ਮੁੜਿਆ ਲੋਕ
ਮੁੜਿਆ ਲੋਕ (ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਕਬੀਲੇ) ਛੱਤੀਸਗੜ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਸਤਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਕਬੀਲੇ ਹਨ। ਉਹ ਗੋਂਡੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ। ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ ਤੇ ਉਹ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਇਕੋ ਜਿਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਮੂਹਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਤ-ਲਿੰਗ ਵਾਲੇ ਡਾਰਮਿਟਰੀਆਂ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਕਿ ਅਲੱਗ ਅਲੱਗ ਲਿੰਗ ਦੇ ਅਭਿਆਸ ਲਈ ਕਿਸ਼ੋਰੀਆਂ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਦੇ-ਕਦੇ ਇਕੱਲੇ ਸਾਥੀ ਨਾਲ ਅਤੇ ਕਦੇ-ਕਦੇ ਲੜੀਵਾਰ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਸਰਬ-ਆਹਾਰੀ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਸਰਾਬ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਨਿਰੁਕਤੀ[ਸੋਧੋ]
ਸ਼ਿਵ ਤੋਸ਼ ਦਾਸ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ, ਨਾਮ ਮੁੜਿਆ ਮੂਲ ਸ਼ਬਦ ਮੁੜ ਤੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਅਨੁਵਾਦ "ਜੜ" ਜਾਂ "ਸਥਾਈ" ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਤੱਥ ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁੜਿਆ ਲੋਕ ਟੱਪਰੀਵਾਸੀ ਮਾਰੀਆ ਦੇ ਉਲਟ ਇੱਕ ਥਾਂ ਸਥਾਪਿਤ ਹਨ।[1]
ਸਮਾਜਿਕ ਬਣਤਰ[ਸੋਧੋ]
ਮੁੜਿਆ ਲੋਕ ਸਮੂਹਿਕਤਾ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। [2] ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜ ਬਰਾਦਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: ਨਾਗਵਾਨ (ਸੱਪ ਦੌੜ), ਕਾਛੀਮਵਾਨ (ਕੱਛੂ ਦੌੜ), ਬਾਕਰਵਾਨ (ਬੱਕਰੀ ਦੌੜ), ਬਾਘ (ਟਾਈਗਰ ਦੌੜ) ਅਤੇ ਬੋਡਿੰਕਵਾਨ (ਮੱਛੀ ਦੌੜ)..[1] ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਟੋਟੇਮ ਜਾਨਵਰ ਨੂੰ ਖਾਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ, ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਇਹ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਲਈ ਸੋਗ ਕਰਨਾ ਅਵਸ਼ਕ ਹੈ। [1]
ਪਹਿਰਾਵਾ[ਸੋਧੋ]
