ਮਿਰਜ਼ਾ ਮੁਹੰਮਦ ਰਫ਼ੀ
ਮਿਰਜ਼ਾ ਮੁਹੰਮਦ ਰਫੀ 'ਸੌਦਾ' (1713–1781) (Urdu: مرزا محمد رفیع سودا) ਦਿੱਲੀ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉਰਦੂ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸਿਰਮੌਰ ਸ਼ਾਇਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਲਈ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਕਸੀਦਿਆਂ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।[1]
ਮੁੱਢਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ[ਸੋਧੋ]
ਮਿਰਜ਼ਾ ਮੁਹੰਮਦ ਰਫੀ ਦਾ ਜਨਮ 1713 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ 1781 ਉੱਤੇ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[2] ਉਹ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਜੁਆਨ ਹੋਇਆ।[3] ਉਹ ਸ਼ੀਆ ਮੁਸਲਮਾਨ ਸੀ।[4]
ਉਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਉਸਤਾਦ ਸੁਲਇਮਾਨ ਕੁਲੀ ਖ਼ਾਨ ਵਿਦਾਦ ਸਨ। ਸ਼ਾਹ ਹਾਤਮ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਉਸਤਾਦ ਰਹੇ ਕਿਉਂਕਿ ਆਪਣੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਸੌਦਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤਾ ਸੀ।[5] ਮੁਗ਼ਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸ਼ਾਹ ਆਲਮ ਸੌਦਾ ਦੇ ਸ਼ਾਗਿਰਦ ਬਣੇ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀਆਂ ਠੀਕ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਸੌਦਾ ਨੂੰ ਦਿੰਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਸੌਦਾ, ਮੀਰ ਤਕੀ ਮੀਰ ਦੇ ਸਮਕਾਲੀ ਸਨ। ਉਹ 60 ਜਾਂ 66 ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਦਿੱਲੀ ਛੱਡ ਨਵਾਬ ਬੰਗਸ਼ ਦੇ ਨਾਲ ਫੱਰੂਖਾਬਾਦ ਆ ਬਸਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਅਯੁੱਧਿਆ ਦੇ ਨਵਾਬ ਦੇ ਨਾਲ ਫੈਜਾਬਾਦ ਆ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਲਖਨਊ ਅਯੁੱਧਿਆ ਰਿਆਸਤ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਣ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਨਵਾਬ ਸ਼ੁਜਾਉੱਦੌਲਾ ਦੇ ਨਾਲ ਲਖਨਊ ਆ ਗਿਆ। 70 ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਉਸ ਦਾ ਲਖਨਊ ਵਿੱਚ ਹੀ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋਇਆ।[2]
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "A Shahr-ashob of Sauda, translated by Mark Pegors" (PDF). Retrieved 2013-05-11.
- ↑ 2.0 2.1 "Aab-e hayaat (1880) on Sauda". Dsal.uchicago.edu. Retrieved 11 May 2013. ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; name "Aab-e hayaat" defined multiple times with different content - ↑ "Chapter 2 of Three Mughal Poets: Mir Sauda, Mir Hasan*, by Ralph Russell and Khurshidul Islam (Cambridge: Harvard University Press, 1968)" (PDF). Retrieved 11 May 2013.
- ↑ "The Satires of Sauda (1706–1781) (Sept. 2010), by Shamsur Rahman Faruqi" (PDF). Retrieved 11 May 2013.
- ↑ Azad, Muhammad Husain Ab-i hayat: yani mashahir shura-yi Urdu ke savanih umri aur zaban-i mazkur ki ahd ba ahd ki taraqqiyon aur islahon ka bayan. Lahor: Naval Kishor 1907