ਸਹਿਰ ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ
ਸਹਿਰ ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ سحر خليفة | |
|---|---|
| ਜਨਮ | 1941 ਨਾਬਲੁਸ, ਪੈਲੇਸਤਿਨ |
| ਪੇਸ਼ਾ | ਲੇਖਕ, ਨਾਵਲਕਾਰ, ਨਾਰੀਵਾਦੀ |
ਸਹਿਰ ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ (Arabic: سحر خليفة) (ਜਨਮ 1941 ਵਿੱਚ ਨਾਬਲੁਸ ਪੈਲੇਸਤਿਨ) ਇੱਕ ਪੈਲੇਸਤਿਨੀਅਨ ਲੇਖਕ ਹੈ। ਬਿਰਜ਼ਇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪੈਲੇਸਤਿਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ, ਵਿੱਖੇ ਅਧਿਐਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੂੰ ਫੁਲਬ੍ਰਾਇਟ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ ਅਤੇ ਯੂ.ਐਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਅਗਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਗਈ। ਉਸ ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਐਮ.ਏ. ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਚੈਪਲ ਪਹਾੜੀ ਤੇ ਉੱਤਰੀ ਕੈਰੋਲੀਨਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 1988 ਵਿੱਚ ਪੈਲੇਸਤਿਨ ਮੁੜਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲੋਵਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਵੁਮੈਨ ਸਟਡੀਜ਼ ਵਿਚ ਪੀਐਚ.ਡੀ. ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਨਾਬਲੁਸ ਵਿੱਚ ਵੁਮੈਨ'ਸ ਅਫੇਅਰਸ ਸੈਂਟਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਸ਼ਾਖਾ ਹੁਣ ਗਾਜ਼ਾ ਅਤੇ ਅਮਾਨ, ਜਾਰਡਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਪੈਲੇਸਤਿਨ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਲੇਖਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਕਈ ਨਾਵਲ ਅਤੇ ਨਿਬੰਧ, ਕਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿਬਰੂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਗੈਰ-ਗਲਪੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਉੱਪਰ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੇ 2006 ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤ ਲਈ ਨਾਗੁਇਬ ਮਹਿਫੂਜ਼ ਮੈਡਲ ਜਿੱਤਿਆ ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਨਾਵਲ 'ਦ ਈਮੇਜ, ਦ ਆਈਕਨ ਅਤੇ ਦ ਕੋਵਨੈਂਟ' ਲਈ ਮਿਲਿਆ।
ਉਸ ਦੇ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿਚੋਂ ਉਸ ਦਾ ਨਾਵਲ 'ਵਾਇਲਡ ਥਰੋਂਸ' ਨੂੰ ਵੀ ਵਧੀਆ ਕੰਮ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਜੀਵਨ
[ਸੋਧੋ]ਸਹਿਰ ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਦਾ ਜਨਮ ਫਲਸਤੀਨ ਦੇ ਨਾਬਲਸ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀਆਂ ਅੱਠ ਕੁੜੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪੰਜਵੀਂ ਸੀ। ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬਤ ਕਰਦੀ ਹੈ “ਮੈਂ ਸਿੱਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਇੱਕ ਦੁਖੀ, ਬੇਕਾਰ ਸੈਕਸ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਸੀ। ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ, ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਔਰਤ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਜੋਖਮਾਂ ਲਈ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ ਸਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।”[1] ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ, ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨਾ, ਲਿਖਣਾ ਅਤੇ ਪੇਂਟਿੰਗ ਵਰਗੇ ਰਚਨਾਤਮਕ ਆਉਟਲੈਟ ਮਿਲੇ। ਅੰਮਾਨ ਵਿੱਚ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਹੀ ਉਸ ਦੀ ਇੱਛਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ 13 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਵਿਆਹ ਨੂੰ "ਦੁਖਦਾਈ ਅਤੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ" ਦੱਸਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਨਹੀਂ ਲਿਖਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਨ ਪਾਈ: “ਮੈਂ ਪੜ੍ਹੇ-ਲਿਖੇ ਅਰਬ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਵਾਂਗ, ਹੋਂਦਵਾਦੀ ਲਹਿਰ ਅਤੇ ਹੋਂਦਵਾਦੀ ਬੌਧਿਕਤਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਬਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ, ਮੈਂ ਇੱਕ ਹੋਂਦਵਾਦੀ ਬਣੀ ਰਹੀ।”[2]
1967 ਦੀ ਹਾਰ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਕਿਨਾਰੇ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਨੇ ਦੁਬਾਰਾ ਲਿਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੇ "ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਕਵਿਤਾ" ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੀਮਤ ਔਰਤ ਬਿਰਤਾਂਤ ਤੋਂ ਤੋੜਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਹਿਮੂਦ ਦਰਵਿਸ਼ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਵਲ, ਹਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨੈਬਲਸ ਅਪਾਰਟਮੈਂਟ ਬਿਲਡਿੰਗ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਆਪਸੀ ਤਾਲਮੇਲ ਦਾ ਅਨੁਸਰਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਵਲ ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਖਰੜਾ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਜ਼ਬਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਕਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਨੇ ਲਿਖਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਵਲ, ਵੀ ਆਰ ਨਾਟ ਯੂਅਰ ਸਲੇਵਜ਼ ਐਨੀ ਲੌਂਗਰ, 1974 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1976 ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਨਾਵਲ ਹੈ। ਵਾਈਲਡ ਥੌਰਨਜ਼ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਕਬਜ਼ੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਜਮਾਤੀ ਸੂਖਮਤਾਵਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ 1980 ਵਿੱਚ ਦ ਸਨਫਲਾਵਰ ਨੂੰ ਵਾਈਲਡ ਥੌਰਨਜ਼ ਦੇ ਸੀਕਵਲ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਮਾਦਾ ਬਿਰਤਾਂਤਾਂ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ ਜੋ ਅਸਲ ਕਹਾਣੀ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰ ਸਨ।
ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਨੇ ਬਿਰਜ਼ੀਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਬੈਚਲਰ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਆਪਣੀ ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀ, ਏ ਨੋਵਲ ਫਾਰ ਮਾਈ ਸਟੋਰੀ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਨੈਬਲਸ ਦੇ ਦੋ ਹੋਰ ਮੱਧ-ਉਮਰ ਦੇ ਦੋਸਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ 32 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਜੋਂ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।[3] ਉਸ ਨੇ ਉੱਤਰੀ ਕੈਰੋਲੀਨਾ ਚੈਪਲ ਹਿੱਲ ਦੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਐਮਏ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਫੁਲਬ੍ਰਾਈਟ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਯੂਐਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਿੱਖਿਆ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੀਐਚ.ਡੀ. ਆਇਓਵਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਪਹਿਲੀ ਇੰਤਿਫਾਦਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1988 ਵਿੱਚ ਨੈਬਲਸ ਵਾਪਸ ਆਈ ਅਤੇ ਬਾਬ ਅਲ-ਸਾਹਾ (ਪਲਾਜ਼ਾ ਦਾ ਰਾਹ) ਲਿਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਇੱਕ ਨਾਵਲ ਜੋ ਇੰਤਿਫਾਦਾ ਦੇ ਪਿਛੋਕੜ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। 1988 ਵਿੱਚ ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਨੇ ਨਾਬਲਸ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਵੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਪੈਨੀ ਜੌਹਨਸਨ ਨਾਲ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਨੈਬਲਸ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ “ਮੈਂ ਵਿਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਸੰਸਥਾ ਦਾ ਚਿੱਤਰ ਨਹੀਂ ਲਿਆਈ। ਮੈਂ 'ਹਕੀਕਤ' ਤੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਹੈ। ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਨੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਗਾਜ਼ਾ ਸਿਟੀ, ਵੈਸਟ ਬੈਂਕ, ਅਤੇ ਅੱਮਾਨ, ਜਾਰਡਨ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਦੀਆਂ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਖੋਲ੍ਹੀਆਂ ਹਨ।
ਸਹਿਰ ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਨੇ ਲਿਖਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ, ਉਸ ਦੇ ਹਾਲੀਆ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ أصلٌ وفصل (ਰੂਟ ਅਤੇ ਸ਼ਾਖਾ) 2009 ਵਿੱਚ ਡਾਰ ਅਲ-ਅਦੇਬ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 2012 ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਓਰਿਜਿਨਜ਼ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫਤਵਾ ਅਤੇ ਜ਼ਾਇਓਨਿਸਟ ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਾਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ। ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਦਾ 2010 ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਤਾਜ਼ਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਮਾਈ ਫਸਟ ਐਂਡ ਓਨਲੀ ਲਵ ਇੱਕ ਫਲਸਤੀਨੀ ਔਰਤ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਨਾਬਲਸ ਵਾਪਸ ਘਰ ਪਰਤਦੀ ਹੈ।[4] ਇਹ ਨਾਵਲ ਹੂਪੋ ਦੁਆਰਾ ਮਾਰਚ 2021 ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਅੱਜ ਤੱਕ, ਸਹਿਰ ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਨੇ ਗਿਆਰਾਂ ਨਾਵਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਸਾਰੇ ਕਬਜ਼ੇ ਅਧੀਨ ਫਲਸਤੀਨੀਆਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਦੇ ਹਨ।
ਚੁੰਨਿਦਾ ਕੰਮ
[ਸੋਧੋ]ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ
[ਸੋਧੋ]The following novels are available in translation into English:
- The End of Spring (Interlink)
- The Inheritance (American University in Cairo Press)
- Of Noble Origins (AUC Press)
- The Image, the Icon and the Covenant (Interlink)
- Wild Thorns (Saqi)
- Passage to the Plaza (Seagull Books)
- My First and Only Love (Hoopoe)
Other novels not translated into English:
- Abbad al-Shams The Sunflower (Dar al-Adab)
- Rabi’ Harr Hot Spring (Dar al-Adab)
- Mudhakkirāt imra’ah ghayr wāqi’īyah Memoirs of an Unrealistic Woman (Dar al-Adab)
- Lam na’ud ghawārī lakum We Are not Your Slave Girls Anymore (Dar al-Adab)
ਖ਼ਲੀਫ਼ਾ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨਾਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ
[ਸੋਧੋ]- Anthology of Modern Palestinian Literature by Salma Jayyusi (Columbia University Press), contains excerpts of her earlier work
ਸਰੋਤ
[ਸੋਧੋ]- Bio-bibliography (in French) on the site Samed devoted to palestinian literature
- Arab World Books
- al-Mallah, Ahmad. "Sahar Khalifa." Twentieth-Century Arabic Writers. Dictionary of Literary Biography Vol. 346. Gale, 2009. Literature Resource Center. Gale. 17 Mar. 2009 Gale Literature Resource Center
- Who Is Hidden beneath the Burqa? Archived 2012-03-24 at the Wayback Machine. An Appeal to the West Archived 2012-03-24 at the Wayback Machine. by Sahar Khalifa
- ↑ "My Life, Myself, and the World | Al Jadid". www.aljadid.com. Retrieved 2021-08-16.
- ↑ Johnson, Penny; Khalifeh, Sahar (July 1990). "Uprising of a Novelist: Penny Johnson Interviews Sahar Khalifeh". The Women's Review of Books. 7 (10/11): 24. doi:10.2307/4020815. ISSN 0738-1433. JSTOR 4020815.
- ↑ Khalifeh, Sahar. "University Student". Words Without Borders. Retrieved 2021-08-16.
- ↑ "the glasshouse novel 1936". kfresh.ca. Archived from the original on 2021-08-16. Retrieved 2021-08-16.