ਸ਼ਾਕੰਭਰੀ ਪੂਰਨਿਮਾ

ਸ਼ਾਕੰਭਰੀ ਪੂਰਨਿਮਾ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦੇਵੀ ਸ਼ਾਕੰਭਰੀ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੌਸ਼ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਨਵਰੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਕੰਬਰੀ ਪੂਰਨਿਮਾ ਸ਼ਕੰਬਰੀ ਨਵਰਾਤਰੀ[1] ਦੀ 8 ਦਿਨਾਂ ਲੰਬੀ ਛੁੱਟੀ ਦਾ ਆਖਰੀ ਦਿਨ ਹੈ। "ਸ਼ਾਕੰਬਰੀ ਨਵਰਾਤਰੀ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਸ਼ੁਕਲ ਪ੍ਰਤਿਪਦਾ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਅਸ਼ਟਮੀ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪੌਸ਼ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪੂਰਨਿਮਾ ਨੂੰ ਸਮਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।"[2] .

ਪੂਰਨਿਮਾ ਦੀਆਂ ਛੁੱਟੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਇਸ਼ਨਾਨ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਸਮ ਹੈ। ਸਵੇਰ ਤੋਂ ਅਤੇ ਦਿਨ ਭਰ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਨਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਦੇ ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ[3] । ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਸੂਰਜ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਆਪ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਹੋਰ ਧਾਰਮਿਕ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਚੱਲਦੇ ਹਨ.[4] Archived 2013-10-04 at the Wayback Machine. ਸ਼ਕਤੀਪੀਠ ਸ਼ਾਕੰਭਰੀ ਦੇਵੀ ਮੰਦਿਰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਹਾਰਨਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਮਹਾਂਸ਼ਕਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਖੇਤਰ ਭਗਵਤੀ ਸ਼ਤਕਸ਼ੀ ਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਇਸ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੁਰਲੱਭ ਤੀਰਥ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਪੰਚਕੋਸੀ ਸਿੱਧਪੀਠ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਗਵਤੀ ਸਤੀ ਦਾ ਸਿਰ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਵੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸ਼ਕਤੀਪੀਠਾਂ ਵਿੱਚ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉੱਤਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨੌਂ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਯਾਤਰਾ ਦੇਵੀ ਸ਼ਾਕੰਭਰੀ ਦੇਵੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਸ਼ਿਵਾਲਿਕ ਪਹਾੜਾਂ 'ਤੇ ਸਥਿਤ, ਇਹ ਸ਼ਾਕੰਭਰੀ ਦੇਵੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਤੀਰਥ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦੇ ਲੋਕ ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਕੰਭਰੀ ਜਯੰਤੀ ਵਜੋਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਮਾਤਾ ਸ਼ਾਕੰਭਰੀ ਦੇਵੀ ਲੋਕ ਭਲਾਈ ਲਈ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਆਈ ਸੀ। ਇਹ ਮਾਂ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਹੈ। ਮਾਂ ਸ਼ਕੰਬਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਵਾਲਿਕ ਪਹਾੜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੰਘਣੇ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮਾਤਾ ਸ਼ਾਕੰਭਰੀ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਭੁੱਖੇ ਮਰੇ ਪ੍ਰਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਸੁੱਕੀ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਨਵਾਂ ਜੀਵਨ ਮਿਲਿਆ। ਦੇਸ਼ ਭਰ 'ਚ ਮਾਤਾ ਦੇ ਕਈ ਮੰਦਰ ਹਨ ਪਰ ਸਹਾਰਨਪੁਰ ਸ਼ਕਤੀਪੀਠ ਦੀ ਮਹਿਮਾ ਅਨੋਖੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮਾਤਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਸ਼ਕਤੀਪੀਠ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਸ਼ਕਤੀਪੀਠ ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮਾਤਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਅਰਾਵਲੀ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੁੰਦਰ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਬੈਠਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਕਰਾਈ ਮਾਤਾ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਚੌਹਾਨਾਂ ਦੀ ਕੁਲਦੇਵੀ ਵਜੋਂ ਮਾਤਾ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮੰਦਰ, ਮਾਤਾ ਸ਼ਾਕੰਭਰੀ। ਦੇਵੀ ਸੰਭਰ ਵਿੱਚ ਲੂਣ ਝੀਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬੈਠੀ ਹੈ। ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਨਡੋਲ ਵਿੱਚ ਆਸ਼ਾਪੁਰਾ ਦੇਵੀ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਮਾਂ ਨਾਦੰਬਰੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਮਾਤਾ ਨੂੰ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਨਸ਼ੰਕਰੀ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਨਕਦੁਰਗਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਸ਼ਕੰਭਰੀ ਨਵਰਾਤਰੀ ਅਤੇ ਪੌਸ਼ਾ ਪੂਰਨਿਮਾ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੰਖ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਵਨ ਅਸਥਾਨ ਨੂੰ ਜੜੀ-ਬੂਟੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਫਲਾਂ ਨਾਲ ਸਜਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]

ਸ਼ਾਕੰਭਰੀ	ਪੂਰਨਿਮਾ