ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਕਲਾ
ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਕਲਾ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਆਰਟਸ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਅਭਿਆਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਹੁਣ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਕਲਾ ਦਾ ਇੱਕ ਸਦੀਵੀ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੋ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਅੱਜ ਤੱਕ ਇਸਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਕਲਾ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ, ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ, ਮੂਰਤੀ ਅਤੇ ਪੇਂਟਿੰਗ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ।
ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
ਵਾਰੀ-ਬਟੇਸ਼ਵਰ ਦੇ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਦੀ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਖੁਦਾਈ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਕਲਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ 450 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਦਾ ਹੈ। [1] ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਖੁਦਾਈ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸ਼ਹਿਰੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੀ ਹੋਂਦ ਬਾਰੇ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀਆਂ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਟਕਰਾਅ ਹੈ। ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਕਲਾ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਵਿਕਾਸ ਬਾਰੇ ਸਹੀ ਸਬੂਤ ਮੌਰੀਆ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਲੱਭੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਜੋ ਮੌਰੀਆ ਕਲਾ ਦੀ ਅਮੀਰ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਕਲਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਕਾਸ 750 ਤੋਂ 1174 ਈਸਵੀ ਤੱਕ ਮੌਜੂਦ ਪਾਲ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਹੋਇਆ। ਪਾਲ ਵੰਸ਼ ਨੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬੋਧੀ ਕਲਾ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਰੂਪ ਬਣਾਇਆ ਜਿਸਨੇ ਚੀਨੀ ਕਲਾ, ਜਾਪਾਨੀ ਕਲਾ, ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਅਤੇ ਤਿੱਬਤੀ ਕਲਾ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ। [2]
ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ[ਸੋਧੋ]
ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਸਮਕਾਲੀ ਕਲਾ ਦਾ ਰੂਪ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾਈ ਹੈ। ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਕੰਮ ਗੋਲਮ ਕਾਸੇਮ ਡੈਡੀ, ਮਨਜ਼ੂਰ ਆਲਮ ਬੇਗ, ਨੋਜ਼ੇਸ਼ ਅਹਿਮਦ ਅਤੇ ਨਾਇਬੁਦੀਨ ਅਹਿਮਦ ਵਰਗੇ ਪਾਇਨੀਅਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਈਦਾ ਖਾਨਮ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਅਨਵਰ ਹੁਸੈਨ ਨੇ 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ ਮਾਨਵਵਾਦੀ ਕੰਮ ਰਾਹੀਂ ਇੱਕ ਤਬਦੀਲੀ ਲਿਆਂਦੀ। ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਅਭਿਆਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸ਼ਾਹਿਦੁਲ ਆਲਮ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮੀਡੀਆ ਸੰਸਥਾ, ਪਾਠਸ਼ਾਲਾ, ਡਰਿਕ ਪਿਕਚਰ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ; ਹੁਣ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਚੋਬੀ ਮੇਲਾ; ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਅਤੇ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਵਿਸ਼ਵ ਏਜੰਸੀ ਦਾ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਦੋ-ਸਾਲਾ ਤਿਉਹਾਰ। ਮੁਹੰਮਦ ਰਕੀਬੁਲ ਹਸਨ ਦਾ ਸਮਕਾਲੀ ਫੋਟੋ ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ।
ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ[ਸੋਧੋ]
ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸਥਾਨਾਂ ਦੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਇਸ ਤੱਥ ਦੀ ਭਰਪੂਰ ਗਵਾਹੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦੌਰ ਤੋਂ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਦੀ ਕਲਾ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਹਾੜਪੁਰ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿਖੇ, ਪਾਲਾ ਸ਼ਾਸਕ ਧਰਮਪਾਲ ਦੀ ਰਚਨਾ, ਸੋਮਪੁਰਾ ਮਹਾਵਿਹਾਰ, ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਬੋਧੀ ਵਿਹਾਰ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ "ਦੁਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਲਈ ਖੁਸ਼ੀ" ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। [2]
ਦੀਨਾਜਪੁਰ ਵਿੱਚ ਕਾਂਤਾਜਿਊ ਮੰਦਿਰ, ਨਵਰਤਨ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਕਲਾ ਦੇ ਅਖੀਰਲੇ ਦੌਰ ਦੇ ਟੇਰਾਕੋਟਾ ਸਜਾਵਟ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। .[3]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ MM Hoque and SS Mostafizur Rahman, Wari-Bateshwar, Banglapedia: The National Encyclopedia of Bangladesh, Asiatic Society of Bangladesh, Dhaka, Retrieved: 11 January 2013
- ↑ 2.0 2.1 French, JC (1928). The art of the Pal empire of Bengal. Oxford University Press.
The Art of the Pala Empire of Bengal.
- ↑ Journey plus – Dinajpur Archived 23 August 2009 at the Wayback Machine..