ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਚੁਣਿਆ ਹੋਇਆ ਲੇਖ/19 ਮਈ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ
ਡਾਈਨੋਸੌਰ
ਡਾਈਨੋਸੌਰ

ਡਾਈਨੋਸੌਰ (ਯੂਨਾਨੀ: δεινόσαυρος, deinosauros) ਜਿਸਦਾ ਮਤਲਬ ਯੂਨਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ 'ਵੱਡੀ ਛਿਪਕਲੀ' ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਲਗਭਗ 16 ਕਰੋੜ ਸਾਲ ਤੱਕ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਥਲੀਜੀਵ ਸਨ। ਹੁਣ ਤੱਕ 500 ਵੱਖਰੇ ਵੰਸ਼ਾਂ ਅਤੇ 1000 ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਕੀਤੀ ਜਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਾਸ਼ਮ ਧਰਤੀ ਦੇ ਹਰ ਮਹਾਂਦੀਪ ਉੱਤੇ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਟਰਾਈਏਸਿਕ ਕਾਲ ਦੇ ਅੰਤ (ਲਗਭਗ 23 ਕਰੋੜ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ) ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕਰੀਟੇਸ਼ਿਅਸ ਕਾਲ (ਲਗਭਗ 6.5 ਕਰੋੜ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ), ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਅਸਤੀਤਵ ਵਿੱਚ ਰਹੇ, ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜਿਆਦਾਤਰ ਕਰੀਟੇਸ਼ਿਅਸ-ਤ੍ਰਤੀਇਕ ਵਿਲੁਪਤੀ ਘਟਨਾ ਦੇ ਫਲਸਰੂਪ ਵਿਲੁਪਤ ਹੋ ਗਏ। ਜੀਵਾਸ਼ਮਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਜੁਰਾਸਿਕ ਕਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਟੈਰੋਪੋਡ ਡਾਈਨੋਸੌਰ ਤੋਂ ਹੋੲੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਜਿਆਦਾਤਰ ਜੀਵਾਸ਼ਮ ਵਿਗਿਆਨੀ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਡਾਈਨੋਸੌਰਾਂ ਦੇ ਅੱਜ ਤੱਕ ਜਿੰਦਾ ਵੰਸ਼ਜ ਮੰਣਦੇ ਹਨ। ਡਾਈਨੋਸੌਰ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ 1842 ਵਿੱਚ ਡਾਈਨੋਸੌਰ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸਰ ਰਿਚਰਡ ਓਵੇਨ ਨੇ ਘੜਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗਰੀਕ ਸ਼ਬਦ δεινός (ਡੀਨੋਸ) ਭਿਆਨਕ, ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ, ਚਮਤਕਾਰਿ+σαῦρος (ਸਾਰਾਸ) ਛਿਪਕਲੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਤੱਕ, ਵਿਗਿਆਨੀ ਸਮੁਦਾਏ ਡਾਈਨੋਸੌਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਆਲਸੀ, ਬੇਸਮਝ ਅਤੇ ਸੀਤ ਰਕਤ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਾਣੀ ਮੰਣਦੇ ਸਨ, ਪਰ 1970 ਦੇ ਦਸ਼ਕ ਦੇ ਬਾਅਦ ਹੋਏ ਸਾਰੇ ਅਨੁਸੰਧਾਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਉੱਚੀ ਉਪਾਪਚਏ ਦਰ ਵਾਲੇ ਸਰਗਰਮ ਪ੍ਰਾਣੀ ਸਨ।