ਮਲਿਕ ਰਾਮ
ਮਲਿਕ ਰਾਮ | |
|---|---|
 | |
| ਜਨਮ | ਮਲਿਕ ਰਾਮ ਬਵੇਜਾ 22 ਦਸੰਬਰ 1906 ਫਾਲੀਆ, ਮੰਡੀ ਬਹਾਓਦੀਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ |
| ਮੌਤ | 16 ਅਪ੍ਰੈਲ 1993 (ਉਮਰ 86) ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ |
| ਪੇਸ਼ਾ | ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀ (1939–1965) |
ਮਲਿਕ ਰਾਮ (1906–1993) ਮਲਿਕ ਰਾਮ ਬਵੇਜਾ ਦਾ ਕਲਮੀ ਨਾਮ ਸੀ। ਉਹ ਉਰਦੂ, ਫ਼ਾਰਸੀ ਅਤੇ ਅਰਬੀ ਦੇ ਨਾਮਵਰ ਭਾਰਤੀ ਸਕਾਲਰ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ 1983 ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤ ਅਕੈਡਮੀ ਅਵਾਰਡ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ 'ਤਜ਼ਕਿਰਾ-ਏ-ਮੁਆਸੀਰੀਨ' ਲਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।
ਮਿਰਜ਼ਾ ਗ਼ਾਲਿਬ ਬਾਰੇ ਅੰਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਥਾਰਟੀ, ਉਰਦੂ ਅਤੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਕਵੀ, ਮਲਿਕ ਰਾਮ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਉਰਦੂ ਲੇਖਕਾਂ ਅਤੇ ਆਲੋਚਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਵੀ ਇੱਕ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਤਕਰੀਬਨ ਅੱਸੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਵੀ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਸੰਪਾਦਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਉਰਦੂ, ਫ਼ਾਰਸੀ, ਅਰਬੀ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਹਨ, ਪਰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਉਰਦੂ ਵਿੱਚ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕ, ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।[1] ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਸਨੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤਕ ਰਸਾਲਿਆਂ ਲਈ ਉਰਦੂ ਵਿੱਚ 200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਿਬੰਧ ਅਤੇ ਲੇਖ ਲਿਖੇ ਸਨ।[2]
ਜੀਵਨੀ
[ਸੋਧੋ]ਮਾਲਿਕ ਰਾਮ[3] ਦਾ ਜਨਮ 22 ਦਸੰਬਰ 1906 ਨੂੰ ਫਾਲੀਆ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਵਜ਼ੀਰਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਲਜ, ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। 1931 ਅਤੇ 1937 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ. ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਮਾਸਿਕ ਸਾਹਿਤਕ ਜਰਨਲ ਨੈਰੰਗ-ਏ-ਖਿਆਲ ਦਾ ਸਹਾਇਕ ਸੰਪਾਦਕ ਸੀ[4] ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਸੰਪਾਦਕ ਰਿਹਾ। ਉਹ ਨਾਲੋ ਨਾਲ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਹਫਤਾਵਾਰੀ ਆਰੀਆ ਗਜ਼ਟ ਦਾ ਡੀ ਫੈਕਟੋ ਸੰਪਾਦਕ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ, ਜਨਵਰੀ 1936 ਤੋਂ ਜੂਨ 1936 ਤਕ ਉਹ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅਖਬਾਰ ਭਾਰਤ ਮਾਤਾ ਦਾ ਸਹਾਇਕ ਸੰਪਾਦਕ ਰਿਹਾ।[5] 1939 ਤੋਂ 1965 ਤੱਕ ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ। ਉਸਨੇ ਏਸ਼ੀਆ, ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪੋਸਟਿੰਗਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਵੀ ਸਮੇਂ ਦੀ ਆਗਿਆ ਮਿਲਦੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੁਰਾਲੇਖਾਂ, ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ ਅਤੇ ਅਜਾਇਬ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਪੂਰਬੀ ਪਾਠ ਅਤੇ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਣ ਜਾਂ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ।
1965 ਵਿਚ, ਸਰਕਾਰੀ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਸੰਨਿਆਸ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਲੈਟਰਸ, ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਿਥੇ ਉਹ ਇਸ ਦੇ ਉਰਦੂ ਭਾਗ ਦਾ ਇੰਚਾਰਜ ਸੀ ਅਤੇ ਮੌਲਾਨਾ ਅਬਦੁਲ ਕਲਾਮ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇ ਸੰਪੂਰਨ ਕਾਰਜਾਂ ਦਾ ਸੰਪਾਦਨ ਵੀ ਕੀਤਾ।[6] ਜਨਵਰੀ 1967 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਤਿਮਾਹੀ ਸਾਹਿਤਕ ਸਮੀਖਿਆ ਤਹਿਰੀਰ ਅਰੰਭ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਵਜੋਂ ਉਹ ਉਰਦੂ ਖੋਜ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾ, ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਇਲਮੀ ਮਜਲਿਸ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਆਪ ਮਰਨ ਤਕ ਬਹੁਤ ਲਿਖਣ ਵਾਲਾ ਲੇਖਕ ਰਿਹਾ।
ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਪਹਿਲਾਂ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਖਰੜਿਆਂ ਦੀ ਪੂਰੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਜਾਮੀਆ ਹਮਦਰਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਨੂੰ ਦਾਨ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਲਕ ਰਾਮ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਜੋਂ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।[7] 16 ਅਪ੍ਰੈਲ 1993 ਨੂੰ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ, 86 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Malik Ram". Open Library. Retrieved 9 August 2012.
- ↑ Bashir Hussain Zaidi. "Malik Namah – Malik Ram Ki Adabi Khidmaat (p. 249)". Open Library. Retrieved 9 August 2012.
- ↑ Urdu Authors: Date list as on 31 May 2006. National Council for Promotion of Urdu, Govt. of India, Ministry of Human Resource Development. Archived from the original on 1 March 2012.
- ↑ "Sajjan Archives – Forum". Sajjanlahore.org. Retrieved 12 February 2012.
- ↑ "Leading News Resource of Pakistan". Daily Times. 4 February 2007. Retrieved 9 August 2012.
- ↑ "Booklist-Urdu". Tesla.websitewelcome.com. Archived from the original on 20 ਮਾਰਚ 2012. Retrieved 12 ਫ਼ਰਵਰੀ 2012.
- ↑ "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2016-09-15. Retrieved 2019-12-21.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help)