ਸੁਨੀਤਾ ਜੈਨ
ਸੁਨੀਤਾ ਜੈਨ | |
|---|---|
 | |
| ਜਨਮ | 13 ਜੁਲਾਈ 1940 ਅੰਬਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਹਰਿਆਣਾ, ਭਾਰਤ |
| ਮੌਤ | 11 ਦਸੰਬਰ 2017 ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ |
| ਸਿੱਖਿਆ | BA, MA, PhD |
| ਪੇਸ਼ਾ | ਕਵੀ, ਲੇਖਕ, ਨਾਵਲਕਾਰ, ਵਿਦਵਾਨ |
| ਸਰਗਰਮੀ ਦੇ ਸਾਲ | 1962 ਤੋਂ |
| ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ | ਆਦਿਸ਼ਵਰ ਲਾਲ ਜੈਨ |
| ਪੁਰਸਕਾਰ | ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ, ਦਿ ਵਰਲੈਂਡ ਅਵਾਰਡ (1969), ਮੈਰੀ ਸੈਂਡੋਜ਼ ਪ੍ਰੇਰੀ ਸ਼ੂਨਰ ਫਿਕਸ਼ਨ ਅਵਾਰਡ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਹਿੰਦੀ ਸੰਸਥਾਨ ਅਵਾਰਡ, ਦਿੱਲੀ ਹਿੰਦੀ ਅਕਾਦਮੀ ਅਵਾਰਡ, ਨਿਰਾਲਾ ਨਮਿਤ ਅਵਾਰਡ, ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਸਨਮਾਨ, ਮਹਾਦੇਵੀ ਵਰਮਾ ਸਨਮਾਨ, ਪ੍ਰਭਾ ਖੇਤਾਨ ਅਵਾਰਡ, ਬ੍ਰਹਮੀ ਸੁੰਦਰੀ ਅਵਾਰਡ , ਸੁਲੋਚਿਨੀ ਲੇਖਕ ਪੁਰਸਕਾਰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਸਾਹਿਤ ਭੂਸ਼ਣ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਵਿਆਸ ਸਨਮਾਨ ਪੁਰਸਕਾਰ (2015), ਡੀ.ਲਿਟ. ਬਰਧਵਾਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, 2015 |
ਸੁਨੀਤਾ ਜੈਨ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Sunita Jain; 1940–2017) ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਵਾਨ, ਨਾਵਲਕਾਰ, ਛੋਟੀ-ਕਹਾਣੀ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਕਵੀ ਸੀ।[1][2] ਉਹ ਇੱਕ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ, ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਮਾਨਵਤਾ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਮੁਖੀ ਸੀ।[3] ਉਸਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ 60 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀਆਂ, ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਈ ਜੈਨ ਲਿਖਤਾਂ ਦਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਪੋਸਟ-ਕੋਲੋਨੀਅਲ ਲਿਟਰੇਚਰਜ਼ ਦੇ ਐਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਦ ਵਰਲੈਂਡ ਅਵਾਰਡ (1969) ਅਤੇ ਮੈਰੀ ਸੈਂਡੋਜ਼ ਪ੍ਰੇਰੀ ਸ਼ੂਨਰ ਫਿਕਸ਼ਨ ਅਵਾਰਡ (1970 ਅਤੇ 1971) ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਸੀ।[4] ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸਨੂੰ 2004 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਦੇ ਚੌਥੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ[5] ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ। 2015 ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਕੇਕੇ ਬਿਰਲਾ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸਾਹਿਤਕ ਕਾਰਜ ਲਈ ਵਿਆਸ ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 2015 ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਆਨਰੇਰੀ ਡੀ.ਲਿਟ. ਬਰਧਵਾਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਤੋਂ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ।
ਅਵਾਰਡ[ਸੋਧੋ]
ਉਸਨੇ 1969 ਵਿੱਚ ਨੇਬਰਾਸਕਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦਾ ਦ ਵਰਲੈਂਡ ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ 1970 ਅਤੇ 1971 ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਮੈਰੀ ਸੈਂਡੋਜ਼ ਪ੍ਰੇਰੀ ਸ਼ੂਨਰ ਫਿਕਸ਼ਨ ਅਵਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।[6][7] ਉਸਨੂੰ 1979 ਅਤੇ 1980 ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਹਿੰਦੀ ਸੰਸਥਾਨ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਸਦੇ ਬਾਅਦ 1996 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਹਿੰਦੀ ਅਕਾਦਮੀ ਅਵਾਰਡ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸਨੂੰ 2004 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਨਿਰਾਲਾ ਨਮਿਤ ਅਵਾਰਡ (1980), ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਸਨਮਾਨ (1996), ਮਹਾਦੇਵੀ ਵਰਮਾ ਸਨਮਾਨ (1997),[8] ਪ੍ਰਭਾ ਖੇਤਾਨ ਅਵਾਰਡ, ਬ੍ਰਹਮੀ ਸੁੰਦਰੀ ਅਵਾਰਡ, ਸੁਲੋਚਿਨੀ ਲੇਖਕ ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਯੂਪੀ ਸਾਹਿਤ ਭੂਸ਼ਣ ਅਵਾਰਡ ਵਰਗੇ ਹੋਰ ਸਨਮਾਨਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਹੈ। 2015 ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਕੇਕੇ ਬਿਰਲਾ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਉਸਦੇ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਕਸ਼ਮਾ ਲਈ ਵਿਆਸ ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[9]
ਮੌਤ ਅਤੇ ਵਿਰਾਸਤ[ਸੋਧੋ]
ਜੈਨ ਦੀ 11 ਦਸੰਬਰ 2017 ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੁਰਲੱਭ ਖੂਨ ਦੇ ਵਿਗਾੜ ਨਾਲ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਸੁਨੀਤਾ ਜੈਨ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ, ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ, ਨਿੱਜੀ ਕਾਗਜ਼ਾਂ ਆਦਿ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ, ਪ੍ਰੇਮਚੰਦ ਆਰਕਾਈਵਜ਼ ਐਂਡ ਲਿਟਰੇਰੀ ਸੈਂਟਰ ਵਿਖੇ ਜਾਮੀਆ ਮਿਲੀਆ ਇਸਲਾਮੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਆਰਕਾਈਵਜ਼ ਵਿੱਚ ਸਥਾਈ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ: http://jmi.ac.in/jpalc/collections ।
ਹਵਾਲੇ[ਸੋਧੋ]
- ↑ "Dr. Sunita Jain". Jain Samaj. 2015. Retrieved 22 November 2015.
- ↑ Kanwar Dinesh Singh (2008). Contemporary Indian English Poetry: Comparing Male and Female Voices. Atlantic Publishers & Dist. p. 208. ISBN 9788126908899.
- ↑ "Certificate" (PDF). Indian Institute of Technology, Delhi. 28 December 2001. Archived from the original (PDF) on 23 ਨਵੰਬਰ 2015. Retrieved 22 November 2015.
- ↑ Eugene Benson, L. W. Conolly (2004). Encyclopedia of Post-Colonial Literatures in English. Routledge. p. 1946. ISBN 9781134468485.
- ↑ "Padma Awards" (PDF). Ministry of Home Affairs, Government of India. 2015. Archived from the original (PDF) on 15 ਅਕਤੂਬਰ 2015. Retrieved 21 July 2015.
- ↑ Divya Mathura, ed. (2003). Aashaa: Hope/faith/trust : Short Stories by Indian Women Writers. Star Publications. p. 287. ISBN 9788176500753.
- ↑ CONTEMPORARY INDIAN SHORT STORIES IN ENGLISH. Sahitya Akademi. 2010. ISBN 9788172010591. Archived from the original on 23 ਨਵੰਬਰ 2015. Retrieved 22 November 2015.
- ↑ Rashmi Gaur (2003). Women's Writing. Sarup & Sons. p. 152. ISBN 9788176253963.
- ↑ "Hindi Author Sunita Jain Conferred Vyas Samman Award". Outlook. Retrieved 17 November 2021.