ਮਿੱਤਰ ਪਿਆਰੇ ਨੂੰ
ਮਿਤ੍ਰ ਪਿਆਰੇ ਨੂੰ ਹਾਲ ਮੁਰੀਦਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ॥
ਤੁਧੁ ਬਿਨੁ ਰੋਗੁ ਰਜਾਈਆਂ ਦਾ ਓਢਣ ਨਾਗ ਨਿਵਾਸਾਂ ਦੇ ਰਹਿਣਾ ॥
ਸੂਲ ਸੁਰਾਹੀ ਖੰਜਰੁ ਪਿਆਲਾ ਬਿੰਗ ਕਸਾਈਆਂ ਦਾ ਸਹਿਣਾ ॥
ਯਾਰੜੇ ਦਾ ਸਾਨੂੰ ਸੱਥਰੁ ਚੰਗਾ ਭੱਠ ਖੇੜਿਆਂ ਦਾ ਰਹਿਣਾ ॥1॥1॥
ਸ੍ਰੀ ਦਸਮ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ, ਪੰਨਾ 1347[1]
ਮਿੱਤਰ ਪਿਆਰੇ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦਾ ਲਿਖਿਆ ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਹੈ। ਅਨੰਦਗੜ੍ਹ ਦਾ ਕਿਲ੍ਹਾ ਛੱਡ, ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਸਭ ਕੁਝ ਵਾਰ ਕੇ ਮਾਛੀਵਾੜੇ ਦੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਗੂਹੜੀ ਨੀਂਦ ਸੌਂ ਗਏ। ਲਾਮਿਸਾਲ ਇਕੱਲ ਦੀ ਇਸ ਮਾਨਸਿਕ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਮਹਾਨ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਦੱਸੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਸਾਰ
[ਸੋਧੋ]ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਦੁੱਖਾਂ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰਦੇ ਜਾਪਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਅਵਤਾਰੀ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਸੰਗਤੀ ਜਾਪਦਾ ਹੈ।
ਸਾਹਿਤਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ, ਇਸਨੂੰ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਰਚਨਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ ਕੋਈ ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਜਾਂ ਗਾਇਕ ਹੋਵੇਗਾ ਜਿਸਨੇ ਇਸ ਰਚਨਾ ਨੂੰ ਰਚ ਕੇ ਜਾਂ ਗਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਧੰਨ ਮਹਿਸੂਸ ਨਾ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ। ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕ ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਸੇ ਨਾਮ ਦੇ ਆਪਣੇ ਐਲਬਮ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਤਿੰਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਗਾਇਆ ਹੈ।