ਲਾਡੀ ਕਵਾਲੀ
ਲਾਡੀ ਕਵਾਲੀ | |
|---|---|
| Ladi Kwali Ladi Kwali | |
| ਜਨਮ | Ladi Kwali 1925 Kwali, Nigeria |
| ਮੌਤ | 12 ਅਗਸਤ 1984 (ਉਮਰ 58–59) |
| ਪੇਸ਼ਾ | potter |
ਲਾਡੀ ਕਵਾਲੀ ਜਾਂ ਲਾਡੀ ਦੋਸੀ ਕਵਾਲੀ, ਓਨ, ਐਮਬੀਈ (ਸੀ. 1925– 12 ਅਗਸਤ 1984)[1] ਇੱਕ ਨਾਈਜੀਰੀਅਨ ਘੁਮਿਆਰ, ਵਸਰਾਵਿਕਸ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਅਕ ਸੀ।
ਲਾਡੀ ਕਵਾਲੀ ਦਾ ਜਨਮ ਉੱਤਰੀ ਨਾਈਜੀਰੀਆ ਦੇ ਗਵਾਰੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ਕਵਾਲੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਬਣਾਉਣਾ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਕਿੱਤਾ ਸੀ।[2] ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਸੀ ਦੁਆਰਾ ਕੋਇਲਿੰਗ ਦੀ ਰਵਾਇਤੀ ਵਿਧੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਬਣਾਉਣੇ ਸਿੱਖੇ। ਉਸ ਨੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਕੋਇਲਾਂ ਤੋਂ ਪਾਣੀ ਦੇ ਘੜੇ, ਖਾਣਾ ਪਕਾਉਣ ਦੇ ਬਰਤਨ, ਕਟੋਰੇ ਅਤੇ ਫਲਾਸਕ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤਣ ਲਈ ਵੱਡੇ ਬਰਤਨ ਬਣਾਏ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅੰਦਰੋਂ ਲੱਕੜ ਦੇ ਪੈਡਲ ਨਾਲ ਕੁੱਟਿਆ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੀਰੇ ਹੋਏ ਜਿਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਅਤੇ ਸ਼ੈਲੀ ਵਾਲੇ ਅਲੰਕਾਰਿਕ ਨਮੂਨਿਆਂ ਨਾਲ ਸਜਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬਿੱਛੂ, ਕਿਰਲੀ, ਮਗਰਮੱਛ, ਗਿਰਗਿਟ, ਸੱਪ, ਪੰਛੀ ਅਤੇ ਮੱਛੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।[3]
ਉਸ ਦੇ ਬਰਤਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਅਤੇ ਸਜਾਵਟ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਨ, ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਖੇਤਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਉੱਘੇ ਘੁਮਿਆਰ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।[4] ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਅਬੂਜਾ ਦੇ ਅਮੀਰ, ਅਲਹਾਜੀ ਸੁਲੇਮਾਨ ਬਰਾਊ,[5] ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਈਕਲ ਕਾਰਡਿਊ ਦੁਆਰਾ 1950 ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਆਰੰਭਕ ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ 1925 ਵਿੱਚ ਸੰਘੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਖੇਤਰ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਕਵਾਲੀ ਏਰੀਆ ਕੌਂਸਲ, ਕਵਾਲੀ ਦੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ (ਹੋਰ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਜਨਮ ਮਿਤੀ ਅਸਲ ਵਿੱਚ 1920 ਹੈ।[6] ਉਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਈ ਜਿਸ ਨੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਲੋਕ-ਕਥਾ ਦੀ ਔਰਤ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਿਆ।[6] ਲਾਡੀ ਕਵਾਲੀ ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਮੱਲਮ ਮੇਕਾਨਿਕੀ ਕੀਬੇਸ ਨੇ ਕਿਹਾ; "ਇਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਲਾਡੀ ਕਵਾਲੀ ਨੇ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਨਿਪੁੰਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਮਾਨ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਏ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਵੇਚ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ"।[6]
ਉਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ, ਰਵਾਇਤੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਮਾਹੌਲ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜੋ ਗਬਾਗੀ ਪਰੰਪਰਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸਨ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਮੁਹਾਵਰੇ ਨਾਲ ਉਭਾਰੇ ਗਏ ਸਨ। ਮਿੱਟੀ ਪ੍ਰਤੀ ਉਸਦੀ ਪਹੁੰਚ ਗਣਿਤਿਕ ਅੰਡਰਟੋਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਗੂੰਜਦੀ ਸੀ, ਜੋ ਸਮਰੂਪਤਾ ਦੇ ਨਿਰੰਤਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਸੀ। [6]
.JPG)
ਕਰੀਅਰ
[ਸੋਧੋ]ਮਾਈਕਲ ਕਾਰਡਿਊ, ਜਿਸ ਨੂੰ 1951 ਵਿੱਚ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਨਾਈਜੀਰੀਅਨ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਵਣਜ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਨੇ ਅਪ੍ਰੈਲ 1952 ਵਿੱਚ ਸੁਲੇਜਾ (ਉਸ ਸਮੇਂ "ਅਬੂਜਾ" ਕਿਹਾ) ਵਿੱਚ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਭਾਂਡੇ ਸਿਖਲਾਈ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ [7] 1954 ਵਿੱਚ, ਲਾਡੀ ਕਵਾਲੀ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਘੁਮਿਆਰ ਵਜੋਂ ਅਬੂਜਾ ਪੋਟਰੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ।[8] ਉੱਥੇ, ਉਸ ਨੇ ਪਹੀਆ ਸੁੱਟਣਾ, ਗਲੇਜ਼ਿੰਗ, ਭੱਠਿਆਂ ਦੀ ਫਾਇਰਿੰਗ, ਸਾਗਰਾਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ, ਅਤੇ ਸਲਿੱਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਿੱਖੀ, ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਇੰਸਟ੍ਰਕਟਰ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।[7] ਉਸਨੇ ਸਗਰਾਫੀਟੋ ਦੀ ਸਜਾਵਟ ਨਾਲ ਕਟੋਰੇ ਬਣਾਏ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਜਾਂ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਦੀ ਸਲਿੱਪ ਵਿੱਚ ਭਾਂਡਿਆਂ ਨੂੰ ਡੁਬੋਣਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇੱਕ ਪੋਰਕੁਪਾਈਨ ਕੁਇਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਸਲਿਪ ਦੁਆਰਾ ਸਜਾਵਟ ਨੂੰ ਹੇਠਲੇ ਸਰੀਰ ਤੱਕ ਖੁਰਕਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।[3]
ਕਾਰਡਿਊ ਨੇ 1965 ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਅਹੁਦਾ ਛੱਡਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ, ਕੇਂਦਰ ਨੇ ਗਵਾੜੀ ਤੋਂ ਚਾਰ ਵਾਧੂ ਔਰਤਾਂ: ਹਲੀਮਾ ਔਡੂ, ਲਾਮੀ ਟੋਟੋ, ਅਸੀਬੀ ਇਦੋ, ਅਤੇ ਕੰਡੇ ਊਸ਼ਾਫਾ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।[2] ਇਹ ਔਰਤਾਂ ਇੱਕ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਡਾਕਿਨ ਗਵਾਰੀ (ਗਵਾਰੀ ਕਮਰਾ), ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਬਰਤਨ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।[3]
ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ
[ਸੋਧੋ]1954 ਵਿੱਚ, ਮਾਈਕਲ ਕਾਰਡਿਊ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਅਬੂਜਾ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਬਰਤਨ ਦੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਕਵਾਲੀ ਦੇ ਬਰਤਨ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।
ਕਵਾਲੀ ਨੂੰ 1963 ਵਿੱਚ ਐਮ.ਬੀ.ਈ.[9][10] ਮਿਲਿਆ
1977 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਜ਼ਰੀਆ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮਦੂ ਬੇਲੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਆਨਰੇਰੀ ਡਾਕਟਰੇਟ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ। [11]
1980 ਵਿੱਚ, ਨਾਈਜੀਰੀਆ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ( ਫੈਡਰਲ ਰੀਪਬਲਿਕ ਆਫ਼ ਨਾਈਜੀਰੀਆ ਦੇ ਕੈਬਨਿਟ ਦਫ਼ਤਰ ਤੋਂ) ਨੇ ਉਸ ਉੱਤੇ ਨਾਈਜੀਰੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਆਰਡਰ ਆਫ਼ ਮੈਰਿਟ ਅਵਾਰਡ (ਐਨਐਨਓਐਮ) ਦੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਨਾਲ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ,[12] ਅਕਾਦਮਿਕ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਨਮਾਨ। [11]
ਉਸ ਨੇ 1981 ਵਿੱਚ ਆਫਿਸਰ ਆਫ ਦਾ ਆਰਡਰ ਆਫ ਦਿ ਨਾਈਜਰ (ਓਓਐਨ) ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਨਮਾਨ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ [11]
ਉਸ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਨਾਈਜੀਰੀਅਨ N20 ਨਾਇਰਾ ਬਿੱਲ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਪਾਸੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। [11]
ਅਬੂਜਾ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਗਲੀ ਨੂੰ ਲਾਡੀ ਕਵਾਲੀ ਰੋਡ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[11]
ਸ਼ੈਰਾਟਨ ਹੋਟਲ ਵਿੱਚ ਲਾਡੀ ਕਵਾਲੀ ਕਨਵੈਨਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਅਬੂਜਾ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦਸ ਮੀਟਿੰਗ ਕਮਰੇ ਅਤੇ ਚਾਰ ਬਾਲਰੂਮ ਹਨ। [11]
ਉਸ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਰੱਖੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਮਿਥਸੋਨਿਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਆਫ ਅਫਰੀਕਨ ਆਰਟ, ਯੂਐਸਏ, ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਅਤੇ ਅਲਬਰਟ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ, ਅਤੇ ਅਬੇਰੀਸਟਵਿਥ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਸਿਰੇਮਿਕਸ ਗੈਲਰੀ, ਯੂ.ਕੇ.
ਟੂ ਟੈਂਪਲ ਪਲੇਸ ਬਾਡੀ ਵੈਸਲ ਕਲੇ, ਬਲੈਕ ਵੂਮੈਨ, ਸਿਰੇਮਿਕਸ ਅਤੇ ਸਮਕਾਲੀ ਕਲਾ ' ਤੇ 2022 ਦੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਕਾਲੀ ਮਹਿਲਾ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ 70 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਵਸਰਾਵਿਕਸ ਨੂੰ ਚਾਰਟ ਕਰਨ ਲਈ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਬਿੰਦੂ ਵਜੋਂ ਕਵਾਲੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।[13]
16 ਮਾਰਚ 2022 ਲਈ ਗੂਗਲ ਡੂਡਲ ਕਵਾਲੀ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਸੀ।[14]
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ Awa, Omiko (6 December 2020). "Ladi Dosei Kwali, a legendary pacesetter". The Guardian (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Archived from the original on 10 ਅਗਸਤ 2021. Retrieved 10 August 2021.
- ↑ 2.0 2.1 Vincentelli, Moira (2000). Women and Ceramics: Gendered Vessels. Manchester, UK: Manchester University Press. pp. 58–76. ISBN 978-0719038402.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 Cardew, Michael (April 1972). "Ladi Kwali: The Potter from England Writes on the Potter from Africa". Craft Horizons (32): 34–37.
- ↑ Thompson, Barbara (6 February 2007). "Namsifueli Nyeki: A Tanzanian Potter Extraordinaire". African Arts. 40 (1): 54–63. doi:10.1162/afar.2007.40.1.54. ISSN 0001-9933.
- ↑ "History of Ladi Kwali, the Famous Nigerian Potter". Abuja Facts. 8 February 2015. Archived from the original on 7 January 2016. Retrieved 18 January 2016.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 6.3 Okunna, E. (1 January 2012). "Living through two pottery traditions and the story of an icon: Ladi Kwali". Mgbakoigba: Journal of African Studies. 1. ISSN 2346-7126.
- ↑ 7.0 7.1 Slye, Jonathon (October 1966). "Abuja Stoneware". Ceramics Monthly: 12–16.
- ↑ Ladi Kwali, Nigerian Potter, retrieved 18 January 2016
- ↑ "Ladi Kwali MBE award year". British Museum. Retrieved 27 April 2021.
- ↑ "Supplement to the London Gazette". 25 May 1962. Retrieved 18 January 2015.
- ↑ 11.0 11.1 11.2 11.3 11.4 11.5 "History of Ladi Kwali, the Famous Nigerian Potter | Abuja Facts". www.abujafacts.ng. Archived from the original on 7 ਜਨਵਰੀ 2016. Retrieved 27 March 2016.. www.abujafacts.ng. Archived from the original Archived 2016-01-07 at the Wayback Machine. on 7 January 2016. Retrieved 27 March 2016.
- ↑ "Nigerian National Order Of Merit Award", Frontiers News, 5 December 2013.
- ↑ "Body Vessel Clay". Two Temple Place. Retrieved 2022-03-07.
- ↑ Celebrating Ladi Kwali (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ), retrieved 2022-03-16
