ਸੁਲਤਾਨਾ ਕਮਲ

ਸੁਲਤਾਨਾ ਕਮਲ ਇੱਕ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਵਕੀਲ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਨਾਗਰਿਕ ਅਧਿਕਾਰ ਸੰਗਠਨ ਆਇਨ ਓ ਸਲੀਸ਼ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। 2006 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੰਕਟ ਦੌਰਾਨ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਇਜਾਦੁਦੀਨ ਅਹਿਮਦ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਕੇਅਰਟੇਕਰ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਸਲਾਹਕਾਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। ਕਮਲ ਨੇ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਸਲਾਹਕਾਰਾਂ ਨਾਲ, ਕਾਰਜਵਾਹਕ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਸੂਫ਼ੀਆ ਕਮਲ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲਡ਼ਾਈ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਰਹੀ ਸੀ।

ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ

ਸੁਲਤਾਨਾ ਦਾ ਜਨਮ 1950 ਵਿੱਚ ਕਮਲਉਦੀਨ ਅਹਿਮਦ ਅਤੇ ਸੂਫ਼ੀਆ ਕਮਾਲ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸੂਫ਼ੀਆ ਇੱਕ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਕਵੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਲੀਲਾ ਨਾਗ ਦੀ ਨਾਰੀ ਸ਼ਿਖਾ ਮੰਦਿਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਅਜ਼ੀਮਪੁਰ ਗਰਲਜ਼ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਐੱਸਐੱਸਸੀ ਅਤੇ ਹੋਲੀ ਕਰਾਸ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਐੱਚਐੱਸਸੀ ਪਾਸ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਢਾਕਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਸੰਨ 1978 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਐਲ. ਐਲ. ਬੀ. ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਬੀ. ਸੀ. ਐਸ. ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪਾਸ ਕੀਤੀ। ਸੰਨ 1981 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਨੀਦਰਲੈਂਡਜ਼ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਸ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰਸ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।

ਕੈਰੀਅਰ

ਸੁਲਤਾਨਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸੰਗੀਤ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਹ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਟੋਬੈਕੋ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ। ਸੰਨ 1976 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਸਾਉਣੀ, ਸਿਲਹਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਵੈਇੱਛੁਕ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ। 1990 ਤੱਕ ਉਸ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਵਜੋਂ ਹਾਂਗਕਾਂਗ ਵਿੱਚ ਵੀਅਤਨਾਮੀ ਕਿਸ਼ਤੀਆਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। 1996 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਸਮੂਹ ਰਾਈਟਸ ਐਂਡ ਡੈਮੋਕਰੇਸੀ ਤੋਂ ਜੌਹਨ ਹੰਫਰੀ ਫਰੀਡਮ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ।

ਉਹ ਸੰਨ 1971 ਵਿੱਚ ਮੁਕਤੀ ਵਾਹਿਨੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ ਅਤੇ ਅਗਰਤਲਾ ਵਿੱਚ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀਆਂ ਲਈ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਫੀਲਡ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਸੁਲਤਾਨਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਭੈਣ ਸਈਦਾ ਚਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਦੋ ਔਰਤਾਂ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲਡ਼ਾਈ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਸੀਐਨਸੀ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਮਿਲੀ ਸੀ।

ਉਹ ਸਮਾਜਿਕ, ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਤੇ ਲਿੰਗ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅਤੇ ਰਸਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਮਨੋਬੀਰ ਨਿਸ਼ੰਕਾ ਮੋਨ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ 'ਹਰ ਅਨਫੀਅਰ ਮਾਈਂਡ' ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਤਾਜ਼ਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਨਬੀਧਾਕਰ, ਰਾਸ਼ਟਰ ਓ ਸਮਾਜ (ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ, ਰਾਜ ਅਤੇ ਸਮਾਜ) ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ 25 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੇ ਲੇਖਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ, ਚਿਲਮ ਕੋਥੇ ਜੇਨੋ ਨੀਲੀਮਾਰ ਨਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਉਸ ਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਜੁਡ਼ੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿੱਚ 30 ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ।

ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਇਨ-ਓ-ਸਾਲਿਸ਼ ਕੇਂਦਰ (ਏ. ਐੱਸ. ਕੇ.) ਦੀ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਹ ਹੁਣ 'ਵੀ ਕੈਨ ਐਂਡ ਹਿਊਲੈਂਸ ਅਗੇਂਸਟ ਵੂਮੈਨ ਅਲਾਇੰਸ' ਦੀ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਅਤੇ 'ਟਰਾਂਸਪੇਰੈਂਸੀ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼' ਦੀ ਚੇਅਰਪਾਰਸਨ ਹੈ। ਉਹ ਚਟਗਾਓਂ ਪਹਾਡ਼ੀ ਟ੍ਰੈਕਟ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਸਹਿ-ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਵੀ ਹੈ। ਉਹ ਅਮਰਤਿਆ ਸੇਨ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਫ੍ਰੀਡਮ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੀਚੀ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਟਰੱਸਟੀ ਹੈ, ਗਾਂਧੀ ਆਸ਼ਰਮ ਟਰੱਸਟ, ਰੋਕੇਆ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਮਹਿਲਾ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕੌਂਸਲ ਮੈਂਬਰ, ਬੰਗਾਲ ਯੂਨੈਸਕੋ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਮੈਂਬਰ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਮੇਟੀ, ਬਲੂ ਪਲੈਨੇਟ ਇਨੀਸ਼ੀਏਟਿਵ, ਏਸ਼ੀਆ ਪੈਸੀਫਿਕ ਫੋਰਮ ਫਾਰ ਵੂਮੈਨ ਲਾਅ ਐਂਡ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਹੈ।

ਉਸ ਨੂੰ ਅਕਤੂਬਰ 2006 ਵਿੱਚ ਕੇਅਰਟੇਕਰ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸਲਾਹਕਾਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਤੋਂ ਉਸ ਨੇ ਦਸੰਬਰ ਵਿੱਚ 3 ਹੋਰ ਸਾਥੀਆਂ ਨਾਲ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਨਾਲ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਮੋਈਨ ਨੂੰ ਸੱਤਾ ਸੰਭਾਲਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲੀ। ਸ਼ੇਖ ਹਸੀਨਾ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਸੰਸਦੀ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾਉਣ ਸਮੇਤ ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਨਿਭਾਉਣ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੇ।

ਸੁਲਤਾਨਾ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸੰਗਠਨ ਕੱਚੀ ਕੰਚਾਰ ਮੇਲਾ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਮੂਹ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਸੰਸਦ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਅਤੇ '69 ਦੇ ਜਨਤਕ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੋਰ ਸਮਾਜਿਕ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਸੀ। ਸੁਲਤਾਨਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਡਰਾਮਾ ਗਰੁੱਪ "ਨਾਗੋਰਿਕ ਨਾਟਯ ਸੰਪ੍ਰੋਡੇ" ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੈਂਬਰ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਪਿਛਲੀਆਂ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਹਨ।

ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ

ਸੁਲਤਾਨਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਸਿਲਹਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਕੀਲ ਸੁਪ੍ਰਿਆ ਚੱਕਰਵਰਤੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ।