਾ ਰਾਜਿਆਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸਰਕਾਰੀ ਕਲੰਡਰ ਬਣਾਇਆ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਸ਼ਕ ਸੰਮਤ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ ਬਿਕਰਮੀ ਸੰਮਤ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੋਈ ਹੈ। ਸ਼ਕ ਸੰਮਤ ਦੀ ਬਜਾਏ ਬਿਕਰਮੀ ਸੰਮਤ ਵਰਤਣ ਦੀ ਮੰਗ ਉੱਠਦੀ ਰਹੀ ਹੈ।[3]

ਮਹੀਨੇ[ਸੋਧੋ]

ਨੰਬਰ ਨਾਂਅ ਨੇਪਾਲੀ ਵਿੱਚ ਦਿਨ ਗ੍ਰੈਗੋਰੀਅਨ ਮਹੀਨੇ
1 ਵਿਸਾਖ बैशाख 30 / 31(30.950 exactly) ਮੱਧ ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਮੱਧ ਮਈ
2 ਜੇਠ जेष्ठ or जेठ 31 / 32(31.429 exactly) ਮੱਧ ਮਈ ਤੋਂ ਮੱਧ ਜੂਨ
3 ਹਾੜ੍ਹ आषाढ़ or असार 31 / 32(31.638 exactly) ਮੱਧ ਜੂਨ ਤੋਂ ਮੱਧ ਜੁਲਾਈ
4 ਸਾਵਣ श्रावण or साउन / सावन 31 / 32(31.463 exactly) ਮੱਧ ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ ਮੱਧ ਅਗਸਤ
5 ਭਾਦੋਂ भाद्र or भदौ/भादो 31 / 32(31.012 exactly) ਮੱਧ ਅਗਸਤ ਤੋਂ ਮੱਧ ਸਤੰਬਰ
6 ਅੱਸੂ आश्विन or असोज or कुआर/क्वार 30 / 31(30.428 exactly) ਮੱਧ ਸਤੰਬਰ ਤੋਂ ਮੱਧ ਅਕਤੂਬਰ
7 ਕੱਤਕ कार्तिक 29 / 30(29.879 exactly) ਮੱਧ ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਮੱਧ ਨਵੰਬਰ
8 ਮੱਘਰ मार्ग or मंसिर/अगहन 29 / 30(29.475 exactly) ਮੱਧ ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਮੱਧ ਦਸੰਬਰ
9 ਪੋਹ पौष or पुष/पूस 29 / 30(29.310 exactly) ਮੱਧ ਦਸੰਬਰ ਤੋਂ ਮੱਧ ਜਨਵਰੀ
10 ਮਾਘ माघ 29 / 30(29.457 exactly) ਮੱਧ ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਮੱਧ ਫ਼ਰਵਰੀ
11 ਫੱਗਣ फाल्गुन or फागुन 29 / 30(29.841 exactly) ਮੱਧ ਫ਼ਰਵਰੀ ਤੋਂ ਮੱਧ ਮਾਰਚ
12 ਚੇਤ चैत्र or चैत 30 / 31(30.377 exactly) ਮੱਧ ਮਾਰਚ ਤੋਂ ਮੱਧ ਅਪ੍ਰੈਲ

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

  1. Ashvini Agrawal (1989). Rise and Fall of the Imperial Guptas. Motilal Banarsidass Publ. pp. 174–175. ISBN 978-81-208-0592-7.
  2. The Encyclopædia of India and of Eastern and Southern Asia by Edward Balfour, B. Quaritch 1885, p.502.
  3. "Vikram Samvat should be declared national calendar". The Free Press Journal. 15 February 2012. Retrieved 28 March 2012. {{cite news}}: Italic or bold markup not allowed in: |newspaper= (help)