ਮਾਹਿਮ ਕਿਲ੍ਹਾ
ਮਹਿਮ ਦਾ ਕਿਲ੍ਹਾ (ਮਰਾਠੀ: माहीम किल्ला) ਮੁੰਬਈ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਰਾਜ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਹਿਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਿਲ੍ਹਾ ਹੈ।[1] ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਾਹਿਮ ਖਾੜੀ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ, ਕਿਲ੍ਹਾ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਵਰਲੀ, ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਬਾਂਦਰਾ ਅਤੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਮਾਹਿਮ ਨੂੰ ਦੇਖਦਾ ਹੈ। ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਅਸਪਸ਼ਟ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਇੱਕ ਰਣਨੀਤਕ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਕਸਰ ਮੁਕਾਬਲਾ ਹੁੰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਿਲ੍ਹਾ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਵਿਗੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਅਣਗਹਿਲੀ, ਝੁੱਗੀਆਂ-ਝੌਂਪੜੀਆਂ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਟਾਵ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ[ਸੋਧੋ]
1516 ਵਿੱਚ, ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਕਮਾਂਡਰ ਡੋਮ ਜੋਆਓ ਡੀ ਮੋਨੋਏ ਨੇ ਮਾਹਿਮ ਕ੍ਰੀਕ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਕੇ ਮਾਹਿਮ ਕਿਲੇ ਦੇ ਕਮਾਂਡਰ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ।[2] 1534 ਵਿੱਚ ਪੁਰਤਗਾਲੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਹ ਤੋਂ ਮਹਿਮ ਦੇ ਟਾਪੂ ਨੂੰ ਖੋਹਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਲ੍ਹਾ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਗੁਜਰਾਤੀ ਸ਼ਾਸਕ ਵਿਚਕਾਰ ਅਕਸਰ ਝੜਪਾਂ ਦਾ ਸਥਾਨ ਸੀ। 1661 ਵਿੱਚ, ਪੁਰਤਗਾਲੀਆਂ ਨੇ ਮਾਹਿਮ ਟਾਪੂ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ ਚਾਰਲਸ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਦਾਜ ਵਜੋਂ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਿਲ੍ਹੇ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸਨੂੰ 1684 ਵਿੱਚ ਸਰ ਥਾਮਸ ਗ੍ਰਾਂਥਮ ਦੁਆਰਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ,[1] ਅਤੇ ਸੰਭਾਵਿਤ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਹਮਲਿਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਰਣਨੀਤਕ ਚੌਕੀਦਾਰ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ।[1]
1772 ਵਿੱਚ, ਪੁਰਤਗਾਲੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਕਿਲ੍ਹੇ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੋਪਾਂ ਦੇ ਗੋਲਿਆਂ ਨਾਲ ਖਦੇੜ ਦਿੱਤਾ।[1] ਇਸ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੌਰਾਨ ਮਾਊਂਟ ਮੈਰੀ ਬੇਸਿਲਿਕਾ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ। ਇਤਿਹਾਸਕ ਬਿਰਤਾਂਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਉਸ ਸਮੇਂ 100 ਸਿਪਾਹੀ ਅਤੇ 30 ਤੋਪਾਂ ਸਨ।[1]
ਪਹਿਲੀ ਐਂਗਲੋ-ਮਰਾਠਾ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਕਿਲ੍ਹੇ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ।[3]
ਤਸਵੀਰਾਂ[ਸੋਧੋ]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 "Mahim Portal". Mahim. Dataflow. Retrieved 2008-09-15.
- ↑ "Section III - Portuguese". Thana District Gazetteer. Retrieved 2008-09-15.
- ↑ Naravane, M.S. (2014). Battles of the Honorourable East India Company. A.P.H. Publishing Corporation. p. 61. ISBN 9788131300343.