ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ਸ਼ੱਕ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ

ਸ਼ੱਕ ਜਾਂ ਦੁਵਿਧਾ ਇੱਕ ਮਾਨਸਿਕ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਦੋ ਜਾਂ ਦੋ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਰੋਧੀ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਮੁਅੱਤਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਉਹ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ।[1] ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਪੱਧਰ ਤੇ ਸ਼ੱਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਅਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵਿਚਕਾਰ ਦੁਚਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਤੱਥਾਂ, ਕਾਰਵਾਈਆਂ, ਇਰਾਦੇ ਜਾਂ ਫੈਸਲਿਆਂ 'ਤੇ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ, ਬੇਭਰੋਸਗੀ ਜਾਂ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੀ ਘਾਟ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸ਼ੱਕ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਗਲਤੀਆਂ ਜਾਂ ਖੁੰਝੇ ਮੌਕਿਆਂ ਲਈ ਚਿੰਤਾ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਸੰਬੰਧਤ ਕਾਰਵਾਈ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਜਾਂ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।ਫਰਮਾ:Bettersource

ਸ਼ੱਕ

ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ

[ਸੋਧੋ]

ਦੋ ਵਿਰੋਧੀ ਪ੍ਰਸਤਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਦੁਬਧਾ ਦੇ ਸੰਦੇਹ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ: ਮਨ ਦੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਤਰਕ, ਤੱਥਾਂ ਅਤੇ ਸਬੂਤ ਦੀ ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਪੱਧਰ ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਅਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।

ਆਧੁਨਿਕ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਕਲਪ ਵਿੱਚ "ਇੱਕ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤ ਅੰਤਹਕਰਣ ਦੀ ਆਵਾਜ਼" ਅਤੇ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਜਦੋਂ ਸ਼ੱਕ ਵਿੱਚ ਹੈ ਤਾਂ "ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸਹੀ ਨਹੀਂ"।

ਸਮਾਜ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵ

[ਸੋਧੋ]

ਸ਼ੱਕ ਕਈ ਵਾਰੀ ਮੌਕੇ ਕਾਰਨ ਕਰਨ ਦੀ ਪਰ੍ਿਵਰਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸੰਦੇਹ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਚਾਨਕ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ / ਜਾਂ ਵਧੇਰੇ ਸਖਤ ਢੰਗਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ। ਸ਼ੱਕ ਦੀ ਖਾਸ ਅਹਿਮੀਅਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਅਵਿਸ਼ਵਾਸ ਜਾਂ ਗ਼ੈਰ-ਸਵੀਕ੍ਰਿਤੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨਾ।

ਰਾਜਨੀਤੀ, ਨੈਤਕ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ, ਅਜਿਹੇ ਫੈਸਲਿਆਂ ਨਾਲ ਜੋ ਅਕਸਰ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਜੀਵਨ ਦੇ ਕੋਰਸ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਸ਼ੱਕ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਸਾਰੇ ਉਪਲਬਧ ਪ੍ਰਮਾਣਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਾਵਧਾਨੀਪੂਰਵਕ ਕ੍ਰਮਬੱਧ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਵਿਰੋਧੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਸਮਾਜਕ ਤੌਰ ਤੇ, ਸ਼ੰਕਾ ਕਰਕੇ ਬੇਭਰੋਸਗੀ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਨਾਸਮਝ ਜਾਂ ਝੂਠ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਪਰੰਪਰਾ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ, ਇੰਨਲੋਮੈਂਟੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੱਛਮੀ ਯੂਰਪੀਅਨ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਰੁਝਾਨ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ

[ਸੋਧੋ]

ਸਿਗਮੰਡ ਫਰਾਉਡ ਦੀ ਮਨੋ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਿਧਾਂਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ੱਕ ਹੈ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਹੰਕਾਰ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਡਰ ਦਾ ਲੱਛਣ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ) ਤੋਂ ਬਚਪਨ ਤੱਕ, ਜਦੋਂ ਹਉਮੈ ਵਿਕਸਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬਚਪਨ ਦੇ ਅਨੁਭਵ, ਇਹਨਾਂ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਬਾਰੇ ਸ਼ੱਕ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਦੀ ਬਹੁਤ ਪਛਾਣ ਬਾਰੇ ਵੀ।

ਫਿਲਾਸਫੀ

[ਸੋਧੋ]

ਡੈਸਕਰਟਿਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਪੜਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਰਟਿਸੀਅਨ ਸ਼ੰਕਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਹਾਰਕ ਸੰਦ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵਰਤਿਆ। ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ ਦੀਆਂ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤਰਕ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੱਕੀ, ਸੰਭਾਵਿਤ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਿਹਨਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਅਸ਼ਲੀਲ ਸ਼ੱਕੀ ਧਾਰਨਾਵਾਂ, ਸ਼ੱਕੀ ਡਾਟਾ ਜਾਂ ਸ਼ੱਕੀ ਸੰਕਲਪਾਂ 'ਤੇ ਟਿਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਭਾਸ਼ਣ, ਵ੍ਹਾਈਟਵਾਸ਼ਿੰਗ, ਅਤੇ ਧੋਖਾਧੜੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਨੂੰ ਖੇਡਦਾ ਹੈ।

ਕਾਨੂੰਨ

[ਸੋਧੋ]

ਵਿਰੋਧੀ ਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬਹੁਤੇ ਫੌਜਦਾਰੀ ਕੇਸਾਂ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸਤਗਾਸਾ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਦੇ ਝਗੜਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਜਬ ਸੰਦੇਹ ਤੋਂ ਪਰੇ ਸਾਬਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ - ਇੱਕ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ "ਸਬੂਤ ਦੇ ਬੋਝ" ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਪੇਸ਼ ਕਰਨੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ ਜੋ ਇੱਕ ਵਾਜਬ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ "ਵਾਜਬ ਸੰਦੇਹ" ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀਵਾਦੀ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਹੈ। ਕੁਝ ਸ਼ੰਕਾਂ ਜਾਰੀ ਰਹਿ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਸਿਰਫ਼ ਹੱਦ ਤੱਕ ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਮੁਦਾਲੇ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ "ਵਾਜਬ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ" ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗੀ। ਜੇ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਸ਼ੱਕ ਹੋਇਆ ਹੈ ਤਾਂ "ਵਾਜਬ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ" ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੂਰੀ ਇੱਕ "ਵਾਜਬ ਸੰਦੇਹ" ਤੋਂ ਪਰੇ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਲਾਗੂ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ ਦਾ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਜਿਹੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਸਹੀ ਅਰਥ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ "ਵਾਜਬ" ਅਤੇ "ਸ਼ੱਕ"।

ਵਿਗਿਆਨ

[ਸੋਧੋ]

ਹਰ ਚੀਜ਼ 'ਤੇ ਸ਼ੱਕ ਕਰਨ ਜਾਂ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਨ ਲਈ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਦੋ ਬਰਾਬਰ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਹੱਲ ਹਨ; ਦੋਵੇਂ ਰਿਫਲਿਕਸ਼ਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਾਲ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ. -ਹੈਨਰੀ ਪੋਂਕੇਰ, ਸਾਇੰਸ ਐਂਡ ਹਾਇਪੌਸਟਿਸਿਸ (1905) (ਡੋਵਰ ਤੋਂ ਸੰਖੇਪ ਸੰਸਕਰਣ 1952)

ਵਿਗਿਆਨਕ ਵਿਧੀ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ਤੇ ਸ਼ੱਕ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਲਗਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਪਤਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਹੋਰ ਖੋਜ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ ਇਸਾਕ ਅਜ਼ੀਮੋਵ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲੇਖ ਸੰਗ੍ਰਿਹ ਫੈਕਟ ਐਂਡ ਫੈਂਸੀ ਵਿਚ, ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਸ਼ੱਕੀ ਸ਼ੱਕ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਿਸਟਮ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਦੱਸਿਆ।[2]

ਨੋਟਸ ਅਤੇ ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. "Doubt". The Catholic Encyclopedia. Vol. Vol. 5. New York: Robert Appleton. Retrieved 2008-10-21. A state in which the mind is suspended between two contradictory propositions and unable to assent to either of them. {{cite news}}: |first= missing |last= (help); |volume= has extra text (help)|first1= missing |last1= in Authors list (help)
  2. "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2017-06-25. Retrieved 2018-05-15. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)