ਬਿਧੀ ਚੰਦ
ਬਿਧੀ ਚੰਦ ਛੀਨਾ [1] ( ਗੁਰਮੁਖੀ : ਬਿਧੀ ਚੰਦ; 26 ਅਪ੍ਰੈਲ 1579 – 30 ਅਗਸਤ 1638 ਜਾਂ 1640 [1] [note 1] ) ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਇੱਕ ਸਿੱਖ, ਧਾਰਮਿਕ ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਕਮਾਂਡਰ ਸੀ, ਜੋ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ 37 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰੀ `ਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਛੀਨਾ ਬਿਧੀ ਚੰਦ ਪਿੰਡ ਦਾ ਵਾਸੀ ਸੀ। ਛੀਨਾ ਬਿਧੀ ਚੰਦ ਲਾਹੌਰ ਦਾ ਨਹੀਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਅਸਥਾਨ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੀ ਪਿੰਡ ਛੀਨਾ ਬਿਧੀ ਚੰਦ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਵਾਸੀਆਂ ਨੇ ਬਾਬਾ ਦਇਆ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਬਣਵਾਇਆ ਸੀ। ਬਾਬਾ ਦਇਆ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਇਸ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ। ਹਰ ਸਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ (ਬਾਬਾ ਬਿਧੀ ਚੰਦ) ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਹਾੜੇ 'ਤੇ ਬਾਬਾ ਦਇਆ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਹੁਣ ਬਾਬਾ ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਪਿੰਡ ਛੀਨਾ ਬਿਧੀ ਚੰਦ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਅੱਜ ਤੱਕ ਇੱਥੇ ਮਨਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਚੇਲੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਈ। [2]
ਜੀਵਨੀ[ਸੋਧੋ]
ਅਰੰਭਕ ਜੀਵਨ[ਸੋਧੋ]
ਉਹ ਛੀਨਾ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਇੱਕ ਜੱਟ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। [3] [4] [5] ਉਸਦਾ ਪਿਤਾ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਜੀ ਦਾ ਸਿੱਖ ਹਿੰਦਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। [6] ਜਵਾਨੀ ਵਿਚ ਬਿਧੀ ਚੰਦ ਲਾਹੌਰ ਜ਼ਿਲੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਸੁਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਵਾਸੀ ਸੀ ਅਤੇ ਬੁਰੀ ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਪੈ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਡਾਕੇ ਮਾਰਦਾ ਸੀ। [1] [6] ਇੱਕ ਦਿਨ, ਪਿੰਡ ਚੋਹਲਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਇੱਕ ਧਰਮੀ ਸਿੱਖ ਭਾਈ ਅਦਲੀ ਉਸਨੂੰ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਹਜ਼ੂਰੀ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਏ ਜਿੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਰੂਹ ਪਲਟੀ ਹੋਈ। ਡਾਕੂਆਂ ਅਤੇ ਕੁਕਰਮਾਂ ਦਾ ਉਸਦਾ ਜੀਵਨ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਜਾਣ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਹੁਣ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਜੀਵਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋਰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਉਹ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਦਾ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਬਣ ਗਿਆ। [6]
ਬਾਅਦ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ[ਸੋਧੋ]
ਉਹ 1606 ਵਿੱਚ ਲਾਹੌਰ ਵਿਖੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਗੁਰੂ ਅਰਜੁਨ ਦੇ ਨਾਲ ਚੁਣੇ ਗਏ ਪੰਜ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ [1] ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ 'ਤੇ, ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ-ਪ੍ਰੇਮੀ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਖਤਰੇ ਵਿਚ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਦਾ ਟਾਕਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਫੌਜ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਵੱਲ ਮੋੜ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਬਾਬਾ ਬਿਧੀ ਚੰਦ ਨੂੰ ਰਿਸਾਲਦਾਰੀ (ਘੋੜ-ਸਵਾਰ) ਦੇ ਕਮਾਂਡਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਜਿਸਨੂੰ ਉਹ ਪਾਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਬਾਬਾ ਬਿਧੀ ਚੰਦ ਘੋੜਸਵਾਰ ਸੈਨਾ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਕਮਾਂਡਰ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਗੈਰ-ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ ਮੁਗਲਾਂ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਬਾਬਾ ਬਿਧੀ ਚੰਦ ਨੇ ਮੁਗਲ ਫੌਜਾਂ ਨਾਲ ਕਈ ਲੜਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਬਹਾਦਰੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਕਾਰਨਾਮੇ ਦਿਖਾਏ। [2] [7] ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਬਾਬਾ ਬਿਧੀ ਚੰਦ ਨੂੰ ਧੰਨ ਧੰਨ ਕਿਹਾ (ਬਿਧੀ ਚੰਦ ਛੀਨਾ,ਗੁਰੂ ਕਾ ਸੀਨਾ,ਪਰੇਮ ਭਗਤਿ ਲੀਨਾ,ਕਦੇ ਕਮੀ ਨਾਹ।) ਭਾਵ ਬਿਧੀ ਚੰਦ ਗੁਰੂ ਦਾ ਸੀਨਾ ਹੈ। ਉਹ ਪਰੇਮ ਭਗਤੀ ਵਿੱਚ ਲੀਨ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਅਕਾਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਚਾਰ ਕਮਾਂਡਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ, ਪਹਿਲੀ ਖੜੀ ਸਿੱਖ ਫੌਜ ਜਿਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ। [8]
ਦਿਲਬਾਗ ਅਤੇ ਗੁਲਬਾਗ[ਸੋਧੋ]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 Fenech, Louis E. (2014). Historical Dictionary of Sikhism. W. H. McLeod (3rd ed.). Lanham: Rowman & Littlefield Publishers. p. 70. ISBN 978-1-4422-3601-1. OCLC 881607325. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; name ":2" defined multiple times with different content - ↑ 2.0 2.1 Siṅgh, Bhagat (2002). "BIDHĪ CHAND, BHĀĪ (d. 1640)". In Singh, Harbans (ed.). The Encyclopaedia of Sikhism. Vol. I (4th ed.). Punjabi University. pp. 367–368. ISBN 978-81-7380-100-6. OCLC 808441524. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; name "eos" defined multiple times with different content - ↑ Narang, Gokul Chand (1972). Glorious History of Sikhism: From the Times and Teachings of Guru Nanak to the Death of Maharaja Ranjit Singh (6th, reprint ed.). New Book Society of India. p. 80. ISBN 9788186619209.
- ↑ Azad, Mohammad Akram Lari (1990). Religion and Politics in India During the Seventeenth Century. Criterion Publications. p. 154.
- ↑ Grewal, J. S.; Habib, Irfan (2001). Sikh History from Persian Sources: Translations of Major Texts. Tulika. p. 9. ISBN 9788185229171.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 Singha, H. S. (2000). The encyclopedia of Sikhism (over 1000 entries). New Delhi: Hemkunt Publishers. p. 37. ISBN 81-7010-301-0. OCLC 243621542.
- ↑ Prithi Pal Singh (2006). The history of Sikh gurus. New Delhi: Lotus Press. p. 93. ISBN 81-8382-075-1. OCLC 297207913.
- ↑ Singh, Nirdr (1998). The Fighting Traditions and Fighting Arts of the Traditional Sikh Warriors the Beloved of Guru Gobind Singh Ji the Akali Nihangs (2nd ed.). Budha Dal and Tarna Dal.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:<ref> tags exist for a group named "note", but no corresponding <references group="note"/> tag was found